Ատլանտա

Ատլանտա (անգլ.՝ Atlanta), քաղաք Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում, Ջորջիա նահանգի վարչական կենտրոնն է։ Բնակչությունը 2015 թվականի մարդահամարի տվյալներով կազմում է 463 878 մարդ, որը 34-րդ ցուցանիշն է Միացյալ Նահանգների տարածքում։ 2014 թվականի տվյալներով բնակչության 51.4%-ը աֆրոամերիկացիներ են^[3]։

Բնակավայր
Ատլանտա
անգլ.՝ Atlanta
Դրոշ
Երկիր	ԱՄՆ
Համայնք	Ֆուլտոն շրջան և Դե-Քալբ շրջան
Հիմնադրված է	դեկտեմբերի 29, 1845 թ.
Մակերես	347,996293 կմ², 347,080493 կմ²
ԲԾՄ	225 մետր
Պաշտոնական լեզու	անգլերեն
Բնակչություն	▲498 715 մարդ (2020)[1][2]
Ժամային գոտի	EDT?, UTC-5 և UTC−4
Հեռախոսային կոդ	404, 678 և 770
Փոստային դասիչ	30060, 30301–30322, 30324–30334, 30336–30350 և 30353
Պաշտոնական կայք	atlantaga.gov​(անգլ.)
Ատլանտա (ԱՄՆ)
Ատլանտա Վիքիպահեստում

Աշխարհագրություն

Քաղաքը գտնվում է Չատախուչի գետից հարավ։ Քաղաքի մակերեսը կազմում է 343 կմ², ագլոմերացիայի տարածքը 21 694 կմ²

Կլիմա

Ատլանտան ունի խոնավ մայրցամաքային կլիմա` տաք ամառներով սակայն ցուրտ և երբեմն անձրևային ձմեռներով։

Հուլիսին միջին ամենբարձր ջերմաստիճանը կազմում է 32 °C, իսկ ամենացածր միջին ջերմաստիճանը կազմում է 21 °C: Ամռանը ջերմաստիճանը գրեթե երբեք չի անցնում 38 °C-ը։ Ամենաբարձր ջերմաստիճանը գրանցվել է հուլիսին (40 °C) 1980 թվականին։ Ձմռան ամենացուրտ ամսին` հունվարին ջերմաստիճանը տատնվում է 1 °C-ից մինչև 11 °C: Ամենացածր ջերմաստիճանը գրանցվել է 1988 թվականի փետրվար ամսին (-20 °C):

Տեղումների միջին քանակը կազմում է 1261 մետր, որտեղից 55 մմ լինում է ձյան տեսքով։

2008 թվականաի մարտի 4-ին ժամը 21:40 Ատլանտայուն տեղի ունեցավ EF 2 տեսակի փոթորիկ, որը շարճվում էր 217 կմ/ժ։ Փոթորիկը մեծ վնաս է հասցրել Ֆիլիպ Արենային, Օլիմպիական այգուն, CNN կենտրոնին և Ջորջիայի միջազգային կոնգրեսի կենտրոնին։

Ատլանտաի կլիմայական տվյալները
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	Տարի
Ռեկորդային բարձր °F (°C)	79 (26)	80 (27)	89 (32)	93 (34)	97 (36)	106 (41)	105 (41)	104 (40)	102 (39)	98 (37)	84 (29)	79 (26)	106 (41)
Միջին բարձր °F (°C)	54.0 (12.2)	58.2 (14.6)	65.9 (18.8)	73.8 (23.2)	81.1 (27.3)	87.1 (30.6)	90.1 (32.3)	89.0 (31.7)	83.9 (28.8)	74.4 (23.6)	64.1 (17.8)	56.2 (13.4)	73.2 (22.9)
Միջին օրական °F (°C)	44.8 (7.1)	48.5 (9.2)	55.6 (13.1)	63.2 (17.3)	71.2 (21.8)	77.9 (25.5)	80.9 (27.2)	80.2 (26.8)	74.9 (23.8)	64.7 (18.2)	54.2 (12.3)	47.3 (8.5)	63.6 (17.6)
Միջին ցածր °F (°C)	35.6 (2)	38.9 (3.8)	45.3 (7.4)	52.5 (11.4)	61.3 (16.3)	68.6 (20.3)	71.8 (22.1)	71.3 (21.8)	65.9 (18.8)	54.9 (12.7)	44.2 (6.8)	38.4 (3.6)	54.1 (12.3)
Ռեկորդային ցածր °F (°C)	−8 (−22)	−9 (−23)	10 (−12)	25 (−4)	37 (3)	39 (4)	53 (12)	55 (13)	36 (2)	28 (−2)	3 (−16)	0 (−18)	−9 (−23)
Տեղումներ դյույմ (մմ)	4.59 (116.6)	4.55 (115.6)	4.68 (118.9)	3.81 (96.8)	3.56 (90.4)	4.54 (115.3)	4.75 (120.7)	4.30 (109.2)	3.82 (97)	3.28 (83.3)	3.98 (101.1)	4.57 (116.1)	50,43 (1280,9)
Ձյան տեղումներ դյույմ (սմ)	1.0 (2.5)	0.4 (1)	0.4 (1)	0.0 (0)	0.0 (0)	0.0 (0)	0.0 (0)	0.0 (0)	0.0 (0)	0.0 (0)	0.0 (0)	0.4 (1)	2.2 (5.6)
Միջ. տեղումների օրեր (≥ 0.01 in)	11.1	10.4	10.5	8.9	9.4	11.1	12.0	10.2	7.3	6.8	7.9	10.7	116.3
Միջ. ձնառատ օրեր (≥ 0.1 in)	0.7	0.3	0.1	0.2	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.4	1.5
% խոնավություն	67.6	63.4	62.4	61.0	67.2	69.8	74.4	74.8	73.9	68.5	68.1	68.4	68.3
Միջին ամսական արևային ժամ	164.0	171.7	220.5	261.2	288.6	284.8	273.8	258.6	227.5	238.5	185.1	164.0	2738,3
Տոկոս հնարավոր արևի լույս	52	56	59	67	67	66	63	62	61	68	59	53	62
աղբյուր: NOAA (relative humidity, dew point and sun 1961–1990)[4][5][6]

Կառավարման համակարգ

Քաղաքը ղեկավարում է քաղաքապետը և քաղաքային խորհուրդը, որը բաղկացած է 15 պատգամավորից։ Քաղաքապետը կարող է վետո դնել քաղաքային խորհրդի որոշման վրա։ Խորհուրդը իր հերթին, կարող է վետո դնել այդ պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների երկու երրորդի մեծամասնությամբ։ Ատլանտայի քաղաքապետը Քասիմ Ռիդն է։ 1973 թ-ից Ատլանտայում բոլոր քաղաքապետները սևամորթներ էին։

Բնակչություն

Բնակչությունը 1850 թվականից

Տարի	Բնակչություն	%±
1850	2 572	—
1860	9 554	271.5 %
1870	21 789	128.1 %
1880	37 409	71.7 %
1890	65 533	75.2 %
1900	89 872	37.1 %
1910	154 839	72.3 %
1920	200 616	29.6 %
1930	270 366	34.8 %
1940	302 288	11.8 %
1950	331 314	9.6 %
1960	487455	47.1 %
1970	496 973	2.0 %
1980	425 022	—14.5 %
1990	394 017	—7.3 %
2000	416 474	5.7 %
2010	420 003	0.8 %
2013	447 841	6.6 %

Ռասսայական կազմ	2010	1990	1970	1940
Սպիտակամորթ ամերիկացիներ	38.4 %	31.0 %	48.4 %	65.4 %
—ոչ իսպանացիներ	36.3 %	30.3 %	47.3 %	н/о
աֆրոամերիկացիներ	54.0 %	67.1 %	51.3 %	34.6 %
լատինամերիկացիներ (ցանակացած ռասայի)	5.2 %	1.9 %	1.5 %	н/о
Ասիական ծագումով ամերիկացիներ	3.1 %	0.9 %	0.1 %	—

Ատլանտայի բնակչությունը սկսեց աճել XX դարի 60-ական թվականից, այնուհետև 70-ական թվականներից սկսեց բնակչության նվազումը, սակայն ագլոմերացիաներիում դեռևս պահպանվում էր բնակչության սովորակա չափը։

Կրոն

2000 թ-ին Գլենմարի հետազոտական կենտրոնի անցկացրած հետազոտության ընթացքում Ատլանտայի ագլոմերացիայի կրոնական բնակչության մեծամասնությունը բողոքականներ էին (75%), կաթոլիկներ (15%) և հուդիստնեի (5%)։ Ատլանտան գլխավոր շտաբ և պատմական կենտրոնն է բազմաթիվ ավանդական «հարավային» բողոքական դավանանքների համար (Հարավային բապտիստական կոնվենցիա, Միավորված մեթոդիստական եկեղեցի, ԱՄՆ-ի Պրիշտիերյան եկեղեցի)։

Տնտեսություն

Ատլանտայում գործում են բազմաթիվ ընկերությունների հիմնական գրասենյակներ, այդ թվում` Fortune 500, Coca-Cola ընկերությունը, UPS, Home Depot, Delta Air Lines, AT & T Mobility, Newell և Rubbermaid: CNN, TBS և Cox հեռարձակող ընկերությունները նույնպես գտնվում են այստեղ։

Ատլանտայի մետրոպոլիտենի տարածքի ավելի քան 75% Fortune 1000 ընկերությունն է աշխատում և ունի 1,250 բազմազգ կորպորացիայի տարածաշրջանային բաժանմունքներ։

1886 թվականին Ատլանտայում է ստեղծվել Coca-Cola ըմպելիքը։

Տեսարժան վայրեր

• Ստորգետնյա քաղաք Ատլանտայում
• «Կոկա-կոլայի աշխարհը» թանգարան
• Օլիմպիական այգի
• Ատլանտայի բուսաբանական այգին
• CNN-ի գլխամասային գրասենյակ
• Թանգարանային համալիր Ատլանտայի պատմության կենտրոն
• Road Atlanta ճանապարհային ուղի
• Թանգարան Fox
• Pidmont այգի
• Ատլանտայի կենդանաբանական այգի
• Stone Mountain այգի
• Մարտին Լյութեր Քինգի թանգարան
• Ատլանտայի թանգարանների ցանկ

Քույր քաղաքներ

• Բրյուսել (ֆր.՝ Bruxelles, հոլ.՝ Brussel), Բելգիա
• Բուխարեստ (ռումիներեն՝ Bucureşti), Ռումինիա
• Զալցբուրգ (գերմ.՝ Salzburg), Ավստրիա
• Յոյկնեամ (եբրայերեն՝ יָקְנְעָם‎), Իսրայել
• Կոտոնու (ֆր.՝ Cotonou), Բենին
• Լագոս (անգլ.՝ Lagos), Նիգերիա
• Մոնտեգո-Բեյ (անգլ.՝ Montego Bay), Ճամայկա
• Նյուքասլ ափոն Թայն (անգլ.՝ Newcastle), Անգլիա, Մեծ Բրիտանիա
• Նյուրնբերգ (գերմ.՝ Nürnberg), Գերմանիա
• Հին Օլիմպիա (հուն․՝ Αρχαία Ολυμπία), Հունաստան
• Ռաանանա (եբրայերեն՝ רעננה‎), Իսրայել
• Ռիո դե Ժանեյրո (պորտ.՝ Rio de Janeiro), Բրազիլիա
• Թայբեյ (Կաղապար:Lang-zh3), Չինաստան
• Թբիլիսի (վրաց.՝ თბილისი), Վրաստան
• Թուլուզ (ֆր.՝ Toulouse), Ֆրանսիա
• Տեգու (կորեերեն՝ 대구 광역시, 大邱廣域市), Հարավային Կորեա
• Ֆուկուոկա (ճապ.՝ 福岡市), Ճապոնիա
• Լոձ (լեհ.՝ Łódź), Լեհաստան

Պատկերասրահ

• 
  Պիդմոնտ այգին և Միդթաունի շենքը
• 
  Ատլանտա, քաղաքի կենտրոնը
• 
  Ամերիքն պլազա, բարձրությունը 312 մ

Ծանոթագրություններ

1. https://data.census.gov/cedsci/table?q=United%20States&tid=DECENNIALPL2020.P1
2. 2020 թվականի ԱՄՆ մարդահամար / United States Census Bureau
3. «Atlanta (city), Georgia». State & County QuickFacts. U.S. Census Bureau. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 14-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
4. «Summary of Monthly Normals 1991–2020». National Oceanic and Atmospheric Administration. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 4-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 4-ին.
5. «NowData – NOAA Online Weather Data». National Oceanic and Atmospheric Administration. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-06-05-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 4-ին.
6. «WMO Climatological Normals of Atlanta/Hartsfield INTL AP, GA». National Oceanic and Atmospheric Administration. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 18-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ատլանտա» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 654)։