ՀՀ ռազմաօդային ուժեր

Հայաստանի ռազմաօդային ուժեր, կազմում են Հայաստանի զինված ուժերի բաղկացուցիչ մասը։

Հայաստանի Ռազմաօդային Ուժեր
Հայաստանի ռազմաօդային ուժերի զինանշան
Տեսակ	ռազմա-օդային ուժեր
Երկիր	Հայաստան
Հիմնադրված է	1992
Զինվորական անձնակազմ
Զորակոչային տարիք	18-30
Զինվորական ծառայության ժամկետ	2 տարի
Պահեստայիններ	1100
Armenian Air Force Վիքիպահեստում

Պատմություն

• 

  Հայաստանի ռազմաօդային բազաներ

  Չնայած Հայաստանը անկախ Հայկական ռազմական ուժեր հիմնելու աշխատանքները սկսել էր դեռևս վաղ 1989 թվականին, սակայն ռեսուրսների, համապատասխան վերապատրաստված անձնակազմի և օգտակար ենթակառուցվածքի բացակայության պատճառով ռազմաօդային ուժերի ստեղծումը կառավարություն հետաձգեց մինչ 1992 թվականի օգոստոսը և գործողությունները սկսեց հոկտեմբերին^[1]։

Համաձայն Եվրոպայում սովորական զինվորական ուժերի մասին պայմանագրի, 1992 թվականի դեկտեմբերի դեկլարացիայի Հայաստանը նախկին ԽՍՀ-ից ժառանգել է միայն երեք գործող ռազմական ինքնաթիռներ և 13 ռազմական ուղղաթիռներ Հակաօդային պաշտպանություն զորատեսակի մասնաբաժնից^[2]։

• 
  Սու-25-ներ
• 
  Սու-25-ներ
• 
  Յակ-52-ներ

Բազավորման կետեր

Ըստ արտասահմանյան մամուլում առկա տեղեկությունների՝ Հայաստանն ունի ռազմաօդային ուժերի երկու հատուկ մասնագիտացված բազա՝ Գյումրիում և Երևանում։

Տեղակայման վայր	ԻԿԱՕ-ի կոդ	Զորամասի համար և/կամ ավիաբազայի նշանակում	Թռիչքա-վայրէջքային շերտ (երկարություն, ծածկույթ)
Գյումրի	UDSG	Շիրակ օդանավակայան	3250 մետր, բետոն
Երևան	UDYE	Էրեբունի օդանավակայան	2750 մետր, բետոն

Տեխնիկա և սպառազինություն

Ըստ Լոնդոնի «Ռազմավարական հետազոտությունների միջազգային հաստատության» (IISS The Military Balance - International Institute for Strategic Studies) ամենամյա տեղեկագրքի տվյալների՝ 2020 թվականի դրությամբ Հայաստանի Ռազմաօդային ուժերը իրենց տրամադրության ներքո ունեցել են հետևյալ սպառազինությունն ու տեխնիկան.

Տիպ	Արտադրություն	Նշանակում	Թվաքանակ	Ծանոթագրություն	Պատկեր
Մարտական ինքնաթիռներ
Սու-30	Ռուսաստան	Կործանիչ	12[3]	4-ը գնվել է Ռուսաստանից, իսկ 8-ը դեռևս պատրաստվում են
Սու-25 Սու-25ՈՒԲԿ	ԽՍՀՄ	Գրոհիչ Ուսումնա-մարտական	16[4] 2[4]	5 ստացվել է Վրաստանից, 9 Սու-25Կ և 1 Սու-25ՈՒԲԿ ձեռք են բերվել Սլովակիայում 2004 թվականին[5][6]
ՄիԳ-25ՊԴ	ԽՍՀՄ	Կործանիչ-կալանիչ	4[7][8]	Պահպանության է դրված։ Ադրբեջանի ՌՕՈՒ-ի նախկին ՄիԳ-25ՊԴ № 04, բերվել է Հայաստան 14 հունվարի 1993 թ.[9]։
Ուսումնական ինքնաթիռներ
Aero L-39C Albatros	Չեխոսլովակիա	Ուսումնա-մարտական	12[4]	2 միավոր ձեռք է բերվել Ուկրաինայում 2004 թվականին, և ևս 4 միավոր՝ 2010—2011 թթ.[6]:
Փոխադրական ինքնաթիռներ
Իլ-76Մ	ԽՍՀՄ	Ռազմա-փոխադրական ինքնաթիռ	2[4]	2 միավոր փոխանցել է Ռուսաստանը՝ 2004 թվականին՝ Հավաքական անվտանգության պայմանագրի համաձայն[6]։
Ուղևորատար ինքնաթիռներ
Airbus A319CJ	Ֆրանսիա	Վարչական-կառավարման ինքնաթիռ	1[4]
Ուղղաթիռներ
Մի-24Պ Մի-24Կ Մի-24Ռ	ԽՍՀՄ	Հարվածային ուղղաթիռ	20	7[4] — փոխադրա-մարտական 2[4] — հետախույզ-ճշգրտիչ 2[4] — ՃՔԿՊ-հետախույզ
Մի-8ՄՏ	ԽՍՀՄ	Բազմանպատակ ուղղաթիռ	20[4]
Մի-9	ԽՍՀՄ	Օդային հրամանատարական կետ	12[4]
ՀՕՊ համակարգեր
Ս-300[4]	Ռուսաստան	հեռահար գործողության Զենիթա-հրթիռային համալիր	5 գումարտակ Ս-300Վ (այլ տվյալներով՝ Ս-300ՊՍ) յուրաքանչյուրում 12ա-ական համակարգ[10]:).
Բուկ-Մ2[11]	Ռուսաստան	ԶՀՀ	45
Կռունկ	Հայաստան	ԱԹՍ	30 միավոր 2017թ
X-55	Հայաստան	ԱԹՍ	15

ՀՕՊ-ի մնացած սպառազինությունը Հայաստանի ցամաքային զորքերի կազմում է։

Միջադեպեր և կորուստներ

Մի-24 ուղղաթիռի խոցում (2014)

Հիմնական հոդված՝ Արցախում Մի-24 ուղղաթիռի խոցում (2014)

2014 թվականի նոյեմբերի 12-ին հայկական և ադրբեջանական զինված ուժերի շփման գծում ադրբեջանական բանակը չեզոք գոտում խոցում է ուսումնավարժական թռիչք իրականացնող Հայաստանի ռազմաօդային ուժերի Մի-24 ուղղաթիռ, որի անձնակազմի անդամները զոհվում են, իսկ ինքնաթիռը ոչնչացվում։

ՍՈՒ-25 ինքնաթիռի կործանում (2018)

Հիմնական հոդված՝ Սու-25 ինքնաթիռի ավիավթար

2018 թվականի դեկտեմբերի 4-ին, ժամը 10.20-ի սահմաններում Հայաստանի Շիրակի մարզի Մարալիկի տարածաշրջանի Քարաբերդ բնակավայրի հարևանությամբ կործանվել է ուսումնամարզական թռիչք իրականացնող Հայաստանի զինված ուժերի ՍՈՒ-25 մարտական ինքնաթիռը։ Ավիապատահարի հետևանքով զոհվել են 1-ին կարգի օդաչու, փոխգնդապետ Արմեն Սլավիկի Բաբայանը և 3-րդ կարգի օդաչու, մայոր Մովսես Գևորգի Մանուկյանը^[12]։

Նշաններ

Գեներալներ և սպաներ

Կատեգորիաներ	Գեներալներ				Ավագ սպաներ			Կրտսեր սպաներ
Հայկական կոչում	Բանակի գեներալ	գեներալ- գնդապետ	Գեներալ-լեյտենանտ	Գեներալ-մայոր	Գնդապետ	Փոխգնդապետ	Մայոր	Կապիտան	Ավագ լեյտենանտ	Լեյտենանտ	կրտսեր լեյտենանտ

Սերժանտներ և զինվորներ

Կատեգորիաներ	ենթասպաներ		սերժանտներ և մանր սպաներ				Զինվորներ
Հայկական կոչում	Ավագ ենթասպա	Ենթասպա	Ավագ	Ավագ սերժանտ	Սերժանտ	Կրտսեր սերժանտ	Եֆրեյտոր	Շարքային