Iuppiter

Iuppiter^[1] (Graece Ζεύς, gen. Διός) in mythologia Romana est maximus deus, "rex deorum."^[2] Ipse imprimis est deus caeli fulminumque et Saturni filius, qui in Olympo monte domum habet. Videbatur fons omnis auctoritatis urbis Romanae. Secundum Petrum Grimal. quercus ei sacra est.

Vide etiam paginam discretivam: Iuppiter (discretiva).

Iuppiter. Camaeus Romanus in Museo Luparensi curatus.

Iuppiter Tonans.

Uxorem Iuppiter Iunonem (Graece Ἥρα) habet, quam quidem cum aliis mulieribus coeundo saepissime adulterat. Nimirum Iuno valde aemula est. Filiam sibi carissimam Minervam (Graece Ἀθηνᾶ) habet. Eius templum in Albano monte^(en) et in Capitolino patebat. Eius sacerdoti nomen est flamen dialis.

De etymologia

Nomen Iuppiter initio deductum est a constructione vocativa PIE *dyeu pH₂ter, unde Graecum Ζεῦ πάτερ et Latinum *Diū pater > Iū-piter.^[3], 'deus pater' significans; ex forma h.e. Iūpiter evasit Iŭppiter non aliter quam e lītera lĭttera.^[4]

Epitheta Iovis

Iuppiter et Thétis, ab Ioanne Ingres picti.

Multis nominibus Iuppiter appellatur:

• Iuppiter Caelestis
• Iuppiter Conservator Augustorum
• Iuppiter Conservator Orbis (Imperium Romanum protexit)
• Iuppiter Elicius
• Iuppiter Feretrius
• Iuppiter Fulgator
• Iuppiter Lucetius
• Iuppiter Optimus Maximus
• Iuppiter Pluvius
• Iuppiter Stator
• Iuppiter Summanus
• Iuppiter Terminus (fines imperii custodivit; hapax legomenon, vide CIL XI 351)
• Iuppiter Victor (militibus victoriam dedit)

Etiam nomina regionibus gentibusque

• Iuppiter Ammon (comparatus cum Ammone deo Aegypto)
• Iuppiter Brixianus (aequiparatus cum deo Celto e Brixia)
• Iuppiter Capitolinus (cultus per imperium)
• Iuppiter Dolichenus (comparatus cum Baal deo Syrio)
• Iuppiter Indiges (nomen Aeneae datum)
• Iuppiter Ladicus (aequiparatus cum quodam deo Celtiberiano)
• Iuppiter Laterius vel Latiaris (deus Latii)
• Iuppiter Parthinus (cultus prope finibus in Illyria)
• Iuppiter Poeninus (Iuppiter cultus in Hispania)
• Iuppiter Taranis (comparatus cum Tarane deo Celto)
• Iuppiter Uxellinus (deus montium altorum)