Gas

Gas^{[1][2][3][4][5]} (-asis, n.,^[6] nom. pl. sive -asa sicut vās,^[7] sive -asia;^[8] vel indecl., n.^[4]) sive gaz^[9][10] (-azis, n.), sive gasum,^[11][12] vel gasium,^[13][5] est unus ex tribus statibus materiae classicis. Prope zerum absolutum quaelibet res corporea praeter helium-4 est solida; calore ei addito, in liquidum circa suum punctum liquefactionis liquescit (vide commutationem phasis); in gas circa suum punctum ebullitionis bullit; et, si satis calor addatur, statum plasmaticum intret, quo sui electrones adeo fiant energetici ut atomos parentes in gase relinquant.

Particulae gasis (atomi, moleculae, vel ionta) libere moventur.

Exitus fortuiti particularum gasii motus est diffusio per motum Brownianum cita.

Gas purum in atomis singulis consistere potest (e.g., gas nobile, aut gas atomicum sicut neon), in moleculis elementariis ex uno atomi genere genitis (e.g., oxygenium), vel in moleculis compositis ex variis atomis genitis (e.g., carbonii dioxidum). Mixtura gaseosa continere potest varia gasa pura, sicut aer. Quod gas a liquidis solidisque distinguit, est magna singularum gasium separatio particularum, quae gas sine colore observatoribus humanis caecum plerumque facit.

Gas etiam materiae ipsae saepe dicuntur, si temperaturis nos ambientibus statum gaseosum ostendunt.

Distinctio inter gas et liquidum dependet ab existentia lineae transitionis, quae desinit in punctum criticum. Super punctum criticum, gas fit fluidum supercriticum.

Etymologia

Gas est vocabulum a Ioanne Baptista van Helmont inventum, qui, libro Ortus Medicinae inscripto, scripsit: “Ideo paradoxi licentia, in nominis egestate, halitum illum Gas vocavi, non longe a Chao veterum secretum”.^[1] Cur gas per litteram ⟨g⟩ scripsisset ex eius more pronuntiandi pependit, quia littera ⟨χ⟩, prima consonans vocabuli Graeci χάος, Batavice non aliter enuntiatur quam ⟨g⟩.

Nexus interni

• Pressio vaporis