Estarcido

O estarcido (do latín extergere, limpar), técnica moi primitiva identificada máis recentemente co esténcil (do inglés stencil), é un tipo de decoración a partir dun modelo ou calco cun debuxo recortado ou patrón, método que permite reproducir en serie a imaxe representada.^[1][2] Entre os seus múltiples campos de aplicación destaca como recurso industrial o estarcido na decoración de azulexos.

Esténcil de Banksy "Varrer en Hoxton"

Estarcidos en Barcelona

Recurso case prehistórico, o estarcido moderno deriva dos métodos decorativos desenvolvidos en distintos lugares do mundo.^{[nota 1]} Desde os delicados estarcidos xaponeses até os atrevidos e complexos deseños africanos. Desde a sinxeleza naïf da arte folk neerlandés, até a formalidade vitoriana.

Modelos para estarcido.

Técnica

Unha das formas máis usuais de facelo é recortando a imaxe desexada sobre unha cartolina (dado que é un soporte cómodo para manualidades polo seu balance entre rixidez, custo e facilidade de recorte); o debuxo aparece como un espazo aberto con zonas sólidas ao redor. O modelo así obtida sitúase sobre unha nova folla de papel e aplícase a pintura sobre toda a superficie, de forma que as zonas de pintura que chegan á folla inferior quedan limitadas polo modelo. Existen distintos métodos para aplicar a pintura: con brocha de estarcido (aplícase pouca cantidade de pintura), rodete de espuma, ou aerosol para crear finos e delicados debuxos.

Historia

Mans estarcidas cunha especie de aerógrafo de óso, na Cova das Mans, río Pinturas (provincia de Santa Cruz, Arxentina), c. 7350 a. C.

Os normógrafos (regras perforadas que permiten reproducir as letras do alfabeto normalizadas) baséanse na técnica do estarcido.

O estarcido máis antigo que se coñece atópase en España, onde se localizou un panel de mans cunha antigüidade de 66.000 anos.^[3] O estarcido veuse usando desde a antigüidade para duplicar os deseños decorativos en paredes, teitos e tecidos. Era moi corrente na China e o Xapón para marcar as embalaxes con selos e caligrafía. Este sistema empregouse tamén para colorear gravado a fibra, gravado ao aguaforte ou outros gravados, utilizando diferentes modelos para as distintas cores.

Aínda que o proceso de estarcido se utilizaba xa na antiga Roma, alcanzou especial popularidade en Estados Unidos durante os anos sesenta, cando moitos artistas utilizaban como medio de expresión as cores puras e as siluetas de contornos marcados.

Esta técnica de esténcil (en inglés stencil) fíxose moi popular co chamado o street art (con artistas como Banksy, Shepard Fairey, Blek lle Rat etc.).