Neipeal

Tír thalamhiata idir an India agus an tSín san Áise Theas is ea Neipeal. Cé nach bhfuil inti ach tír bheag, tá tírdhreach ilghnéitheach le fáil inti, le háiteanna tirime sa deisceart agus roinnt de na sléibhte is airde ar domhan sa tuaisceart. Tá Sliabh Everest ar an teorainn idir Neipeal agus an tSín. Ba ríocht í go dtí 2008, nuair a fógraíodh ina poblacht í.

Neipeal
नेपाल (ne)
Bratach Armas
Aintiún	Sayaun Thunga Phulka
Mana	«Mother and Motherland are Greater than Heaven (en) »
Suíomh
28° N, 84° E
Príomhchathair	Katmandu
Daonra
Iomlán	29,164,578 (2021)
• Dlús	198.15 hab./km²
Líon na dteaghlach	6,666,937 (2021)
Déamainm	Neipealach
Teanga oifigiúil	an Neipeailis
Reiligiún	an Hiondúchas, an Búdachas, Ioslam, Kirat Mundhum (en) , an Chríostaíocht, Prakṛti (en) agus Bon
Tíreolaíocht
Cuid de	an Áise Theas
Achar dromchla	147,181.254346 km²
Pointe is airde	Sliabh Everest (8,848.86 m)
Pointe is ísle	Kechana Kawal (en) (70 m)
Ar theorainn le	Daon-Phoblacht na Síne an India
Sonraí stairiúla
Leanann sé/sí	Ríocht Neipeal
Cruthú	25 Meán Fómhair 1768:  Ríocht Neipeal 28 Bealtaine 2008:  Poblacht
Saoire phoiblí	Republic Day (en) (28 Bealtaine)
Eagraíocht pholaitiúil
Córas rialtais	poblacht chónaidhme
Comhlacht feidhmiúcháin	Rialtas Neipeal
Comhlacht reachtach	Parlaimint Neipeal
• Uachtarán Neipeal	Ram Baran Yadav (2008–2015)
• Príomh-Aire Neipeal	Pushpa Kamal Dahal (2022–)
Údarás breithiúnach is airde	Cúirt Uachtarach Neipeal
Eacnamaíocht
OTI ainmniúil	36,924,841,430 $ (2021)
Airgeadra	rúipí Neipeal
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+05:45 Nepal Standard Time (en) Asia/Kathmandu (en)
Fearann Idirlín barrleibhéil	.np
Glaochód	+977
Uimhir theileafóin éigeandála	100, 101 agus 102
Cód tíre	NP
Eile
Suíomh gréasáin	nepal.gov.np

Tíreolaíocht

Tá Neipeal suite ar éasclíne geolaíochta, áit a bhfuil pláta teicteonach na hIndia agus pláta teicteonach na hEoráise ag brú a chéile agus tarlaíonn creathanna talún sa réigiún go rialta dá bhíthin sin. ^[1]

Stair

Bunú na Poblachta

Ar 28 Bealtaine 2008, vótáil Tionól Neipeal chun deireadh a chur le stádas ríochta na tíre agus fógraíodh an tír ina poblacht. Chiallaigh sé seo go raibh deireadh tagtha le réimeas Ríshliocht Shah sa tír, tar éis 240 bliain. Tá sé i gceist go ndéanfar iarsmalann den Phálás Ríoga. Tá an chuma ar an scéal go mbeidh lucht Maoch chun tosaigh sa rialtas nua. Tá tréimhse dhá bhliain arna tosú anois, chun bunreacht nua a chur i dtoll a chéile.^[2]