Օգրե

Օգրե (լատիշ․՝ Ogre), քաղաք Լատվիայում, գտնվում է Դաուգավա գետի մոտ։ Հիմնադրվել է 1874 թվակային երկաթուղային կայարանի տեղում։ Այստեղ գործում էին նաև տրիկոտաժի կոմբինատը և ստվարաթղթի ֆաբրիկան։ Այստեղ է գտնվում պատմա-գեղարվեստական թանգարանը և առողջարանային հանգստավայրը։

Քաղաք
Օգրե
լատիշ․՝ Ogre
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	Լատվիա
Համայնք	Օգրեի շրջան
Հիմնադրված է	1928 թ.
Առաջին հիշատակում	1928
Մակերես	16,18 կմ², 14,38 կմ²
Պաշտոնական լեզու	լատիշերեն
Բնակչություն	322[1] մարդ (2011)
Խտություն	1791 մարդ/կմ²
Ժամային գոտի	UTC+2, ամառը UTC+3
Հեռախոսային կոդ	(+371) 650
Փոստային ինդեքս	LV-5001, LV-5003[2]
Փոստային դասիչ	5001–5003
Կոդ ATVK	0740201[3]
Պաշտոնական կայք	ogre.lv
Օգրե (Լատվիա)
Օգրե Վիքիպահեստում

Ստուգաբանություն

Քաղաքի անունը ծագել է Օգրե գետի անունից։ Գետի ռուսերեն անվանումն է Ուգր^[4]։ Ըստ ռուսական ավանդության XIX-րդ դարում գետի անունը առաջացել է ռուսերեն «ուգոր» բառից։ Այդ ավանդության համաձայն, ռուսական կայսրուհի Եկատերինա I-ը իր զինվորներին ուղարկել է գետը փնտրելու, և այդ գետի անունից առաջացել է Օգրե քաղաքի անունը^[5]. Впрочем, это лишь легенда: нынешнее название реки известно по крайней мере с XVII века.^[6]: Սա միակ անանդությունն է, որտեղ գետի ներկայիս անվանումը հայտնի է եղել XVII-րդ դարից։

Աշխարհագրություն

Քաղաքը գտնվում է Օգրե գետի և Դաուգավայի ափին, Ռիգայից 35 կմ դեպի հարավ-արևելք։

Օգրե քաղաքի եզրը հատում է բազմաթիվ զբոսաշրջային երթուղիներ։ Զբոսաշրջիկներին շատ գրավել է Դաուգավայի բլուրները, այգիները և անտառները։

Բնակչություն

2015 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ, ըստ Կենտրոնական վիճակագրական վարչության տվյալների քաղաքի բնակչությունը կազմել է 24.322 մարդ^[1], կամ 25.734 մարդ Ռեգիստրի բնակիչների (Կառավարում քաղաքացիության և միգրացիայի) տվյալներով^[7]։

Ազգային կազմը քաղաքի մարդահամարի տվյալներով 1989 թվականից մինչև 2015 թվականի սկիզբը^[8][9]։

Ազգություն	Մարդ (1989)	%	Մարդ (2015)	%
Բոլորը	29656	100,00 %	24322	100,00 %
Լատինացիներ	18007	60,72 %	17256	70,95 %
Ռուսներ	8396	28,31 %	4792	19,70 %
Բելառուսներ	1407	4,74 %	762	3,13 %
Լեհեր	487	1,64 %	353	1,45 %
Ուկրաինացիներ	687	2,32 %	346	1,42 %
Լիտովցիներ	216	0,73 %	182	0,75 %
Այլ ազգի ներկայացուցիչներ	456	1,54 %	631	2,59 %

Պատմություն

Հնագիտական պեղումները և Լիվոնսկիի շքանշանը վկայում են, որ XIII-րդ դարում Օգրե գետը պատված է եղել Դաուգավայի չոր ավազի լեռներով, սոճու անտառներով և այստեղ ապրել են լիվով և լատգալով ցեղերը։ Շրջապատված է եղել նաև երկու ամենաբարձր լեռներով՝ Կենտես և Զիլիե Կալնի, որոնք գտնվում են իրենց բնակավայրում։ Խաչակիրների ներխուժումից հետո տեղի է ունեցել Լիվոնյան պատերազմը՝ լեհերի և շվեդների միջև։ Հյուսիսային պատերազմի արդունքում այդ հողերը անցել են Ռուսաստանին։

Բազմաթիվ պատերազմներ տեղանքում հանգեցրել են ավերվածություններ։

XIX-րդ դարում Օգրեում եղել է միայն մի քանի տնտեսություն։ Ռիգայի և Օգրեի միջև հաղորդականությունը իրականացվել է փոստի միջոցով։

Օգրե քաղաքը 1861 թվականին նպաստել է Ռիգո-Դվինսկոյ երկաթուղու բացմանը։ 1828 թվականին Օգրեն ստացել է քաղաքի կարգավիճակ, սակայն նրա բնակչությունը չի գերազանցել 1.700 մարդը։

1905 թվականին քաղաքում չշրջանցեց հեղափոխական փոթորիկը։ 1904 ստեղծվել է ԼՍԴՌՊ գաղտնի ապօրինի խմբակ, որին մասնակցել է ավելի քան հազար բնակիչ։

1906 թվականի հունվարին քաղաք է ուղարկվել պատժիչ արշավախումբ, սակայն արշավախումբը և բազմաթիվ մասնակիցներ ոչնչացվել են։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում քաղաքը գրեթե ամբողջությամբ ոչնչացվել է հրետանային կրակի պատճառով։

1918 թվականի հունվարի 2-ին Օգրե քաղաքը հաստատել է իր Խորհրդային իշխանությունը, որը գոյատևել է մինչև 1919 թվականը։ Լատվիայի անկախություն ստանալուց հետո, Օգրեն սկսել է զարգանալ 1928 թվականի փետրվարի 28-ից և ստացել է կրկին քաղաքի կարգավիճակ։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ քաղաքը տուժել է համեմատաբար քիչ։ Այս ամենից հետո, Օգրեն մտել է ԽՍՀՄ Լատվիայի կազմի մեջ և սկսել է զարգանալ ոչ միայն որպես՝ առողջարանային քաղաք, այլև արդյունաբերական կենտրոն։ Այստեղ կառուցվել է տրիկոտաժի կոմբինատ, որը վաճառում էր իր արտադրանքը ամբողջ Խորհրդային Միությանը։

Արդյունաբերություն

Քաղաքում գտնվում է 8 հեկտար տարածք զբաղեցնող Օգրսկիի տրիկոտաժի կոմբինատը։ Ընկերության արտադրանքը հայտնի է Լատվիայի սահմաններից դուրս։ Հաջողությամբ համագործակցում է հեռավոր և մերձավոր երկրների հետ։ 1988 թվականից սկսած կոմբինատը սկսել է մարել և ներկայումս (2008 թվականին) 3000 աշխատող մարդկանցից մնացել է շուրջ 60 մարդ։ Քաղաքի հյուսիսային մասում վերջերս գործում է ստվարաթղթի ֆաբրիկա, սակայն այս պահին այն փակ է։

Տրանսպորտ

Երկաթուղային տրանսպորտ

Քաղաքի միջով անցնում է Ռիգա-Կրուստպիլս երկաթուղային գիծը։ Օգրե կայարանում դադարեցվել է բոլոր գնացքները, բացի միջազգային հաղորդակցության գնացքներից։

Ավտոմոբիլային տրանսպորտ

Քաղաքի միջով անցնում է գլխավոր պետական մայրուղին՝ Ռիգա-Դաուգավպիլս-Կրասլավա-Պատերնիեկի։ Նաև քաղաք է գալիս տարածաշրջանային Ուլբրոկա երթուղին։ Քաղաքի մոտ գտնվում է երկաթուղային ավտոկայարանը։ Առկա է նաև մի քանի ներքաղաքային ավտոբուսային երթուղիներ։

Հայտնի մարդիկ

Քաղաքում ծնվել են

• Կալնին, Օսկար Յուլևիչ (1895—1920 թթ.), ՌՍՖՍՀ Կարմիր Դրոշի երկու շքանշանակիր։
• Ցիլինսկիի, Գունար Ալֆրեդովիչ (1931—1992 թթ.), դերասան, ռեժիսոր, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1979 թվական)

Քաղաքում ապրել են

• Կետներս, Վոլդեմարս Էրնեստովիչ (1949—2009), ռադիոսիրահար, (ԲԴՆԽ Ոսկե մեդալի շքանշակիր, 1989 թվական)
• Վեյոնիս, Ռայմոնդս (ծնվել է 1966 թվականին), Լատվիայի 9-րդ նախագահ^[10][11]։

Քույր-քաղաքներ

• Ժուե-լե-Տուր (Ֆրանսիա)
• Սլոնիմ (Բելառուսի Հանրապետություն)
• Չերնիգով (Ուկրաինա)
• Խենգելո (Նիդերլանդներ)

Պատկերասրահ

• 
  Տիպիկ փողոց
• 
  Հին տուն
• 
  Մալկալնեսի պողոտան
• 
  Ռայնիսաի պողոտան
• 
  Տինուժաի փողոցը
• 
  Բրիվիբասի փողոցը
• 
  Բրիվիբասի փողոցը (ձմռանը)
• 
  Բերզուի նրբանցք
• 
  Մշակութի կենտրոն
• 
  Ծաղիկների խանութ
• 
  Բնակելի տուն
• 
  Կաթոլիկ եկեղեցի
• 
  Գրադարան
• 
  Լյութերական եկեղեցի
• 
  Խանութ
• 
  Ավտոկայարան
• 
  Կայարան
• 
  Օգրե գետը քաղաքի տարածքում
• 
  Լիճ

Ծանոթագրություններ

1. Численность постоянного населения по полу: города республиканского значения, края, города и волости в начале и в середине года(չաշխատող հղում) // Iedzīvotāji — Datubāze (Население. База данных) Արխիվացված 2015-11-17 Wayback Machine Centrālā statistikas pārvalde (Центральное статистическое бюро Латвии)(լատիշերեն)
2. Книга почтовых индексов Латвии - апрель 2011(լատիշերեն)
3. Классификатор административных территорий и территориальных единиц Латвии Արխիվացված 2010-11-15 Wayback Machine - 16 февраля 2011(լատիշերեն)
4. «Огер, приток Западной Двины». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
5. Легендарный город Огре Огрский исторический музей
6. «Название Ugra на карте 1696 года» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ հունիսի 6-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 24-ին.
7. Численность жителей Латвии в самоуправлениях на 01.01.2015 Արխիվացված 2015-03-16 Wayback Machine(լատիշերեն)
8. Ethnic composition: 1989 census
9. Ethnic composition: 2015 estimation
10. «Вейонис решил пока жить в Огре». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 21-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 24-ին.
11. «Вейонис пока продолжит жить в своей 55-метровой квартире в Огре».

Արտաքին հղումներ

• Официальный сайт Огрского края(լատիշերեն)
• Информация об Огре на туристическом портале mesta.lv(ռուս.)
• Информация об Огре в топонимической базе данных(լատիշերեն)
• rus.ogrenet.lv Новостной портал Огрского района

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օգրե» հոդվածին։