Liste d'églises et monastères arméniens (du IVe au XIVe siècle)

La liste qui suit reprend par marz des églises parmi les plus anciennes d'Arménie, c'est-à-dire construites depuis le IV^e siècle jusqu'au XIV^e siècle^[1]. Elles ont été presque toutes restaurées au cours des siècles et notamment au XVII^e siècle puis au XIX^e siècle, au XX^e siècle et au XXI^e siècle. La liste n'est pas exhaustive. Elle ne reprend pas les édifices situés en Azerbaïdjan et au Haut-Karabagh, en Géorgie, en Iran et en Turquie, ainsi que sur le territoire de l'ancien royaume arménien de Cilicie et dans les régions du monde où la diaspora arménienne s'est implantée au fil des siècles. Ces derniers sont repris dans la Liste des monastères arméniens qui les classe par ordre alphabétique et sans limitation de dates.

Marz d'Aragatsotn

n°	Nom	Emplacement	Époque de construction	langue arménienne	Photo
1.	Aruchavank (ou Aruch)	Aruj	VIIe siècle	Արուճավանք
2.	Église Karmravor	Achtarak	VIIe siècle	Կարմրավոր եկեղեցի
3.	Basilique Kasagh (ou église de la Sainte-Croix)	Aparan	IVe ou Ve siècle	Քասաղի բազիլիկա
4.	Hovhannavank (ou monastère Saint-Jean)	Achtarak	IVe siècle	Հովհանավանք
5.	Église Saint-Jean-Baptiste de Biourakan	Byurakan	Xe siècle	Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցի
6.	Église Saint-Jean-Baptiste de Mastara	Talin (village de Mastara)	Ve siècle	Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցի
7.	Saint-Serge d'Ushi (monastère)	Ushi	Ve siècle	Ուշի Սուրբ Սարգիս
8.	Saghmosavank (ou monastère des psaumes)	Achtarak	XIIIe siècle	Սաղմոսավանք
9.	Cathédrale de Talin	Talin	VIIe siècle	Թալինի մայր տաճար
10.	Tegher	Aghdsk	XIIe siècle	Թեղեր
11.	Église de Vahramashen	Amberd	XIe siècle	Վահրամաշեն

Marz d'Ararat

n°	Nom	Emplacement	Époque de construction	langue arménienne	Photo
1.	Aghjots Vank (monastère)	Garni (à proximité)	XIIIe siècle	Աղջոց վանք
2.	Khor Virap (prison de Saint-Grégoire)	mont Ararat (à proximité)	VIIe siècle	Խոր Վիրապ

Marz d'Armavir

n°	Nom	Emplacement	Époque de construction	langue arménienne	Photo
1.	Sainte-Etchmiadzin (UNESCO)	Etchmiadzin	Ve puis XVIIe siècles	Մայր Տաճար Սուրբ Էջմիածին
2.	Sainte-Gayané (UNESCO)	Etchmiadzin	630 puis XVIIe siècle	Սուրբ Գայանե .
3.	Sainte-Hripsimé (UNESCO)	Etchmiadzin	618 puis XVIIe siècle	Սուրբ Հռիփսիմե
4.	Zvartnots (UNESCO)	Erevan	640-650	Զվարթնոց

Marz de Gegharkunik

n°	Nom	Emplacement	Époque de construction	langue arménienne	Photo
1.	Hayravank (monastère)	Hayravank	1371	Au sein du monastère : église de la Dormition de 1628
2.	Makenyats Vank (monastère)	Makenis	XIIIe siècle	Մաքենյաց վանք
3.	Cimetière de Noradouz	Noradouz	IXe au XIIe siècle	Նորատուսի գերեզմանատուն
4.	Église de la Sainte-Mère-de-Dieu (Noradouz)	Noradouz	IXe siècle	Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի.
5.	Sevanavank (monastère)	Sevan	874 XVIIe et XVIIIe siècles	Սևանավանք

Marz de Kotayk

n°	Nom	Emplacement	Époque de construction	langue arménienne	Photo
1.	Temple de Garni (temple païen)	Garni	Ier siècle	Գառնու տաճար
2.	Geghard (monastère) (UNESCO)	Goght	XIIIe siècle	Գեղարդ
3.	Havuts Tar	Goght	XIe siècle-XIIIe siècle	Հավուց Թառ
4.	Ketcharis (monastère)	Tsakhkadzor	XIe siècle	Կեչառիս
5.	Église Machtots Hayrapet	Garni	XIIe siècle	Մաշտոց Հայրապետ եկեղեցի
6.	Makravank	Hrazdan	Xe siècle-XIIIe siècle	Մաքրավանք
7.	Ptghnavank (ou église de Ptghni)	Ptghni	VIe et VIIe siècles	Պտղնավանք

Marz de Lorri

n°	Nom	Emplacement	Époque de construction	langue arménienne	Photo
1.	Akhtala (monastère)	Akhtala	Xe siècle	Ախթալա վանք
2.	Haghpat (monastère)(UNESCO)	Haghpat	Xe au XIIIe siècle	Հաղպատ
3.	Kobayr (monastère)	Toumanian	XIIIe siècle	Քոբայր
4.	Horomayr (monastère)	Odzoun	XIIe au XIIIe siècle	Հոռոմայր
5.	Hnevank (monastère)	Kurtan	VIIe au Xe siècle	Հնեվանք
6.	Khorakert (monastère)	Jiliza	XIIe et XIIIe siècles	Խորակերտ
7.	Khuchap (monastère)	Privolnoye	XIIe et XIIIe siècles	Խուճապ
8.	Église d'Odzoun (monastère)	Odzoun	VIe siècle	Օձունի վանք
9.	Sanahin (monastère)	Toumanian	Xe siècle	Սանահին

Marz de Shirak

n°	Nom	Emplacement	Époque de construction	langue arménienne	Photo
1.	Ererouk (site archéologique)	Anipemza	VIe siècle	Երերույք
2.	Haritchavank	Harich	VIIe et VIIIe siècles	Հառիճավանք
3.	Lmpat	Artik	VI	Լմպատ
4.	Marmashen (monastère)	Gyumri	Xe et XIIIe siècles	Մարմաշեն

Marz de Syunik

n°	Nom	Emplacement	Époque de construction	langue arménienne	Photo
1.	Bgheno-Noravank (monastère)	Bardzravan	Xe et XIe siècles	Բղենո-Նորավանք
2.	Tatev (monastère)	Tatev	entre les Xe et XIIIe siècles	Տաթեվ
3.	Vahanavank (monastère)	Kapan	Xe et XIe siècles	Վահանավանք
4.	Vanevan	Artsvanist	Xe siècle	Վանեվան
5.	Vorotnavank (monastère)	Vaghatin	Xe siècle	Որոտնավանք

Marz de Tavush

n°	Nom	Emplacement	Époque de construction	langue arménienne	Photo
1.	Gochavank (monastère)	Goch	XIIe et XIIIe siècles	Գոշավանք
2.	Haghartsine (monastère)	Teghut	Xe et XIIIe siècles	Հաղարծին
3.	Khoranachat (monastère)	Chinari	XIIIe siècle	Խորանաշատ
4.	Kirants (monastère)	Kirants	XIIIe et XIVe siècles	Կիրանց Վանք
5.	Makaravank (monastère)	Achajur	Xe et XIIIe siècles	Մակարավանք
6.	Matosavank	Dilidjan	XIIIe siècle	Մաթոսավանք
7.	Monastère Moro-Dzoro ou Chapelle Tsrvisi	Lusahovit	Ve siècle XIIe et XIIIe siècles	Մորո Ձորո վանք
8.	Mshkavank (monastère)	Koghb	XIIe et XIIIe siècles	Մշկավանք
9.	Église de la Mère-de-Dieu à Voskepar	Voskepar	VIIe siècle	Ոսկեպարի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի
10.	Monastère des Saints-Apôtres (Tavush) (monastère)	Kirants	XIIIe siècle	Սուրբ Առաքելոց Վանք
11.	Nor Varagavank (monastère)	Varagavan	XIIe et XIIIe siècles	Նոր Վարագավանք

Marz de Vayots Dzor

n°	Nom	Emplacement	Époque de construction	langue arménienne	Photo
1.	Église d'Areni (Sainte-Mère-de-Dieu)	Areni	1321	Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի Մարմաշեն
2.	Gndevank (monastère)	Gndevaz	Xe siècle	Գնդեվանք
3.	Noravank (monastère)	Areni	XIIe et XIVe siècles	Նորավանք Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի Մարմաշեն
4.	Spitakavor (monastère)	Gladzor	XIVe siècle	Սպիտակավոր
5.	Tanahat (monastère)	Vernashen	VIIIe et XIIIe siècles	Թանահատ
6.	Tsaghatskar (monastère)	Artabuynk	entre les Xe et XIe siècles	Ցախացքար

Ville d' Erevan

Église Katoghiké d'Erevan (contigüe à Sainte-Anne)	Erevan	XIIIe siècle	Կաթողիկե Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի