From Wikipedia, the free encyclopedia
A época arcaica é unha etapa da historia da Grecia antiga, que abrangue aproximadamente entre os anos 750 e 500 ane. Nela opéranse grandes transformacións que poñen os alicerces da civilización grega. Comezan a cobrar conciencia da súa raíz común, e se dan o nome de helenos, chega ao alfabeto definitivo, aínda que as diferenzas dialectais eran moi grandes.
Historia de Grecia | |
---|---|
Grecia prehelénica | |
Prehistoria de Grecia | |
-3200 | Civilización cicládica |
-2700 | Civilización minoica |
-1550 | Civilización micénica |
Grecia antiga | |
-1200 | Idade escura |
-800 | Época arcaica |
-510 | Época clásica |
-323 | Época helenística |
-146 | Grecia romana |
Grecia medieval | |
330 | Imperio bizantino |
1202 | Cuarta cruzada |
1453 | Grecia otomana |
Grecia contemporánea | |
1799 | República das sete illas |
1822 | Guerra de independencia |
1832 | Reino de Grecia |
1936 | Réxime do 4 de agosto |
1941 | Ocupación |
1946 | Guerra civil |
1967 | Ditadura dos coroneis |
1974 | República helénica |
Este é o nome con que a historiografía distingue a etapa na que a Hélade saíu do período anterior (a Época Escura, caracterizada pola distribución do espazo helénico entre tribos[1] indoeuropeas que falaban distintas variantes da futura lingua grega -aqueos, xonios,[2] dorios, eolios, arcadios, superpostos sobre os prehelénicos pelásxicos-, que introduciron a Idade de Ferro no medio dunha total ausencia de fontes escritas e unha drástica ruptura cultural fronte á civilización micénica, cuxo fin segue sendo obxecto de debate) e conformáronse os trazos da civilización grega, que quedará plenamente cristalizada na posterior Época Clásica. Entre os séculos -VIII e -VI desenvolvéronse as cidades estado gregas ou polis (en grego, singular polis -πολις- e plural poleis -πόλεις-), que mesmo se expandiron por todo o Mediterráneo mediante a colonización. A pesar da súa gran fragmentación política, os gregos foron construíndo unha identidade común fronte a outros pobos da Antigüidade, da que adquiriron unha conciencia vigorosa, evidenciada nas súas manifestacións culturais e artísticas e nunha peculiar cosmovisión que se interpretou como tensión entre o apolíneo e o dionisíaco.
Convencionalmente o inicio da época arcaica establécese na primeira Olimpíada (Ὀλυμπιάς, cómputo do tempo en períodos de catro anos que comezan coa celebración os primeiros Xogos Olímpicos, -776); mentres que o final o marca a Revolta de Xonia (-499), cando os gregos da costa de Asia Menor pediron a axuda das cidades de Grecia continental para frear a expansión do Imperio persa, o que desembocou nas Guerras Médicas (-492 - -490 e -480 - -479).
Antes da Época Arcaica os gregos habitaban en pequenas comunidades agropecuarias illadas polo accidentado do seu medio físico: callado de vales no interior, e cun litoral recortado, atestado de cabos, golfos e illas. A pesar da pobreza do chan e da aridez, déronse crecementos demográficos e progresos socioeconómicos que impulsaron ás pequenas aldeas orixinarias a se uniren en entidades de maior tamaño. Este proceso, chamado synoikismos (συνοικισμóς -"cohabitación", "compartir o oikos", a "casa"-), deu lugar ao nacemento das polis. Ao mesmo tempo, establecíanse lugares de culto relixioso, compartidos por comunidades moito máis afastadas entre si, mediante anfictionía (αμφικτιονία -"construír xuntos"-); o que foi conformando prácticas políticas para todo tipo de relacións, pacíficas e hostís, como a simmachia (συμμαχια -"loitar xuntos"-), a koinón (κοινόν -"común"-, traducido habitualmente como "liga"),[3] a hexemonía (ἡγεμονία), o equilibrio de potencias, a política de bloques etc.
Paralelamente, a presión demográfica e a prosperidade económica mal repartida provocaron unha conflitividade social que tivo, basicamente, dúas válvulas de escape: a colonización do Mediterráneo e as reformas socio-políticas internas protagonizadas por lexisladores e tiranos.
Tras séculos de esquecemento da escritura lineal micénica, os gregos volveron ser un pobo histórico ao adoptar o alfabeto fenicio e adaptalo ao seu idioma co alfabeto grego, cuxos primeiros testemuños aparecen cara ao -740 (Copa de Néstor, Inscrición do Dipilon).[4] A partir de poesía oral que ten as súas raíces en séculos anteriores, nesta época compuxéronse por escrito as principais creacións da literatura grega: os dous poemas homéricos, a Ilíada e a Odisea (cuxa autoría e situación temporal foron obxecto de debate dende a Antigüidade, e aínda o seguen a ser), que fixaron os mitos ancestrais dos heroes da Idade de Bronce, en textos que non se remataron de canonizar ata o século -VI (probabelmente por iniciativa de Pisístrato)[5][6] e cuxa difusión foi crucial para a conformación da civilización grega no seu conxunto, e para a pervivencia desta na civilización occidental.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.