Dialettu savuneize

U savuneize u l'è a variante da lengua lìgure parlä int'a çitè de Sann-a e int'i paixi vixìn, ch'a fà parte d'u gruppu d'u lìgure d'u çentru.

SV	Questa pagina a l'è scrita in savuneize, a-a manea de l'Essiu d'a Ciann-a

Savuneize Savuneize, Savunéiʒe, Savuneise
Pronónçia	[savuˈnejze]
Parlòu in	Itàlia
Regioìn	Liguria Sann-a (capulögu e paixi vixìn)
Parlànti
Totâle	~13.500[1] (2015)
Clasificaçión
Filogénexi	Lengue indoeurupêe  Italiche   Rumanze    Rumanze de punente     Gallu-italiche      Lìgure       Lìgure d'u çentru        Savuneize
Còdichi de clasificaçión
Linguasphere	51-AAA-ohc
Estræto in léngoa
Diciaraçión universâle di dirìtti umâni, art. 1 Tütti i ommi nascian in libertè e sun paigi in dignitè e diritti. Sun dutè de raxùn e de cuscensa e han da fä l'ün cun l'ätru in pinn-a fraternitè

Descriçiùn

Grafîa

Grafîa Viglione (Essiu d'a Ciann-a)^[2][3]

Lettie	Sönnu	Ezenpi	Notte
A	a	Anciùa
Â	a:	Giâsemìn	Sönnu da a lunga nu velarizä
Ä	ɔ	Rumagnäta	Sönnu da a velarizä, da leze "o"
Ȧ	i	Ȧndètu	a ch'a se leze "i"
B	b	Brixa
C	k/ʧ	Cäru/Ciapeletta	Sönnu da c düa o duçe
Ç	s	Çitè	Sönnu da s aspia da döviä segundu l'etimulugîa da parolla a-u postu de "S"
D	d	Drita
E	e	Açidente	e serä
É	e	Dé	e serä cu' u̇na ciü forte intenscitè
È	ɛ	Squèxi	e avèrta
Ê	eː	Vèrdüêa	e lunga
Ė	i	Lėamme	e ch'a se leze "i"
F	f	Fantinn-a
G	g/ʤ	Guèi/Gèa	Sönnu da g düa o duçe
GL	ʎ	Migliùn
ĜL̂	ʎ	Giĝl̂iu	Ciü forte intenscitè d'u -gl- "nurmäle"
GN	ɲ	Guägnu
ĜN̂	ɲ	Geraĝn̂u	Ciü forte intenscitè d'u -gn- "nurmäle"
H		Havéi	Mütta
I	i	Inseì
Î	i:	Scîtu	i lunga
J	j	Pujann-a	Semicunsunante intervucalica sencia
Ĵ	j:	Macaĵa	Semicunsunante intervucalica duggia
L	l	Lümàçça
M	m	Mizeja
N	n	Neggia
NN-	ŋ	Duzenn-a	n velarizä
O	o	Bioda	o avèrta
Ô	o:	Scôpéllu	o lunga
Ö	ø	Scöggiu	Sönnu du françeize "eu"
Ó	ɔ	Cumó	o avèrta cu' u̇na ciü forte intenscitè, cumme int'i partiçippi pasè (-óu)
P	p	Papua
Q	k(w)	Questiunä
R	r	Riçça
S	s	Sann-a	Sönnu da s aspia
SC	ʃ	Sciätu
ŜĈ	ʃ	Saŝĉiu	Ciü forte intenscitè d'u -sc- "nurmäle"
SC-C	ʃ+t͡ʃ = ʃʧ	Sc-ceì
T	t	Treggia
U	u/w	Unze/Pescóu
Û	u:	Gûa	u lunga
Ü	y	Scüu	Sönnu da "u" françeize
U̇	i	Bu̇tiru	u ch'a se leze "i"
V	v	Vuxe
X	ʒ	Faxö	Sönnu da "j" françeize
Z	z	Zeru	Sönnu da s duçe

Grafîa Besio^[4]

Lettie	Sönnu	Ezenpi	Notte
A	a	Anciua
Ä	a:	Giäsemìn	Sönnu da a lunga nu velarizä
Â	ɔ	Rumagnâta	Sönnu da a velarizä, da leze "o"
AE	ɛː	Guaei	Sönnu da e avèrta e lunga (cumme int'u zeneize -æ-)
B	b	Brixa
C	k/ʧ	Câru/Ciapeletta	Sönnu da c düa o duçe
Ç	s	Çitae	Sönnu da s aspia da döviä segundu l'etimulugîa da parolla a-u postu de "S"
D	d	Drita
E	e	Açidente	e serä
É	e	Préiʒa	e serä cu' u̇na ciü forte intenscitè
È	ɛ	Purtughèiʒe	e avèrta
Ë	eː	Xinëla	e lunga
EU	ø	Sceuggiu	Cumme int'u françeize "eu"
F	f	Fantinn-a
G	g/ʤ	Guaei/Giaea	Sönnu da g düa o duçe
H		Le u l'ha	Mütta
I	i	Inseî	Scritu î se acentä a-a fin de 'na parolla
Ï	i:	Scïtu	i lunga
L	l	Lûmassa
M	m	Miʒeia
N	n	Nëgia
N-	ŋ	Duʒen-a	n velarizä
O	o	Bioda	o avèrta
Ö	o:	Scöpellu	o lunga
Ô	'o	Ôrbu
P	p	Pàpua
Q	k(w)	Questiunâ
R	r	Rissa
S	s	San-a	Sönnu da s aspia
ʃ	z	ʃbaeru	Sönnu da s duçe
ʒ	z	Ôrʒeu	Ciü forte intenscitè d'u -ʃ- "nurmäle"
SCC	ʃ+t͡ʃ = ʃʧ	Scceî
T	t	Trèggia
U	u/w	Unze/Pescou
Ü	u:	Güa	u lunga
Û	y	Scûu	Sönnu da "u" françeize
V	v	Vuxe
X	ʒ	Faxeu	Sönnu da "j" françeize
Z	ʣ	Zeui	Sönnu da z duçe; u nu gh'è ciü int'u parlä d'a çitè

Grafîa Sguerso

Lettie	Sönnu	Ezenpi	Notte
A	a	Anciua
Â	ɔ	Rumagnâta	Sönnu da a velarizä, da leze "o"
B	b	Brixa
C	k/ʧ	Câru/Ciapeletta	Sönnu da c düa o duçe
D	d	Drita
E	e/ɛ/eː/ɛː	Etê	e serä/avèrta/lunga, scrive "é" (e), "è" (ɛ) o "ê" (e:/ɛː) se a "e" a l'è a-a fin da parolla e u ghe cazze l'acentu
ÊU	ø	Sceuggiu	Cumme int'u françeize "eu"
F	f	Fantinn-a
G	g/ʤ	Guei/Gea	Sönnu da g düa o duçe
H		Le u l'ha	Mütta
I (Î)	i/i:	Inseì
L	l	Lûmassa
M	m	Mizeia
N	n	Neggia
NN-	ŋ	Duzzenn-a	n velarizä
O (Ô)	o/o:	Ommu
P	p	Pappua
Q	k(w)	Questiunâ
R	r	Rissa
S	s	Sann-a
SCC	ʃ+t͡ʃ = ʃʧ	Scceì
T	t	Treggia
U	u/w	Unze/Pescou
Û	y	Scûu	Sönnu da "u" françeize
V	v	Vuxe
X	ʒ	Faxêu	Sönnu da "j" françeize
Z	z	Zeru	Sönnu da s duçe

Testimuĝn̂anse scrite

• Quärche cunpunimentu in lengua d'u Ciabrea, ch'u gh'è inta Wikivivagna ascì.
• Beppìn d'a Cà (Giuseppe Cava), In to remoin (PDF), 1ª ed., Sann-a, 1930.
• Arbiseva: Ma in burrasca. Versi in dialetto ligure, Sann-a, L. Brizio, 1938.
• Arbiseva: Ma in bonassa. Versi in dialetto ligure, Sann-a, L. Brizio, 1938.
• O bacciccin vattene a ca!... Versi in dialetto ligure, Sann-a, Tip. Brizio, 1939.
• A rionda di cucculli... versi in dialetto ligure, Sann-a, L. Brizio, 1939.
• Rosita Del Buono Boero, Ô massettô, Sann-a, Ed. Priamar, 1957 (1° ed), 1965 (2° ed), 1982 (3° ed).
• Emma Midolo, Gente in gìo, Zena, Tipografia Erga, 1971.
• Emma Midolo, 'na rionda de figgieu, Zena, Tipografia Erga, 1972.
• Emma Midolo, Cose scordae, Sann-a, Editrice Liguria, 1973.
• Emma Midolo, Canta 'na moae, D'Ätu d'Arbissöa, Casa Editrice "Le Esperidi", 1974.
• Emma Midolo, A l'arba de n'atra primavëia, Zena, Tipo-litografia Cecchinelli, 1976.
• Edoardo Travi, Pe i vegi caroggi de Sann-a, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1977.
• Edoardo Travi, Sentî parlâ de Sann-a, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1978.
• Claudìn du Giabbe (Marco Scaglia) e Pino de l'Angin, A cansun da nostra taera, Sann-a, 1978.
• Giovanni Battista Nicolò Besio e Antonio Elmo Bazzano, Amü de scheuggiu rèixe de nasciùn, Sann-a, Liguria Editrice, 1979.
• Clara Paoletti, Simugge au ventu, Sann-a, Tipografia La Stampa, 1980.
• Claudìn d'u Giabbe e GhiGi (Gianni Ghilione, ilustraçiuìn), Armanaccö de Sann-a, Sann-a, 1980.
• Angela Olivieri, Vuxe d'ègua, Sann-a, La Poligrafica di Borgna Claudio, 1981.
• Edoardo Travi, Remesciandu pe a cà, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1981.
• Claudìn d'u Giabbe e Ivano Nicolini, A mae taera... O mae mâ, Sann-a, 1982.
• Claudìn d'u Giabbe et al., Armanaccö de ca' nostra, Sann-a, 1987-1988-1989.
• Rodolfo Badarello, Fregugge de sêunni, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1988.
• Claudìn d'u Giabbe, Aödo de bön ... pröfûmmö de regordi, Sann-a, 1990.
• Edoardo Travi, Xoan âti i ciumbin, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1991.
• Beppìn d'a Cà, A tramontann-a, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1992.
• Rodolfo Badarello, Stradde, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1992.
• Rodolfo Badarello, Chinze haiku e âtri versci, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1996.
• Giuliano Melis, A l'è 'na roea ca gia: detti popolari savonesi, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 1997.
• Beppìn d'a Cà, Te vêuggio ben Savönn-a: poesie e prose di Giuseppe Cava (Beppin da Cà), 1870-1940, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 2001.
• Rodolfo Badarello, Unn-a scaggia d'ou, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, Dexenbre 2001.
• Rodolfo Badarello, Ganêuffei rusci, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 2004.
• Giuliano Melis, Chinn-a zü da l'êrbu: detti popolari savonesi, Carcae, Magema, 2004.
• Essiu d'a Ciann-a (Ezio Viglione), Gelindu e Gelinda: fantaxia allegorica nataliccia, Sann-a, Marco Sabatelli Editore, 2005.
• Rodolfo Badarello, Poexie da-o quarte, Sann-a, Cooperativa Tipograf, 2010.
• (LIJ, IT) Gio Batta Sirombra, cu'a parlä d'i nostri vegi; regordi, stoje, penscêi, puexìe in vernàculu sabassiu purìu, Sànn-a, Coop Tipograf, 2013.