Leze

Leze (Legino in italiàn) u l'è 'na burgä e quarté d'a sitè de Sann-a ch'u gh'ha 'na pupulaçiùn de 4.441 persunn-e^[1].

SV	Questa pagina a l'è scrita in savuneize, a-a manea de l'Essiu d'a Ciann-a

Leze quarté
Leze – Veduta Leze, u Palassiu Ciabrea
Localizaçión
Stâto	Itàlia
Región	Ligüria
Provìnsa	Sann-a
Comùn	Sann-a
Teritöio
Coordinæ:	44°17′43.89″N 8°27′08.12″E44°17′43.89″N, 8°27′08.12″E (Leze)
Abitanti	4 441[1] (29-12-2023)
Âtre informaçioìn
CAP	17100
Fûzo oràrio	UTC+1
Sànto patrón	Sant'Anbröxu
Cartògrafîa
Leze

Geugrafia

Leze u se tröva a-a periferia de Sann-a, cunpreizu tra a riva drita d'u Rian San Cristoffa a levante, e a Madónna d'u Munte e a Cruxetta (doppu quellu che ancö u l'è ciassä Amburgo) a punente; indrentu u riva, ben sutta a u "Valùn", scinn'a-a Valcäda e a-u Polu Nord.

Tupónimi

• L'Amassu
• U Belvedere
• A Canaiella
• Ciassa Doja
• Costacavalli
• A Cruxetta
• U Culettu Sutt'au Munte
• E Feree
• A Natarella
• A Nunsiä de Leze

• U Polu Nord de Leze
• A Priagrossa
• A Rocca, l'antiga Castagneto Regis
• San Cristoffa de Leze
• San Pê San Pô de Leze
• Sant'Anastazia de Leze
• A Strä
• Valcäda
• A Vignetta

Stoja

Urigine d'u numme

Etè antiga

Etè de Mezu

Etè mudèrna e cuntenpuranea

Löghi de'nteresse

Architetüe religiuze

• 
  A gexa de Sant'Anbröxu
• 
  Vista de l'âtoju de Sant'Anbröxu
• 
  A capella de San Cristoffa

• Gexa de Sant'Anbröxu: faciä insc'â ciassa de Don Niculò Aragnu, a l'è a gexa d'a parocchia de Leze e a gh'ha d'e urigine asè antighe, cu'a primma custruçiùn ch'a l'è mensünä finn-a d'u 1167 ma che, int'e sö furme d'ancö, a ne vegne da 'n interventu fètu tra Seiçentu e Sètteçentu. A gexa a l'è a tre naväte, cun due capelle pe parte che s'àrvan int'e mu̇àgge lateräli, ciü ätre due a-u fundu d'e naväte minüri, a fiancu d'u presbiteju. A-u de föa, insc'â mu̇àggia de punente a se tröva a sagrestia, insce quella de levante u canpanìn^[2].
• Âtoju de Sant'Anbröxu: facióu insc'â cröza cu'u mèximu numme, de pocu ciü a munte d'u çentru de Leze, nu se cunuŝĉe u mumentu d'a sö fundaçiùn, cu'a cunfratèrnita de Sant'Anbröxu ch'a l'è mensünä chì a partì da-u 1586. L'âtoju u l'è stètu interesóu da inpurtanti travaggi int'i anni Otanta d'u Sètteçentu, de dund'u l'ha pigióu a sö cianta a aula ünica, cruvìa da 'na votta a butte e serä a-u fundu da 'n presbiteju a àbside, dund'u gh'è u riccu artä de märmu^[3].
• Capella de San Cristoffa: d'ancö faciä in-sce Via Stalingrado, a l'è stèta fundä d'u 1666-68 da-u prève Cristoforo Bozzetto, p'ese dunca döviä cumme capella de quella famiggia. Cumm'u l'è regurdóu da 'na ciappa insc'â faciäta, a l'è stèta rangiä e decurä d'u 1880^[4].
• Gexa de San Pê San Pô: a munte d'a burgä, insc'ou camìn de 'na veggia stradda che da Leze a muntäva vèrsu a Burmia. Custruçiùn asè antiga, a l'è stèta tiä sciü ciü o menu d'u X séculu e, a-a giurnä d'ancö, a s'è sarvä sulu che int'e sö mu̇àgge, mancandu de teitu^[5].
• Gexa de Sant'Anastazia: in ruvinn-a, a l'è 'na custruçiùn benbèn antiga, de l'XI séculu, mensünä cumme derucä zà d'u 1530 ma turna in funçiùn d'u Seiçentu^[6]. 'Na parte de mu̇àgge, dunde sun stèti foŝĉia döviè di bluchetti d'etè rumann-a, a l'è stèta inglubä inte 'na cà ciü mudèrna^[7].

Architetüe civili

• 
  Palassiu Ciabrea
• 
  Villa Valdettaro
• 
  Villa Zanelli

• Palassiu Ciabrea: custruçiùn faciä insce 'na cröza ch'a l'è stèta intitulä a-u Gavriè Ciabrea, u gh'ha 'n'urigine nu guèi cèa che, a ogni moddu, a l'è ligä a ünn-a de ture tiè sciü a Leze d'u Sinqueçentu, che defèti a l'è a sö parte ciü antiga. A strutüa, ch'a l'ha cunservóu a sö funçiùn cuntadinn-a fin d'u Növeçentu, de quelli tempi a l'è stèta dunca zlargä pe vegnì 'na villa de canpaĝn̂a^[8].
• Palassiu Muscolo-Gavotti
• Villa Gavotti
• Villa Multedo
• Villa Ratta
• Villa Valdettaro
• Villa d'a Vignetta
• Villa Zanelli
• Cà de Dumenegu Cunbu
• Punte Viscunteu

Architetüe militäri

• Ecs-cazèrma Bligny
• Ture Pertüzu e ätre quattru ture de difeiza

Fèste e fêe

Cultüa

• Campus de Sann-a: parte de l'Üniverscitè d'i Stüddi de Zena, inte l'ecs sede d'a cazèrma Bligny
• Archiviu de Stätu de Sann-a

Sport

• 
  U stadiu "Valerio Bacigalupo"
• 
  U sferisteju

• Stadiu "Valerio Bacigalupo" d'u Sann-a
• Canpu da balùn "Fiorenzo Ruffinengo"
• Sferisteju "Gian Carlo Ruffino"
• Piscinn-a de l'Amatui Nöu Sann-a
• Tennis "Sant'Ixidôu"

Vie de cumünicaçiùn

Stradde

'Na cröza de Leze, fra quelle cäe a-u Ciabrea.

Feruvìe