Benjamin Netanyahu

Príomh-aire Iosrael agus ceannaire Likud is ea Benjamin Netanyahu (a rugadh ar an 21 Deireadh Fómhair 1949), náisiúnaí, Síónach agus ar dheis ar fad. Tá fios a ghnó aige agus in ann teacht aniar cúpla uair.

Netanyahu sa bhliain 1967

Chas Netanyahu le Yasser Arafat^[1] don chéad uair, mar phríomh-aire, sa bhliain 1996.

díothú a dhéanamh: Benjamin Netanyahu (sa bhliain 2018)

Benjamin Netanyahu

Beathaisnéis
Breith	(he) בנימין נתניהו 21 Deireadh Fómhair 1949 75 bliana d'aois Tel Aviv, Iosrael
9 Príomh-Aire Iosrael
29 Nollaig 2022 – luach ar iarraidh ← Yair Lapid Ball de chomh-aireacht: thirty-seventh government of Israel (en)
Ball den Knesset
15 Samhain 2022 – luach ar iarraidh Téarma parlaiminte: 25th Knesset (en)
Ball den Knesset
6 Aibreán 2021 – 15 Samhain 2022 Téarma parlaiminte: 24th Knesset (en)
Ball den Knesset
16 Márta 2020 – 6 Aibreán 2021 Téarma parlaiminte: 23rd Knesset (en)
Ball den Knesset
3 Deireadh Fómhair 2019 – 16 Márta 2020 Téarma parlaiminte: 22nd Knesset (en)
Ball den Knesset
30 Aibreán 2019 – 3 Deireadh Fómhair 2019 Téarma parlaiminte: 21st Knesset (en)
Minister of Economy (en)
3 Samhain 2015 – 1 Lúnasa 2016
Regional Development Minister of Israel (en)
14 Bealtaine 2015 – 26 Nollaig 2016
Ball den Knesset
31 Márta 2015 – 30 Aibreán 2019 Téarma parlaiminte: 20th Knesset (en)
An tAire Cumarsáide
5 Samhain 2014 – 21 Feabhra 2017
Ball den Knesset
9 Iúil 2014 – 31 Márta 2015 Téarma parlaiminte: 19th Knesset (en)
Ball den Knesset
5 Feabhra 2013 – 9 Iúil 2014 Téarma parlaiminte: 19th Knesset (en)
Minister of Foreign Affairs, Israel (en)
18 Nollaig 2012 – 11 Samhain 2013 ← Avigdor Lieberman – Avigdor Lieberman →
An tAire Sláinte
31 Márta 2009 – 18 Márta 2013
9 Príomh-Aire Iosrael
31 Márta 2009 – 13 Meitheamh 2021 ← Ehud Olmert – Naftali Bennett → Ball de chomh-aireacht: Thirty-second government of Israel (en) , thirty-third government of Israel (en) , thirty-fourth government of Israel (en) , thirty-fifth government of Israel (en)
Ball den Knesset
24 Feabhra 2009 – 5 Feabhra 2013 Téarma parlaiminte: 18th Knesset (en)
9 Leader of the Opposition (en)
4 Bealtaine 2006 – 31 Márta 2009 ← Amir Peretz – Tzipi Livni →
Ball den Knesset
17 Aibreán 2006 – 24 Feabhra 2009 Téarma parlaiminte: list of members of the seventeenth Knesset (en)
Minister of Finance (en)
28 Feabhra 2003 – 9 Lúnasa 2005
Ball den Knesset
17 Feabhra 2003 – 17 Aibreán 2006 Téarma parlaiminte: list of members of the sixteenth Knesset (en)
Minister of Foreign Affairs, Israel (en)
6 Samhain 2002 – 28 Feabhra 2003 ← Airiél Searón – Silvan Shalom →
Ball den Knesset
7 Meitheamh 1999 – 6 Iúil 1999 – Yuval Steinitz → Téarma parlaiminte: list of members of the fifteenth Knesset (en)
Ball den Knesset
4 Márta 1999 – 7 Meitheamh 1999 Téarma parlaiminte: list of members of the fourteenth Knesset (en)
Minister of Finance (en)
18 Nollaig 1998 – 23 Feabhra 1999
Minister of Religious Services (en)
20 Eanáir 1998 – 25 Feabhra 1998
Minister of Religious Services (en)
12 Lúnasa 1997 – 22 Lúnasa 1997
Minister of Finance (en)
20 Meitheamh 1997 – 9 Iúil 1997 ← Silvan Shalom – Ehud Olmert →
Minister of Religious Services (en)
18 Meitheamh 1996 – 7 Lúnasa 1996
9 Príomh-Aire Iosrael
18 Meitheamh 1996 – 6 Iúil 1999 ← Shimon Peres – Ehud Barak → Ball de chomh-aireacht: Twenty-seventh government of Israel (en)
Ball den Knesset
17 Meitheamh 1996 – 4 Márta 1999 Téarma parlaiminte: list of members of the fourteenth Knesset (en)
Ball den Knesset
13 Iúil 1992 – 17 Meitheamh 1996 Téarma parlaiminte: list of members of the thirteenth Knesset (en)
Leas-Aire Gnóthaí Eachtracha
25 Meitheamh 1990 – 11 Samhain 1991
Leas-Aire Gnóthaí Eachtracha
26 Nollaig 1988 – 11 Meitheamh 1990
Ball den Knesset
21 Samhain 1988 – 13 Iúil 1992 Téarma parlaiminte: 12th Knesset (en)
Buanionadaí Iosrael chuig na Náisiúin Aontaithe
1984 – 1988 ← Yehuda Zvi Blum
Faisnéis phearsanta
Ainm cleite	Ben Nitay
Idé-eolaíocht pholaitíochta	Síónachas
Reiligiún	An Giúdachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Institiúid Teicneolaíochta Massachusetts - architectural engineering (en) (1972–1975) Cheltenham High School (en) (–1967) MIT Sloan School of Management (en) - Máistir Eolaíochta (–1977)
Céim acadúil	Máistir Eolaíochta Baitsiléir Eolaíochta
Comhairleoir dochtúireachta	Ester Samuel-Cahn
Áit chónaithe	Beit Aghion (en) Caesarea Iarúsailéim
Teanga dhúchais	an Eabhrais
Lámhcheannas	Ciotógacht
Dath súile	Dubh
Dathán gruaige	Gruaig dhonn
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Politics of Israel (en)
Suíomh oibre	Iarúsailéim
Gairm	saighdiúir (1967–1972), polaiteoir, scríbhneoir polaitiúil, státaire, taidhleoir, eolaí polaitiúil
Tréimhse oibre	1967 –
Fostóir	Boston Consulting Group (en) , comhairleoir gnó (1976–1978) luach ar iarraidh
Ball de pháirtí polaitíochta	Likud (1980í–)
Teangacha	Béarla, an Fhraincis agus an Eabhrais
Gairm mhíleata
Géillsine	Iosrael
Brainse míleata	Fórsaí Cosanta Iosrael
Céim mhíleata	seren (en)
Coinbhleacht	War of Attrition (en) , Cogadh Yom Kippur, 1968 Israeli raid on Lebanon (en) , Cath Karameh agus Cogadht Iosrael-Hamas
Ghlac sé/sí páirt i
22 Eanáir 2019	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2019
23 Eanáir 2018	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2018
17 Eanáir 2017	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2017
20 Eanáir 2016	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2016
22 Eanáir 2014	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2014
Saothar
Saothar suntasach (1987) Terrorism: How the West Can Win (en) (1995) A Place Among the Nations (1996) Fighting Terrorism (2022) Bibi: My Story (en)
Suíomh a chartlainne	Cartlann Stát Iosrael
Teaghlach
Teaghlach	Netanyahu family (en)
Céile	Miki Haran (1972–1978), colscaradh Fleur Cates (en) (1981–1989), colscaradh Sara Netanyahu (1991–)
Páiste	Noa Roth  ( Miki Haran) Yair Netanyahu  ( Sara Netanyahu) Avner Netanyahu  ( Sara Netanyahu)
Athair	Benzion Netanyahu  agus Zila Netanyahu (en)
Siblín	Yonatan Netanyahu agus Iddo Netanyahu
Duine muinteartha	Nathan Mileikowsky (en) (seanathair) Elisha Netanyahu (uncail athartha) Shoshana Netanyahu (wife of paternal uncle (en) ) Nathan Netanyahu (male paternal parallel cousin (en) ) Shmuel Ben-Artzi (athair a mhná céile)
Croineolaíocht
8 Bealtaine 1972	Sabena Flight 571 (en)
	AMAD Project (en)
	international arrest warrants applications against Benjamin Netanyahu, Yoav Galant and Mohamed Deif (en)
Gradam a fuarthas (2019)  Grand Cross of the Order of the Southern Cross (en) (2015)  Irving Kristol Award (en) (1988)  dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Bar-Ilan (1987)  Duais Tzeltner (1980)  Jabotinsky Medal (en)
Síniú
Veu de Benjamin Netanyahu
Suíomh gréasáin	netanyahu.org.il

Polaitíocht

Chuaigh Netanyahu i mbun cheannasaíocht an pháirtí Likud i mí an Mhárta 1993.^[2]

Chas Netanyahu le Yasser Arafat^[1] don chéad uair, mar phríomh-aire, sa bhliain 1996. Cháin Netanyahu na Comhaontuithe Osló níos déanaí sna 1990idí agus thug a rialtas neamhaird orthu.

Éillitheacht

Tá smál na caimiléireachta in Iosrael ag baint le Netanyahu le fada.

Coireanna cogaidh agus coireanna in aghaidh na daonnachta

Ar an 20 Bealtaine 2024, d'eisigh an Chúirt Choiriúil Idirnáisiúnta barántais do Netanyahu (agus ceannairí de chuid Hamas).^[3][4] Dúirt príomh-ionchúisitheoir na cúirte Karim Khan go raibh iarratas déanta aige ar bharántais ghabhála mar gheall ar chúiseanna a bhain le coireanna cogaidh agus coireanna in aghaidh na daonnachta.^[5][6]

Tá roinnt cúiseanna á gcur i leith Netanyah; ar na cúiseanna sin tá díothú a dhéanamh, úsáid a bhaint as an ngorta mar uirlis chogaidh, stop a chur le cabhair dhaonnúil, agus targaidí a dhéanamh d’aon ghnó de shibhialtaigh. Cuirtear ina leith freisin go bhfuil uirlis chogaidh den ocras déanta aige.

Síónachas

Ar an 27 Meán Fómhair 2024, ag labhairt os comhair Chomhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe, chuir Netanyahu i leith na Náisiún Aontaithe gur "eanach frith-Ghiúdach" atá ann. Chuir sé fainic ar an Iaráin gan ionsaí a dhéanamh ar a thír agus bhí sé doiléir ina chuid cainte maidir le toilteanas Iosrael leanúint le cainteanna maidir le sos cogaidh a thabhairt i bhfeidhm in Gaza ná sa Liobáin.^[7]

Pearsanta

Fear mór ban atá i Netanyahu; phós sé trí uair agus bhí caidrimh sheachphósta go leor aige thar na blianta. Ba mhíchuibhiúil mar a fuarthas é lena chomhairleoir Ruth Bar, sa bhliain 1993 agus rinneadh físeán graosta de. In ainneoin sin, chuaigh sé i mbun cheannasaíocht an pháirtí Likud i mí an Mhárta 1993.^[2]

Maraíodh deartháir Netanyahu (Lt. Col. Yonatan Netanyahu) sa ruathar tarrthála "Oibríocht Entebbe" sa bhliain 1976.

Féach freisin

• Coimhlint Iosrael-Hizbollah
• Cogadh Iosrael - Gaza
• Imscrúdú na Cúirte Coiriúla Idirnáisiúnta sa Phalaistín
• Scrúdú na Cúirte Bhreithiúnais Idirnáisiúnta maidir le forghabháil na hIosrael ar chríocha Palaistíneacha