Xuan Bello

Xuan Bello
(2012)
Biografía
Nacemento	(ast) Xuan Bello Fernán 10 de xullo de 1965 Paniceiros, España
Morte	29 de xullo de 2025 (60 anos) Oviedo, España
Causa da morte	aneurisma de aorta
Actividade
Campo de traballo	Literatura, poesía e lingua asturiana
Ocupación	escritor, poeta, tradutor
Membro de	Conseyu Asesor de Política Llingüística
Familia
Cónxuxe	Sonia Fidalgo
Premios
(2017) Premio Nacional de Literatura Asturiana

Traxectoria

Nado en Tinéu, trasladouse a Tudela Veguín e despois a Oviedo, onde se formou na Facultade de Filoloxía e na tertulia Oliver, dirixida por José Luís García Martín e na que coincidiu con Antón García, Víctor Botas, José Luis Piquero ou Berta Piñán.^[3]

Foi un dos autores máis destacados da literatura en lingua asturiana contemporánea, grazas ás súas traducións, especialmente de autores portugueses, ou ás súas colaboracións en revistas como Clarín, Adréi e Zimbru, sendo cofundador das dúas últimas con Berta Piñán e Esther Prieto respectivamente. En 2017 recibiu o Premio Nacional de Literatura Asturiana.

Foi sempre un firme defensor da lingua asturiana e traballou sempre pola súa oficialidade.^[1]

Hestoria Universal de Paniceiros, de 2002, é unha colección de pequenos textos, íntima, poética e reflexiva, entre a memoria e a fabulación fantástica, a partir da súa pequena aldea entre montañas e da súa lingua foi quen de conectar co universal.^[4]

Remove ads

Obra

Poesía

Nel cuartu mariellu (1982).
Llibru de les cenices (1988)
Los nomes de la tierra (1991). Traducida ao galego en 2010 por Esperanza Mariño como Os nomes da terra.
El llibru vieyu (1994)
Los caminos secretos (1996)
La vida perdida (1999). Antoloxía bilingüe da súa poesía.
El llibru nuevu (2017) . Editorial Saltadera.
Les islles inciertes (2020). Ediciones Trabe.

Ensaio

Como facer L’Habana ensin salir d’Asturies (1998)
Ríu arriba (1998).
La bola infinita (2000).

Narrativa

Pantasmes mundos, laberintos (1996). Historia apócrifa da literatura asturiana.
La memoria del mundu (1998).
Hestoria universal de Paniceiros (2002. Traducida ao galego en 2008, por Esperanza Mariño) como Historia universal de Paniceiros. O mundo da súa aldea. Foi Premio Ramón Gómez de la Serna.
Los cuarteles de la memoria (2003).
Meditaciones nel desiertu (2003). Mestura de diario e ficción.
La cueva del olvidu (2006).
La nieve y otros complementos circunstanciales (2007).
Al dios del llugar (2007).
La Hestoria Tapecida (2008). Historias varias.

Infantil

El nuberu ye bona xente (2003).

Traducións

José Luis Olaizola : Bibiana y el so mundu (1989).
Álvaro de Campos (heterónimo de Fernando Pessoa): Estancu y otros poemes (1989).
Robert Louis Stevenson : El casu raru del dr. Jeckyll y mr. Hyde (1995).
Arthur Conan Doyle: Tres aventures de Sherlock Holmes (1995).
Álvaro Cunqueiro: Escuela de melecineros y fábula de varia xente (1997).
Jaume Cela: Silenciu nel corazón.
Sieglu XX cambalache (versiones de Kipling, Pound, Ungaretti, Auden, Ferrater, Elitis, de Sena, Pavese...)
Alfonso Daniel Rodríguez Castelao: Coses (2000)
Jordi Sierra i Fabra: Nun llugar que llamen guerra (2002)

Outros

Alfaya (Berta Piñán 1989). Material didáctico
L’alborá de los malvises (1999). Edición Crítica da obra de Constantino Cabal.
El sentimientu de la tierra (1999). Antoloxía da literatura asturiana contemporánea.