Կիրյաթ Գաթ

Կիրյաթ Գաթ (եբրայերեն՝ קִרְייַת גַּת‎) քաղաք Իսրայելի հարավային շրջանում, Լահիշի շրջանի կենտրոնն է^[1]։

Քաղաք
Կիրյաթ Գաթ
קִרְייַת גַּת
Զինանշան
Երկիր	Իսրայել
Շրջան	Հարավային մարզ
Համայնք	Աշկելոն
Քաղաքապետ	Ավիրամ Դախարի
Հիմնադրված է	1954 թ.
Տվյալ կարգավիճակում	1972 թվականից
Մակերես	16302 կմ²
ԲԾՄ	125 մ
Բնակչություն	53487 մարդ (2018)
Ազգային կազմ	Հրեաներ 92,5%
Ժամային գոտի	UTC+2
Հեռախոսային կոդ	+972 8
Պաշտոնական կայք	qiryat-gat.muni.il
Կիրյաթ Գաթ (Իսրայել)
Կիրյաթ Գաթ Վիքիպահեստում

Պատմություն

Կիրյաթ Գաթը հիմնադրվել է 1954 թվականին։ Այն իր անվանումն ստացել է քաղաքի տեղում Թել Իրանը սխալ ճանաչելու պատճառով։ Այսօր համարվում է, որ Աստվածաշնչում հիշատակված Փղշտացին (Գաթ) գտնվում է 9 կմ դեպի հյուսիս^[2]։ «Գաթ» եբրայերեն նշանակում է «ջարդել»^[3]։

Քաղաքը տեղակայված է Ֆալուջա և Իրաք ալ-Մանիշիա արաբական գյուղերի տեղում, որի բնակիչները ստիպված են եղել լքել դրանք Իսրայելական հեղափոխական պատերազմի ժամանակ։ Սկզբում քաղաքի տեղում գործում էր մաաբարան` ճամբար Մարոկկոյի հրեա փախստականների համար^[4]։ Վերջին հիսունական թվականներին շատերը ներգաղթեցին Արևելյան Եվրոպայից։

Քաղաքի կարգավիճակ ստացել է 1972 թվականին։ Կիրյաթ Գաթն ունի մոտ 750 հա տարածք։ Ըստ 1986 թվականի մարդահամարի բնակչությունը 27.3 հազար էր, որից մոտ 50%-ը Ասիայից և Աֆրիկայից, 25%-ը՝ Եվրոպայից (ներառյալ Ռուսաստանը և ԱՊՀ-ն) և Ամերիկայից, իսկ 25%-ը բնիկ Իսրայելը և հնաբնակները։ Քաղաքի բնակչությունը զգալիորեն աճել է 20-րդ դարի 90-ական թվականներին սովետական հրեաների զանգվածային հայրենադարձության արդյունքում, որոնք 21-րդ դարի սկզբին կազմում էին բնակչության մոտ մեկ երրորդը^[5]։

2014 թվականին «Անխորտակելի ժայռ» գործողության ընթացքում, քաղաքը ենթարկվեց Գազայի հատվածի հրթիռային հարձակման, և մեկ մարդ զոհվեց։ 2015 թվականին քաղաքում երկու ահաբեկչություն իրականացվեց պաղեստինցի ահաբեկիչների կողմից։ 21-րդ դարի երկրորդ տասնամյակում քաղաքում սկսվում է զանգվածային շինարարություն^[6]։

Քաղաքը հայտնի է Իսրայելի ապագա թագավոր Դավիթի լեգենդար ճակատամարտով՝ Գեթաթի (Գաթ) բնիկ Գողիաթի հետ^[7]։

Արդյունաբերություն

Քաղաքի արդյունաբերական գոտում գործում են մետաղամշակման ձեռնարկություններ, շաքարավազի մեծ գործարան «Սուգաթ»-ը^[8]։ 21-րդ դարի սկզբին կառուցվել են Ինթել Իսրայել գործարանի երկու շենքեր՝ «Հյուլետ-Փաքարդ» ընկերությունը, որի շուրջ հայտնվում են օժանդակ բարձր տեխնոլոգիաների ձեռնարկություններ։ Բացվել են Ֆրիցի, Գլոբուսի և Թռչող բեռների լոգիստիկ կենտրոնների մասնաճյուղերը^[9]։ XX դարի 80-90-ական թվականներին քաղաքը տեքստիլ արդյունաբերության կենտրոնն էր։ XXI դարի սկզբին գործարանները անարդյունավետ էին։ Ոմանք տեղափոխվեցին Չինաստան և Հորդանան, ոմանք էլ ամբողջությամբ փակվեցին։ Արդյունաբերության վերջին հենակետը՝ Պոլգատը, փակվեց 2008 թվականի հունիսին^[10]։

Տրանսպորտ

Քաղաքը տեղակայված է 35-րդ մայրուղու խաչմերուկում (Աշկելոն - Հեվրոն), իսկ 40-րդը՝ տանելով երկրի կենտրոն և Բեեր Շևա^[11]։ 6-րդ մայրուղու կառուցումից հետո քաղաքը կցվեց երկրի մեկ այլ հիմնական զարկերակի^[12]։ Քաղաքն ունի երկաթուղային և ավտոբուսային կայարան^[13]։

Կլիմա և բնություն

Քաղաքը գտնվում է Իսրայելի աշխարհագրական կենտրոնում^[14]։ Լահիշի պատմական շրջանի և Նեգևի անապատի սահմանին։ Արևելքից քաղաքը շրջապատված է փշատերև անտառներով (տնկում) և «պարդերով»` ցիտրուսային այգիներ։ Հյուսիսից և արևմուտքից` խաղողի այգիներ և դաշտեր։ Ծովափից հեռավորությունը (ավելի քան 20 կմ) քաղաքի կլիման դարձնում է չորային^[11]։

Բնակչություն

Ըստ Իսրայելի վիճակագրության կենտրոնական բյուրոյի, բնակչությունը 2018 թվականի սկզբին կազմում էր 53 487 մարդ^[15]։

Սպորտ

Կիրյաթ Գաթն ունի երկու ֆուտբոլային ակումբ և պրոֆեսիոնալ բասկետբոլային ակումբ^[16]։

Ակումբ	Լիգա	Հիմնադրվել է
Ֆուտբոլային ակումբ Մակկաբի Կիրյաթ Գաթ	Լիգա Ա — футбол	1965
Բասկետբոլային ակումբ Մակկաբի Կիրյաթ Գաթ	Լիգա Արցիտ Բասկետբոլ	1954 / 2004
Ս. Կ. Կիրյաթ Գաթ	Լիգա Բ ֆուտբոլ	2009

Ֆուտբոլային ակումբ «Ս. Կ. Կիրյաթ»-ը հիմնադրվել է 2008 թվականի ամռանը։ 2012 թվականին այն դադարեց գոյություն ունենալ` միանալով Մասաբի Կիրյաթ Գաթի հետ, որը 2012 թվականի աշնանից ի վեր կոչվել է մեկ միասնական անունով Իրոնի Կիրյաթ Գաթ ֆուտբոլային ակումբ^[17]։

Հայտնի բնիկները և բնակիչները

• Զեյվ Բոյմ՝ իսրայելական քաղաքական գործիչ։ Նա զբաղեցրել է նախարարների տարբեր պաշտոններ։
• Միրի Ռեգեվ՝ իսրայելացի քաղաքական գործիչ և ռազմական ղեկավար։ աշխատել է որպես Իսրայելի պաշտպանական ուժերի խոսնակ։ Մշակույթի և սպորտի նախարար
• Նինեթ Թայիբ՝ իսրայելացի երգչուհի և դերասանուհի^[18]։

Քաղաքի քաղաքապետեր

• Դավիթ Մագեն (1976-1986)
• Զեյվ Բոյմ (1986-1996)
• Ալբերտ Էրեզ (1996-2003)
• Ավիրամ Դախարի ( 2003 թվականից սկսած)

Կիրյաթ Գաթի քույր քաղաքներ

•  Սերբիա Կրուշևաց, Սերբիա
•  ԱՄՆ Չիկագո, ԱՄՆ

Ծանոթագրություններ

1. Monthly Bulletin of Statistics, August 2018. UN. 2018 թ․ հոկտեմբերի 1. էջեր 1–21. ISBN 978-92-1-363083-9.
2. Horton Harris The location of Ziklag: a review of the candidate sites, based on Biblical, topographical and archaeological evidence(անգլ.) // Palestine Exploration Quarterly : journal. — 2011. — Т. 143. — № 2. — С. 119—133. — doi:10.1179/003103211x12971861556954
3. Harris, Horton (2011-07). «The Location of Ziklag: A Review of the Candidate Sites, Based on Biblical, Topographical and Archaeological Evidence». Palestine Exploration Quarterly (անգլերեն). 143 (2): 119–133. doi:10.1179/003103211X12971861556954. ISSN 0031-0328.
4. «Partnership and empowerment». dx.doi.org. 2000 թ․ մարտի 10. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 14-ին.
5. Rosenthal, Donna The Israelis: Ordinary People in an Extraordinary Land. — New York: Free Press, 2003. — С. 124—126. — ISBN 0-684-86973-X
6. All that remains : the Palestinian villages occupied and depopulated by Israel in 1948. Khalidi, Walid. Washington, D.C.: Institute for Palestine Studies. 1992. ISBN 0-88728-224-5. OCLC 25632612.{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)
7. «ORDNANCE SURVEY 1:50 000 MAP SERIES OF GREAT BRITAIN». Survey Review. 23 (176): 76–77. 1975-04. doi:10.1179/sre.1975.23.176.76. ISSN 0039-6265.
8. «Rashid Khalidi replies». The American Historical Review. 1992-02. doi:10.1086/ahr/97.1.345. ISSN 1937-5239.
9. Dincer, Alper. (2013). Google Maps API Cookbook. Packt Publishing. ISBN 978-1-84969-883-2. OCLC 867317136.
10. Encyclopaedia Judaica. Judaica Multimedia (Firm) (CD-ROM ed., Version 1.0 ed.). Shaker Heights, Ohio: Judaica Multimedia. 1997. ISBN 965-07-0665-8. OCLC 38959482.{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)
11. Desille, Amandine; Morvan, Yoann (2018 թ․ մարտի 22). «Kiryat Gat en crise d'image : high-tech et mal-développement en Israël». EchoGéo (43). doi:10.4000/echogeo.15268. ISSN 1963-1197.
12. Максимовић, Горан (2018). Поетика српског реализма. Београд: Универзитет у Београду, Филолошки факултет. էջեր 95–114. ISBN 978-86-6153-548-2.
13. Shahor, Tal (2014 թ․ հունիսի 11). «Fiscal allocation to Arab local authorities in Israel, 2004–12». Israel Affairs. 20 (3): 399–409. doi:10.1080/13537121.2014.922809. ISSN 1353-7121.
14. Rosenthal, Donna, 1950- (2003). The Israelis : ordinary people in an extraordinary land. New York: Free Press. ISBN 0-684-86972-1. OCLC 52418071.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
15. «Кротов А.В. Право на национальное самоопределение в конституционном праве Израиля». Право и политика. 12 (12): 60–71. 2019-12. doi:10.7256/2454-0706.2019.12.31482. ISSN 2454-0706.
16. Doweck, Jack (2006-08). «Inside Intel® Core microarchitecture». 2006 IEEE Hot Chips 18 Symposium (HCS). IEEE. doi:10.1109/hotchips.2006.7477876. ISBN 978-1-4673-8867-2.
17. «Russian Supplement Issue 28 1917-01-27». The Times Supplements. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 14-ին.
18. «International team wins first Ambartsumian Prize». Astronomy & Geophysics. 51 (5): 5.05–5.05. 2010 թ․ սեպտեմբերի 17. doi:10.1111/j.1468-4004.2010.51504_6.x. ISSN 1366-8781.

Հղումներ

Կիրյաթ Գաթի պատմություն

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կիրյաթ Գաթ» հոդվածին։