Macela

A macela ou camomila,^[3] Matricaria chamomilla ou Matricaria recutita, é unha planta herbácea aromática da familia das compostas. Posúe un talo feble, ramudo, con flores de centro amarelo e corola branca. Emprégase como herba medicinal, pois posúe propiedades calmantes e dixestivas. Os nomes máis comúns segundo os ALPI en galego son magarza e gamarza.

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Camomila.

Macela
Clasificación científica
Reino: Plantae (sen clasif.) Angiospermae (sen clasif.): Eudicots (sen clasif.): Asterids Orde: Asterales Familia: Asteraceae Tribo: Anthemideae Xénero: Matricaria Especie: M. chamomilla
Nome binomial
'Matricaria chamomilla' L.
Sinonimia
Chamomilla chamomilla (L.) Rydb. Chamomilla recutita (L.) Rauschert Matricaria recutita L. Matricaria suaveolens L. Sources: NRCS,[1] ITIS[2]

Sinónimos desta planta son: Chamomilla chamomilla, Chamomilla recutita (nome aceptado para a flora europea) e Matricaria suaveolens.

Ás veces emprégase como herba de San Xoán.

Características

A macela común é unha planta herbácea, de talo cilíndrico, ergueito, ramoso, de até 50 cm de altura. Presenta follas alternas, bipinnatisectas, cos folíolos. En posición terminal presenta polo verán unha inflorescencia en forma de capítulo paniculado. As flores radiais son duns 20 mm, coa lígula branca, mentres que os do disco son numerosos, hermafroditas; o receptáculo é oco e carece de escamas, o que permite distinguila facilmente da macela brava (Anthemis arvensis) (L.) Pall. ex M.Bieb. As flores son un pouco amargas e recendentes.

Hábitat e distribución

É nativa da rexión dos Balcáns, dende onde se espallou cara Europa. Está naturalizada en varias rexións do Novo Mundo. Cultívase tamén para o seu uso industrial. Medra de xeito doado en solos ben drenado, con bastante sol; resiste as xeadas, a escaseza de nutrientes e a acidez do solo.

Uso

Matricariae flos: Como se usan para facer a infusión

O talo tenro e as sumidades floridas úsanse secos ou frescos en infusión, recendente e lixeiramente agre. Confúndese moitas veces coa macela dourada (Chamaemelum nobile) e non é claro a cal se refiren os autores ao mencionar as súas propiedades medicinais, mais considérase dixestiva, carminativa, sedante, tónica, vasodilatadora e antiespasmódica.^[4] O aceite esencial emprégase en aromaterapia, e a infusión das flores aplícase ao cabelo para incrementar a súa cor dourada e loura, en especial nos cativos.

Composición

O aceite esencial supón entre un 0,4 e un 1,0% da planta fresca; contén sesquiterpenoides (1-alfa-bisabolol e derivados: bisabolóxidos A, B e C, bisabonolóxido A), antecotulide, camazuleno, lactonas sesquiterpénicas, carburos terpénicos (cadineno, cis-espiro-éter e trans-espiro-éter, farneseno), flavonoides (apixenina, luteolina, quercetina e patuletina), cumarinas (dioxicumarina, herniarina, umbeliferona), resinas (triacontano, fitosterina), ácido valeriánico e fenois.

Emprégase medicinalmente como antiinflamatoria, antiespasmódica e ansiolítica, sen relaxación muscular.

Pode provocar dermatite de contacto en persoas sensíbeis, e téñense informado casos de anafilaxe entre alérxicos.

Taxonomía

Matricaria recutita foi descrita por Carl von Linné e publicado en Species Plantarum 2: 891. 1753.^[5]

Sinonimia

• Camomilla deflexa Gilib.
• Chamaemelum suaveolens E.H.L.Krause
• Chamaemelum vulgare Bubani
• Chamomilla chamomilla (L.) Rydb.
• Chamomilla courrantiana (DC.)
• Chamomilla officinalis K.Koch
• Chamomilla patens Gilib.
• Chamomilla recutita (L.) Rauschert
• Chamomilla recutita subsp. bayeri
• Chamomilla vulgaris Gray
• Chrysanthemum chamomilla (L.) Bernh.
• Chrysanthemum suaveolens (L.) Cav.
• Courrantia chamomilloides Sch.Bip.
• Matricaria bayeri Kanitz
• Matricaria capitellata Batt. & Pit.
• Matricaria courrantiana DC.
• Matricaria exigua Tuntas
• Matricaria kochiana Sch.Bip.
• Matricaria pusilla Willd.
• Matricaria salina (Schur) Schur
• Matricaria suaveolens L.^[6]
• Matricaria chamomilla L.^[7]