Letonia

Ti Letonia (Leton: Latvija [ˈlatvija]), opisial a ti Republika ti Letonia (Leton: Latvijas Republika), ket ti maysa pagilia iti rehion ti Baltiko iti Akin-amianan nga Europa.^[12] Manipud iti waywayana, ti Letonia ket naibagbagan a kas maysa kadagiti Baltiko nga estado. Daytoy ket beddengan babaen ti Estonia iti amianan, ti Lituania iti abagatan, ti Rusia iti daya, ken ti Bielorusia iti abagatan a daya, ken makibinningay iti maysa a maritimo a pagbeddengan iti Suesia iti laud. Ti Letonia ket addaan kadagiti 1,957,200 nga agtataeng^[13] ken ti teritorio iti 64,589 km² (24,938 sq mi).^[14] Ti pagilian ket addaan iti temperado a natiempuan a klima.^[15]

Republika ti Letonia Latvijas Republika  (Leton)
Wagayway Eskudo
Nailian a kanta:  Dievs, svētī Latviju! Apo Bendisonam ti Letonia!
Lokasion ti  Letonia  (nangist a berde) – idiay Europa  (berde ken nangisit a maris-dapo) – idiay Kappon ti Europa  (berde)  —  [Leyenda]
Kapitolio ken kadakkelan a siudad	Riga 56°57′N 24°6′E
Opisial a sasao	Letona
Grupgrupo ti etniko (2018[1])	62.2% Leton 25.2% Ruso 3.2% Bieloruso 2.2% Ukraniano 2.1% Pilako 1.2% Lituano 0.3% Roma 3.6% Dadduma / di naikeddeng
Nagan dagiti umili	Leton
Gobierno	Unitario a parlamentario a batay-linteg a republika
• Presidente	Egils Levits
• Kangrunaan a Ministro	Krišjānis Kariņš
Lehislatura	Saeima
Wayawaya
• Nairangarangb	18 Nobiembre 1918[2]
• Nabigbigan	26 Enero 1921
• Naampon iti batay-linteg	7 Nobiembre 1922
• Panagsakop iti Sobiet ken Nazi	1940–1991
• Nairangarang ti waywaya	4 Mayo 1990
• Naipasubli ti wayawaya	21 Agosto 1991
• Binigbigan ti wayawaya babaen ti Kappon ti Sobiet	6 Septiembre 1991
• Naawat iti Nagkaykaysa a Pagpagilian	17 Septiembre 1991
• Timmipon iti Kappon ti Europa	1 Mayo 2004
Kalawa
• Dagup	64,589 km2 (24,938 sq mi) (Maika-122)
• Danum (%)	1.57% (1,014 km2)
Populasion
• Karkulo idi 2018	1,925,800[3] (Maika-148)
• Senso idi 2011	2,070,371[4]
• Densidad	34.3/km2 (88.8/sq mi) (Maika-166)
GDP (PPP)	Karkulo idi 2019
• Dagup	$60.509-bilion[5]
• Tunggal maysa a tao	$31,215[5]
GDP (nominal)	Karkulo idi 2019
• Dagup	$35.780-bilion[5]
• Tunggal maysa a tao	$18,458[5]
Gini (2018)	35.6[6] kalalainganna
HDI (2017)	0.847[7] nangato unay · Maika-41
Kuarta	Euro (€) (EUR)
Sona ti oras	UTC+2 (EET)
• Kalgaw (DST)	UTC+3 (EEST)
Pagmanehuan	kanawan
Kodigo ti panagtawag	+371
TLD ti internet	.lvc
Ti Leton ket ti kaikaisuna nga opisial a pagsasao.[8][9] Ti Libonia ket naikeddeng a kas maysa nga indihenio a pagsasao ken addaan iti espesial a legado a kasasaad.[10] Ti Latgalia a naisurat a pagsasao ken pagsasao a Senias a Leton ket addaan pay iti espesial a legado a kasasaad.[11] Ti Letonia ket de jure nga agtultuloy iti deklarasion idi 18 Nobiembre 1918. Naus-usar pay ti dominio ti .eu, gapu ta maibingay kadagiti sabali a kameng nga estado ti Kappon ti Europa.

Kalpasan dagiti napalabas a siglo a panagturay iti Sueko, Polako ken Ruso, ti maysa a turay a kangrunaan inturayan babaen dagiti aristokrasia a Baltiko nga Aleman, ti Republika ti Letonia ket naitakder idi 18 Nobiembre 1918 isi pimmanaw ken nangirangarang iti wayawaya kalpasan iti Sangalubongan a Gubat I.^[2] Nupay kasta, babaen kadagiti tawen ti 1930 ti pagilian ket nagbalin nga immad-adu nga autokratiko kalpasan ti kudeta iti 1934 a nangitakder iti maysa nga autoritariano a tiray babaen ni Kārlis Ulmanis. Napasardeng ti de facto a wayawaya ti pagilian iti irurugi ti Sangalubongan a Gubat II, iti rugi ti napilit a pannakaitipon iti Kappon ti Sobiet, a sinaruno babaen ti panagraut ken panagsakup babaen ti Nazi nga Alemania idi 1941, ken ti panagsakup manen babaen dagiti Sobiet idi 1944 (Courland Pocket idi 1945) tapno mangbukel iti Leton nga SSR para kadagiti simmaruno a 45 a tawen.