Живалево

Живалево — село во североисточниот дел на Македонија, во Општина Кратово, во околината на градот Кратово.

Живалево
Панорама на еден дел од селото Живалево
Живалево Местоположба на Живалево во Македонија Живалево на карта
Координати 42°04′48″N 22°07′30″E
Регион	Североисточен
Општина	Кратово
Население	102 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	1360
Повик. бр.	031
Шифра на КО	14007
Надм. вис.	631 м
Живалево на општинската карта Атарот на Живалево во рамките на општината
Живалево на Ризницата

Географија и местоположба

Селото Живалево се наоѓа во средишната зона на територијата на Општина Кратово, на оддалеченост од само неколку километри од регионалниот пат Кратово - Куманово.^[2] Селото е од раштркан односно разбиен тип, чии маала се издигнуваат на надморска височина од 500 до 600 метри.^[2] Маалата на Живалево се сместени на ридовите на западното подножје на Осогово од десната страна на Кратовска Река. Од градот Кратово селото е оддалечено 6,6 километри.^[2] Атарот на Живалево е мал и зафаќа простор од 4,6 км², на кои обработливото земјиште зафаќа површина од 202,2 ха, на пасиштата отпаѓаат 119 ха, а на шумите 103,7 ха.^[2]

Историја

Во пишаните извори селото Живалево се сретнува во турските пописни даночни дефтери од XVI и XVII век кога селото потпаѓало под вилаетот Кратово и било царски хас во Ќустендилскиот санџак.^[3] Во XVI век во 1570 година во селото Живалево живееле 7 македонски христијански семејства и 11 неженети како и 13 муслимански чифлици и 6 неженети кои произведувале до 50 товари пченица, мешано жито, граор, леќа, грозје, вино, бостан и одгледувале свињи и пчели, а имало и 2 воденици за што плаќале данок од 4000 акчиња.^[3]

Стопанство

Фабриката „Иднина Змеј“

Според составот на атарот селото Живалево има поледелска функција.^[2] Населението на селото Живалево се занимава со земјоделство, сточарство како и со занаетчиски услужни дејности. Од поледелството најзастапено е одгледувањето на жита најмногу пченица и пченка и градинарски култури како пиперки (зелени), патлиџани, кромид, лук, бостан - лубеници и тикви на отворено, додека од сточарството застапено е одгледувањето претежно на кози и во помал обем на крави и крупен добиток. На ридовите околу селските куќи има доста насади на кои е застапено лозаро-овоштарството.

Непосредно до самото село крај патот се наоѓа фабриката „Иднина Змеј“, која произведува брусни плочи производи. Дел од жителите на Туралево работат во блиските фабрики и погони за брусени плочи за сечење и брусење кои се користат за потребите на металургијата „Иднина Змеј“ и „Техно-Абразив“, во фабриката на „Добра Вода“, во блиските ископи на камен за градежништво и рудни наоѓалишта, а работат и како авто-превозници и градежни работници во Скопје, Куманово и ширум цела Македонија. Во кругот на фабриката „Иднина Змеј“ е предвидено да се гради индустриска зона, со можност за изградба на повеќе производствени погони^[4]

Од турските документи од XVI век се знае дека во Живалево се произведувале до 50 товари пченица, мешано жито, граор, леќа, грозје, вино, бостан и одгледувале свињи и пчели, а имало и 2 воденици за што се плаќало данок од 4000 акчиња.^[3]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 169 —     1953 205 +21.3% 1961 207 +1.0% 1971 225 +8.7% 1981 178 −20.9%	Година Нас. ±% 1991 170 −4.5% 1994 164 −3.5% 2002 155 −5.5% 2021 102 −34.2%

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 150 Македонци.^[5]

Живалево е мала населба која во 1961 година броела 207 жители, а во 1994 година бројот се намалил на 164 жители, македонско население.^[2] Од изнесените податоци може да се забележи дека Живалево не бележи огромен пад на бројот на жителите, односно бележи извесна стабилност во бројот на населението, што најверојатно се должи на неговата поволна местоположба во близина на главниот патен и сообраќаен правец и воопшто близината до градот Кратово.

Според пописот од 2002 година во селото Живалево живееле 155 жители, сите Македонци.^[6]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 102 жители, од кои 88 Македонци, 3 останати и 11 лица без податоци.^[7]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	165	160	169	205	207	225	178	170	164	155	102

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[8]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[9]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[10]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[11]

Родови

Селото Филиповци во целост е населено само со македонски православни родови коишто во најголем дел се староседелци или пак се доселени и потекнуваат од соседните околни села. Родовите се групирани во маалата коишто се именувани според родовските прекари и презимиња: Минци. Презимиња на македонски семејства кои денес живеат во Филиповци се: Арсови, Наунчеви, Трифунови, Иванови.

Самоуправа и политика

Селото се наоѓа во Општина Кратово, која била една од ретките општини во Македонија, која не била воопшто менувана во поглед на нејзините граници со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година.

Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Кратово. Селото припаѓало на општината Кратово и во периодот 1955-1965 година.

Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Кратовска градска општина, во која покрај градот Кратово се наоѓале и селата Близанци, Горно Кратово, Емирица, Железница, Живалево, Кавран, Кнежево, Којково, Куново, Мушково, Нежилово, Приковци, Туралево, Филиповци и Шлегово. Во периодот 1950-1952 година, селото влегувало во тогашната Општина Туралево, во која се наоѓале селата Живалево, Туралево, Тополовиќ и Филиповци.

Галерија

• 
  Знак за Живалево
• 
  Панорама на дел од селото Живалево
• 
  Поглед на маалото Минци
• 
  Мостот помеѓу селата Туралево и Живалево
• 
  Панорама на дел од селото Живалево
• 
  Панорама на дел од селото Живалево

Наводи

1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
2. Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја. Скопје: Патрија. стр. 304.
3. Соколоски, Методија (1980). Турски документи за историјата на македонскиот народ. V. Скопје: Архив на Македонија. стр. 53–54.
4. Вицепремиерот Ставревски најави индустриска зона во Туралево^{[мртва врска]}
5. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
6. „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 30 март 2013.
7. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
8. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
9. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
10. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
11. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.

Надворешни врски

• Живалево на Ризницата ^?