Ջենիֆեր Ջեյսոն Լի

Ջենիֆեր Ջեյսոն Լի (անգլ.՝ Jennifer Jason Leigh, փետրվարի 5, 1962(1962-02-05)^{[3][3][4][…]}, Հոլիվուդ, Լոս Անջելես), ամերիկյան դերասանուհի, սցենարիստ, պրոդյուսեր և երգչուհի, առավել հայտնի «Արագ փոփոխություններ Ռիչմոնտ-Հայ դպրոցում» («Fast Times at Ridgemont High», 1982 թվական), «Միայնակ սպիտակ կին» («Single White Female», 1992 թվական), «Կարճ պատմություններ» («Short Cuts», 1993 թվական), «Տիկին Պարկերը և արատավոր շրջապատը» («Mrs. Parker and the Vicious Circle», 1994 թվական), «Ջորջիա» («Georgia», 1995 թվական) և «Դոլորես Քլեյբորն» («Dolores Claiborne», 1995 թվական)՝ ֆիլմերում խաղացած դերերով։ Լին հայտնի է շնորհիվ էկրանին դյուրազգաց, հոգեպես անհավասարակշիռ, խոցելի և բարդ կանանց խաղացած դերերով^[5]։

Ջենիֆեր Ջեյսոն Լի անգլ.՝ Jennifer Jason Leigh[1]
Ջենիֆեր Ջեյսոն Լին 2015 թվականին
Ծնվել է	1962 թվական փետրվարի 5
Ծննդավայր	Հոլլիվուդ, Կալիֆորնիա, ԱՄՆ
Կրթություն	Լի Ստրասբերգի թատրոնի և կինոյի ինստիտուտ և Palisades Charter High School?
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Ազգություն	ամերիկուհի
Այլ անուն(ներ)	Ջենիֆեր Լի Մորոու Jennifer Leigh Morrow
Մասնագիտություն	դերասանուհի, պրոդյուսեր, սցենարիստ, ռեժիսոր
Ակտիվ շրջան	1970 թվական-այժմ
Ընտրանի	«Միայնակ սպիտակ կին», «Կարճ պատմություններ», «Դոլորես Քլեյնբորն»
Ծնողներ	հայր՝ Վիկ Մորոու, մայր՝ Բարբարա Թերներ
Ամուսին(ներ)	Նոա Բաումբախ
Երեխա(ներ)	Ռոմեր Էմանուել Բաումբախ (2010 թվական, մարտի 13)
Պարգևներ և մրցանակներ	Boston Society of Film Critics Award for Best Supporting Actress? [2] MTV կինոմրցանակ լավագույն չարագործին [2] Կինոքննադատների ազգային միության մրցանակ՝ լավագույն կանացի դերի համար [2] և Genie Awards?

Վաղ տարիներ

Ջենիֆեր Լի Մորոուն (անգլ.՝ Jennifer Leigh Morrow) ծնվել է 1962 թվականի փետրվարի 5-ին Հոլլիվուդում, Կալիֆորնիա նահանգ։ Նրա հայրը՝ Վիկ Մորոուն, եղել է դերասան ռուս-հրեական ծագումով, իսկ մայրը՝ Բարբարա Թյորներ, սցենարիստ և նախկին դերասանուհի։ Կարիերայի սկզբում Ջենիֆեր Լի Մորոուն հրաժարջում է հոր ազգանունից և անունը փոխում է Ջենիֆեր Ջեյսոն Լի, որպեսզի ինքնուրույն հասնի հաջողուըյան, առանց հոր հետ զուգորդման^[6]։ Միջին Ջեյսոն անունը նա վերցրել է ի պատիվ դերասան Ջեյսոն Ռոբարդսի, Մորոու ընտանիքի ընկերոջ^{[7][8][9][10]}։

Կարիերա

Վաղ աշխատանքներ

Դեռևս թինեյդջեր հասակում նա հաճախում է Լի Ստրասբերգի պարապմունքներին։ Նա նորամուտը նշում է 9 տարեկան հասակում և այնուհետև աշխատում է հեռուստատեսությունում, իսկ ութսուննականների սկզբին արդեն խաղում է գլխավոր դեր հեռուստաֆիլմերից մեկում։ 1982 թվականին նա արժանանում է առաջին լայն ճանաչման, շնորհիվ «Արագ փոփոխություններ Ռիչմոնտ-Հայ դպրոցում» («Fast Times at Ridgemont High») պատանեկան կատակերգությունում խաղացած դերի, երիտասարդ Շոն Փենի հետ^[5]։ Չնայած դերասանուհու «Արագ փոփոխություններ» ֆիլմում խաղացած դերի մասին քննադատական կարծիքների, ընդհում մինչև 1990 թվականը դերասանուհու կարիերան ընթանում էր հանգիստ և նա խաղում է հիմնականում անկախ դրամաներում և թրիլերներում, ինչպես նաև կատարում է երկրորդական դերեր հոլլիվուդյան ֆիլմերում^[5]։ 1989 թվականին նա մարմնավաճառուհու գլխավոր դերն է խաղում «Վերջին շրջադարձը Բրուքլինում» («Last Exit to Brooklyn») ֆիլմում, որը նրան բերում է տարբեր քննադատական միությունների մի քանի մրցանակներ, իսկ այնուհետև նկարահանվում է «Մայամի Բլյուզ» («Miami Blues») և «Կայֆ» («Rush») ֆիլմերում, ինչպես նաև «Կենդանի թաղվածները» («Buried Alive») հեռուստաֆիլմում։ Դրանից հետո նա նկարահանվում 1991 թվականի կոմերցիոն հաջողության արժանացած «Կրակե պտուտահողմ» («Backdraft») ֆիլմում՝ Կուրտ Ռասելի հետ^[11]։

Կարիերային առաջընթաց

Ջենիֆեր Ջեյսոն Լիի կարիերայում առավել նվաճում դառնում է կնոջ դերը, որը փորձում էր առևանգել Բրիջիտ Ֆոնդի անձը 1992 թվականի «Միայնակ սպիտակ կինը» ֆիլմում^[5]։ Լին քննադատների կողմից արժանանում է դրական կարծիքների և MTV մրցանակ լավագույն կինոչարագործին^[12]։ Հաջորդ տարի նա հայտնվում է Ռոբերտ Օլտմենի «Կարճ պատմություններ» խմբային ֆիլմում, իսկ այնուհետև նկարահանվում է Կոեն եղբայրների «Հադչակերի օգնականը» կինոնկարում^[5]։

1994 թվականին Ջենիֆեր Ջեյսոն Լին խաղում է Դորոթի Պարկերի դերը քննադատների կողմից ջերմ ընդունված, սակայն վարձույթում հաջողություն չունեցած «Տիկին Պարկերը և արատավոր շրջապատը» («Mrs. Parker and the Vicious Circle»)՝ ֆիլմում^[13]։ Ֆիլմում դերը դառնում է դերասանուհու առավել լայն հայտնի դերերից մեկը կարիերայում^[13], որը արժանանում է քննադատների միությունների մի շարք մրցանակների և անվանակարգումներ «Ոսկե Գլոբուս» մրցանակին՝ լավագույն դերասանուհի-դրամա և «Անկախ ոգի»՝ լավագույն դերասանուհի^[12]։ Լին համարվել է «Օսկար» մրցանակի հիմնական թեկնածուներից մեկը, սակայն շորտ-ցուցակ նա այդպես էլ չի ընկնում^[5]։

1995 թվականին Ջենիֆեր Ջեյսոն Լին խաղում է երկու հաջողակ ֆիլմերում. «Դոլորես Քլեյբորն» («Dolores Claiborne»)՝ Քեթի Բեյթսի հետ և «Ջորջիա» («Georgia»)՝ Մեր Ուինինգեմի հետ, որոնցից վերջինի սցենարը գրվել է դերասանուհու մոր՝ Բարբարա Թյորների կողմից։ Եվ նորից Լին արժանանում է քննադատների կողմից լավ արձագանքների՝ «Ջորջիա»-ում դերի համար, սակայն նորից չի անվանակարգվում «Օսկար»-ին, ի տարբերություն ֆիլմում իր խաղընկերուհի Մեր Ուինինգեմի։

1999 թվականին հայտնի անկախ ռեժիսոր Դևիդ Կրոնենբերգը Ջենիֆերին հրավիրում է իր «Էկզիստենցիա» («eXistenZ») գիտա-ֆանտաստիկ թրիլեր ֆիլմում գլխավոր դերին։ Լին կատարում է Ալեգրի Գելլերի դերը, համակարգչային խաղերի հանճարեղ ստեղծողի։ Դերասանուհու խաղընկերն է հանդիսանում Ջուդ Լոուն։ Կրոնենբերգի մոտ նկարահանվելու համար Լին հրաժարվում է Սթենլի Կուբրիկի «Լայն փակած աչքերով» հանրահայտ նախագծում դերից, չնայած նկարահանումներն արդեն ընթանում էին։ Ընտրությունը ճիշտ էր, Կրոնենբերգի ֆիլմը արժանանում է Բեռլինի կինոփառատոնի Ոսկե Արջ մրցանակի անվանակարգում և դառնում է պաշտամունքային։ 2000 թվականին Ջենիֆերը ստանում է Վենետիկի կինոփառատոնի հանձնաժողովի անդամի հեղինակային հրավեր։

Հետագա մի քանի տարիների ընթացքում նա կանոնավոր նկարահանվում է, սակայն նրա մասնակցությամբ ֆիլմերը չէին հրապուրում լայն լսարանին և այնպիսի ուշադրությանն չեն արժանանում քննադատների կողմից ինչպես դերասանուհու նախկին աշխատանքները։ 2001 թվականին նա որպես սցենարիստ և ռեժիսոր հանդես է գալիս «Հոբելյան» («The Anniversary Party») ֆիլմում և ստանում է երկու անվանակարգում «Անկախ ոգի» մրցանակին^[12]։

Յուրատեսակ ճանաչում դերասանուհուն բերում են հրաժարումները բազմաթիվ հանրահայտ դերերից, որոնք հետագայում հռչակավոր են դարձրել այլ դերասանուհիների։ Մասնավորապես՝ Ջուդի Ֆոստերի դերը «Տաքսիստ»-ում, «Նելլ», «Գառների լռությունը» և «Թռիչքի պատրանքները», Էլի Շինդի դերը «Նախաճաշ ակումբ»-ում, Ջուլիա Ռոբերտսի դերը «Սիրունիկը» ֆիլմում, Դեմի Մուրի դերը «Ուրվական»-ում, Ջուլիանա Մուրի դերը «Բուգիի գիշերները»-ում, Ջենիֆեր Կոնելիի դերը «Բանականության խաղեր»-ում, «Մնալ կենդանի» և «Հուսահատ տնային տնտեսուհիներ» սերիալներում մասնակցությունը։ Կարիերայի ընթացքում Ջենիֆերը խուսափում էր հանրաճանաչ ֆիլմերում դերերից. «Հանրաճանադ ֆիլմերում կինը անհրաժեշտ է միայն նրա համար, որպեսզի ապացուցվի, որ գլխավոր հերոսը հետերոսեքսուալ է։ Ինձ նման դերերը վատ են հաջողվում և նրանք ինձ չեն հետաքրքրում» — մեկնաբանել է դերասանուհին^[14]։

Հետագա տարիներ

Սկսած երկուհազարականից հիմնականում կատարում է երկրորդական կարգի դերեր բազմազան ֆիլմերում և հեռուստատեսային նախագծերում։ Այդ շրջանի առավել նշանակալից ֆիլմերից են հանդիսանում «Անիծված ուղի» («Road to Perdition», 2002 թվական), «Կիրքի մութ երեսը» («In the Cut», 2003 թվական), «Մեքենավար» («The Machinist», 2004 թվական), «Բաճկոն» («The Jacket», 2005 թվական), «Մարգոն հարսանիքում» («Margot at the Wedding», 2007 թվական) և «Նյու Յորք, Նյու Յորք» («Synecdoche, New York», 2008 թվական)։ 2001 թվականին առաջին անգամ հանդես է գալիս որպես ռեժիսոր, Ալան Կամինգի հետ միասին նկարահանելով «Հոբելյան» ֆիլմը։

2009—2012 թվականներին Լին կատարում է երկրորդական դեր «Կողափայտեր» («Weeds») հեռուստասերիալում, իսկ 2012 թվականի ամռանը ստանում է Կառա Ուոլկեր Կլարկի դերը, հոգեպես անառողջ կնոջ և «Վրիժառություն» («Revenge») հեռուստասերիալի գլխավոր հերոսուհուներից մեկի մոր դերը^[15]։

2015 թվականին կկատարի Քվենտին Տարանտինոյի «Նողկալի ութնյակ» («The Hateful Eight») վեսթերնի գլխավոր դերերից մեկը^[16]։

Անձնական կյանք

Ջենիֆերի ծնողները բաժանվել են երբ նա ընդամենը երկու տարեկան էր։ 1989 թվականին Harper’s Bazaar ամսագիրը նրան ընդգրկում է ԱՄՆ-ի ամենագրավիչ դերասանուհիների տասնյակում։ 2005—2013 թվականներին Ջենիֆեր Ջեյսոն Լին ամուսնացած էր ռեժիսոր Նոա Բաումբախի (ծնված 1969 թվականին) հետ^[17]։ Նախկին ամուսիններն ունեն որդի՝ Ռոմեր Էմանուել Բաումբախ (ծնված 2010 թվականի մարտի 13-ին), որին դերասանուհին ծննդաբերում է 48 տարեկան հասակում։

Ֆիլմագրություն

Թվական	Անվանում	Բնօրինակ անվանում	Կերպար
1976	Մահվան վաճառականները	Tod eines Fremden
1977	Բարետտա	Baretta	Մարֆի
1978	Դիսնեյլենդ	Disneyland
1978	Երիտասարդ փախստականները	The Young Runaways	Խիզեր
1980	Հրեշտակների քաղաքը	Angel City	Քրիստի Տիտեր
1981	Ուոլտոնները	The Waltons	Կեթի Սիլս
1981	Անծանոթի աչքերը	Eyes of a Stranger	Թրեյսի Հարիս
1981		CBS Afternoon Playhouse	Լորի
1981	Սպանել Ռենդի Ուիստերին	The Killing of Randy Webster	Էմի Ուիլեր
1981	Լավագույն աղջիկն աշխարհում	The Best Little Girl in the World	Քեյսի Պոուել
1982	Անճիշտը ճիշտ է	Wrong Is Right	երիտասարդ աղջիկ
1982	Որսորդ Ջոնը	Trapper John, M.D.	Կարեն ՄակԿոլ
1982	Արագ փոփոխություններ Ռիչմոնտ-Հայ դպրոցում	Fast Times at Ridgemont High	Սթեյսի
1982	Առաջին ժամանակը	The First Time	Բոնի Դիլոն
1983	ABC հատուկ դպրոցից հետո	ABC Afterschool Specials	Անդրեա Ֆեյրչայլդ
1983	Հեշտ փողեր	Easy Money	Էլիսոն Կապուլետի
1983	Մահացու ուղևորություն Օսակա	Girls of the White Orchid	Կերոլ Հիտ
1984	Գրենդվյու, ԱՄՆ	Grandview, U.S.A.	Կենդի ուեբստեր
1985	Միս ու արյուն	Flesh+Blood	Ագնես
1986	Ուղեկից	The Hitcher	Նեշ
1986	Տղամարդկանց ակումբ	The Men's Club	Տինսի
1986	Զբոսախնջույք	Picnic	Մեջ Օուենս
1987	Քույր, քույր	Sister, Sister	Լյուսի
1987	Քողարկման տակ	Under Cover	Տանիլ Լարուա
1988	Լուսնի սիրտը	Heart of Midnight	Կերոլ Ռիվերս
1989	Մեծ նկար	The Big Picture	Լիդիա Ջոնսոն
1989	Վերջին շրջադարձը Բրուքլինում	Last Exit to Brooklyn	Տրալալա
1990	Մայամի Բլյուզ	Miami Blues	Սասիա Վագոներ
1990	Կենդանի թաղվածները	Buried Alive	Ջոաննա Գուդմեն
1990	Կյանքի գործընկեր	Partners in Life	Բլոսոմ
1991	Կրակե պտուտահողմ	Backdraft	Ջենիֆեր Ֆեյտկաս
1991	Անազնիվ սրտեր	Crooked Hearts	Մերիետ Հոֆման
1991	Կայֆ	Rush	Կրիստեն Կեյտս
1992	Զբոսանք	The Prom	Լանա
1992	Միայնակ սպիտակ կին	Single White Female	Խեդի
1993	Կարճ պատմություններ	Short Cuts	Լուիս Կայզեր
1994	Հադչակերի օգնականը	The Hudsucker Proxy	Էմի Արչեր
1994	Տիկին Պարկերը և արատավոր շրջապատը	Mrs. Parker and the Vicious Circle	Դորոտի Պարկեր
1995	Դոլորես Քլայնբորն	Dolores Claiborne	Սելինա Սենտ-Ջորջ
1995	Ջորջիա	Georgia	Սեյդի Ֆլուդ
1996	Կանզաս Սիթի	Kansas City	Բլոնդի Օ Հարա
1996	Վիժվածքը Կարոլինայից	Bastard Out of Carolina	Էննի Բոատրայտ
1997	Վաշինգտոնի հրապարակ	Washington Square	Կետրին
1997	Հազար ակր	A Thousand Acres	Քերոլայն Կուկ
1998	Սիրային նամակ	The Love Letter	Էլիզաբեթ Ուիտկոմբ
1998	Լեռան արքան	King of the Hill	Էմի
1998	Թրեյսին ընդունում է հրավերը	Tracey Takes On…	Փեյջ Գարլենդ
1998	Պատերազմ ծոցում	Thanks of a Grateful Nation	Տերի Սմոլ
1998	Հերկուլես։ Մուլտսերիալ	Hercules	Tempest
1999	Գերմարդ	Superman	Կետեա
1999	Էկզիստենցիա	eXistenZ	Ալեգրա Գերեր
1999	Սպաուն	Spawn	Լիլի
1999	Սպաուն 3։ Որոշիչ մարտ	Spawn 3։ Ultimate Battle	Լիլի
2000	Թվիթչ Սիթի	Twitch City	Ֆեյտ
2000	Արքան կենդանի է	The King Is Alive	Ջինա
2000	Երեխաներին մինչև տասնվեցը	Skipped Parts	Լիդիա Կալահան
2001	Մարդ, որը չի եղել	The Man Who Wasn't There	կալանավորուհի
2001	Հոբելյան	The Anniversary Party	Սալի Տերիան
2001	Արի անենք արագ	The Quickie	Լիզա
2001	Ֆրեյզեր	Frasier	Էստելա
2002	Սահմանից այն կողմ	Crossed Over	Կարլա Ֆեյ Տակեր
2002	Առնոլդ	Hey Arnold! The Movie	Բրիջետ
2002	Անիծված ուղի	Road to Perdition	Էննի Սալիվան
2002	Հիլլ միսիան	Mission Hill	Eunice «Weirdie» Eulmeyer
2003	Կիրքի մութ երեսը	In the Cut	Պաուլին
2004	Մեքենավար	The Machinist	Սթիվի
2004	Փաթաթվածները	Palindromes	Մարկ Ավիվա
2004	Աստղային երեխան	Childstar	Սյուզան
2005	Բաճկոն	The Jacket	բժիշկ Բետ Լորենսոն
2005	Զատիկի շաբաթը	Easter Sunday	մայր
2005	Թերթիկի պատմությունը	Rag Tale	Մերի Ջոզեֆին «Մ. Ջ.» Մորտոն
2007	Մարգոն հարսանիքում	Margot at the Wedding	Պոլին
2008	Նյու Յորք, Նյու Յորք	Synecdoche, New York	Մարի
2010	Գրինբերգ	Greenberg	Բետ
2009-2012	Կողափայտեր	Weeds	Ջիլ
2012-2013	Վրիժառություն	Revenge	Կառա Ուոլես Կլարկ
2013	Պահ	The Moment	Լի
2013	Սպանիր քո սիրելիներին	Kill Your Darlings	Նաոմի Գինզբերգ
2015	Ամիտիվիլ	AmityviIIе	Կետի Լիտս
2015	Նողկալի ութնյակ	The Hateful Eight	Դեյզի Դոմրպկ

Աղբյուրներ

• Дженнифер Джейсон Ли Internet Movie Database կայքում
• «Дженнифер Джейсон Ли на сайте Internet Off-Broadway Database» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 20-ին.