From Wikipedia, the free encyclopedia
Стареењето во Европа, познато и како оседување на Европа, ― демографски феномен во Европа кој се одликува со намалување на плодноста, намалување на стапката на смртност и повисок животен век меѓу европското население.[1] Ниската стапка на наталитет и повисокиот животен век придонесуваат за преобразба на обликот на пирамидата на населението во Европа. Најзначајната промена е преминот кон многу постара структура на населението, што резултира со намалување на процентот на работоспособната возраст, додека бројот на пензионираното население се зголемува. Се предвидува дека вкупниот број на постарото население значително ќе се зголеми во наредните децении, со зголемени пропорции на повоените генерации на бејби-бум кои ќе стигнат до пензија. Ова ќе предизвика големо оптоварување на работоспособното население бидејќи тие обезбедуваат зголемување на бројот на постарото население.[2][3]
Низ историјата многу држави работеле на одржување на високи стапки на наталитет со цел да имаат умерени даноци, поголема економска активност и повеќе војници за нивната војска.[4]
Стареењето на населението денес е забележано во повеќето европски земји.
Џузепе Кароне и Деклан Костело од Меѓународниот монетарен фонд предвиделе во септември 2006 година дека соодносот на пензионери и работници во Европа ќе се удвои на 0,54 до 2050 година (од четири работници по пензионер на двајца работници по пензионер).[1][5] Вилијам Х. Фреј, аналитичар за аналитичкиот центар - Брукингсовиот Институт, предвидува дека средната возраст во Европа ќе се зголеми од 37,7 години во 2003 година на 52,3 години до 2050 година, додека средната возраст на луѓето во Соединетите Држави ќе се зголеми на само 45,4 години.
Мар Геигин Квин, поранешен европски комесар за истражување, иновации и наука, изјави во 2014 година дека до 2020 година четвртина од населението во Европа ќе биде 60 години или повеќе. Оваа промена во демографијата драстично ќе ги промени економските, пазарот на труд, здравствената заштита и социјалната сигурност во Европа.[6]
Организацијата за економска соработка и развој проценува дека 39% од Европејците на возраст меѓу 55 и 65 години работат.[7]
Австрискиот министер за социјални работи во 2006 година рекол дека до 2010 година, старосната граница од 55 до 64 години во Европската унија ќе биде поголема од групата од 15 до 24 години. Комитетот за економска политика и Европската комисија издале извештај во 2006 година во кој се проценува дека работоспособното население во ЕУ ќе се намали за 48 милиони, што е намалување за 16%, помеѓу 2010 и 2050 година, додека постарото население ќе се зголеми за 58 милиони, што претставува зголемување од 77%.[се бара извор]
Во 2002 година, Бирото за попис на Соединетите Држави проценува дека Европската унија ќе доживее намалување од 14% во нејзината работна сила и 7% намалување на нејзиното население на потрошувачи до 2030 година.[8]
Феминизацијата на староста се одразува со зголемен број на жени на возраст од 65 години и постари. Подолгиот животен век е распространет кај жените ширум светот.[9] Во Европа, очекуваниот животен век на жените е 81 година, додека на мажите е само 74 години, што дава 7 години разлика.[10] Очекуваниот животен век на 60-годишна возраст е четири години подолг за жените во споредба со мажите. Проекциите покажуваат дополнителни 24 години за жени и 20 години за мажи во Европа.[10]
Стареењето на населението во Европа е предизвикано првенствено од три фактори: опаѓање на стапката на плодност, зголемен животен век и преселување.[10] Причините за стареење на населението варираат меѓу земјите.
Високиот број на луѓе на возраст од 60 години и постари во Европа е резултат на високите стапки на плодност што се случиле од 1950 до 1960 година.[10] Периодот по завршувањето на Втората светска војна се одликува со добра општествена и економска положба на населението во периодот на раѓање и резултирало со „бејби бум“.[11]
Сегашното ниско ниво на плодност придонесува и за стареењето на Европа.[10] Како што се намалува нивото на плодност, се менува старосната структура на населението, а бројот на помладите групи се намалува во однос на постарите возрасни групи.[10] Стапките на плодност во Европа се помалила од 2,1 дете по жена (стандардно) ниво на замена и се предвидува дека ќе останат под нивото на замена во иднина.[12]
Луѓето живеат подолго со проекции за просечен животен век кој ќе достигне 84,6 години за мажите и 89,1 за жените до 2060 година, што претставува зголемување од 7,9 години живот за мажите и 6,6 години живот за жените во споредба со 2010 година.[12] Подолгиот животен век резултира со промена на старосната структура на населението со зголемување на бројот на луѓе во постарата возрасна група.[10] Просечниот животен век на постарото население ќе зависи од напредокот во медицината за спречување на болестите кои се водечка причина за смрт.[10] Меѓу првите три причини за смрт се коронарната артериска болест, мозочниот удар и хроничната опструктивна белодробна болест.[10]
Луѓето што се доселуваат и отселуваат од земјата ќе предизвикаат флуктуации, особено во големината на работната возрасна група на населението.[9] Ако има голем број млади доселеници кои доаѓаат во земјата, тоа ќе резултира со намалување на процентот на стареењето на населението.[10] Во следните земји доселувањето се предвидува да го забави стареењето на населението: Луксембург, Швајцарија, Норвешка, Германија, Шведска, Финска, Белгија, Данска, Австрија и Обединетото Кралство.[10] Иселувањето би предизвикало спротивен ефект врз стареењето на населението со тоа што луѓето во работоспособна возраст ќе ја напуштат земјата и како резултат на тоа ќе го забрза стареењето на населението.[10] Во Латвија се предвидува зголемување на стареењето на населението предизвикано од отселувањето.[10]
Населението во Европа реагира на различни начини на демографските промени, во зависност од тоа што се случува во нивните земји. И стареењето, отселувањето и доселувањето може да предизвикаат вознемиреност кај населението во одделни земји.[13] Демографските студии и резултатите од извештаите спроведени од Европската комисија[14] укажуваат на намалената стапка на наталитет на населението на домородните европски народи, што би требало да се смени од сегашното ниво од околу 1,4 за да се спречи пад на населението на домородните европски народи за речиси половина во секоја генерација, назад на ниво на замена од 2,1. Некои тврдат дека за да биде надокнадено, неопходно е да им се дозволи на доселениците да се населат во Европа за да се спречи недостаток на работна сила. Се тврди дека таквото доселување води до етнички судири, како што се граѓанските немири во Франција во 2005 година.[15][16][17]
Долгорочното намалување на стапката на плодност и зголемувањето на животниот век може да има штетни последици за речиси секоја европска држава. Овие демографски трендови предизвикале дебата за најдобрите политики кои можат да ги променат овие трендови и да ги намалат нивните последици. РАНД Европа, независен непрофитен истражувачки институт, можел да ги собере овие политики преку истражување и анализа. Имаше три широки политички пристапи кои биле создадени од дебатата. Првата политика е да се поттикне раѓањето деца кај помладите двојки што вклучува брак и заеднички живот. Втората политика вели дека треба да има зголемување на доселувањето на работоспособните луѓе. Трето, треба да има подобрување на социјалната политика воопшто, за да се ублажат негативните последици од овие трендови. Истражувањето има намера да ја испита врската помеѓу демографските трендови и политиките на европската влада и да утврди кои политики можат да ги намалат последиците од ниската плодност и стареењето на населението.[18]
Студискиот комитет за стареење на Високиот совет за финансии на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) во 2007 година предвиде дека населението во Белгија ќе се зголеми за 5% до 2050 година поради доселувањето, повисоката стапка на плодност и подолг животен век. Сепак, студијата на ММФ покажува дека постарото население во Белгија ќе се зголеми за над 25% до над 63% од целокупното население во земјата.
Белгиската влада во 2005 година потрошила 9,1% од својот БДП за пензии и 7,1% за трошоци за здравствена заштита. До 2050 година се очекува вкупните социјални трошоци да се зголемат за 5,8%, под претпоставка дека нема промена на возраста за пензионирање. Најголем дел од оваа повисока социјална потрошувачка доаѓа од пензиската и здравствената заштита, кои се зголемуваат за 3,9% до 13,0% од БДП и 3,7% до 10,8% од БДП, соодветно.[се бара извор]
Намалувањето на работната сила делумно ќе се компензира со намалување на невработеноста што пак ќе ги намали трошоците за згрижување деца.[19] ММФ предвидува и дека до 2050 година процентот на белгиското население над 65 години ќе се зголеми од 16% на 25%.[20]
Во 2017 година, 24,6% од населението на Белгија имало над 60 години, а се предвидува да се зголеми на 32,4% до 2050 година.[10] Очекуваниот животен век при раѓањето во 2010-2015 година се предвидува да биде 83 години за жени и 78 години за мажи.[10]
Финска има едно од најстарото население во Европа. Таканаречената бејбибумерска генерација родена помеѓу 1945 и 1949 година веќе се пензионирала, а уделот на постарите од 65 години од населението ќе се зголеми од 20 проценти на крајот на 2010-тите на 26 проценти до 2030 година и на 29 проценти до 2060 година.[21] Во споредба со нејзините нордиски соседи, мал дел од Финците постари од 61 година сè уште работат. Владата има за цел да го зголеми нивниот удел во работниот живот следејќи ги препораките на ОЕСР.[22] Се предвидува дека зголемениот удел на стари луѓе ќе го оптоварува силно финскиот систем за социјална заштита и пензиско осигурување во следните децении, зголемувајќи го притисокот за зголемување на даноците. Падот на стапките на плодност од 1,81 на само 1,34 во Финска во текот на 2010-тите ги направи идните прогнози уште поостри, бидејќи уделот на работоспособното население ќе се намали за стотици илјади до 2050-тите.[23] Исто така, регионалната распространетост на постарите луѓе е нерамномерна: периферните фински покраини ќе имаат многу поголем удел на стари лица отколку растечките региони како Усима и Пирканма.
Според проценките за 2019 година, населението на Финска ќе почне да се намалува до 2031 година, а во 2050 година ќе биде за околу 100.000 помалку отколку во 2019 година, со оглед на тоа што преселбата ќе остане стабилна.[24]
Франција ја престигнала Ирска како земја членка на Европската унија со највисока стапка на наталитет во 2007 година.[25] Проектираните стапки на наталитет покажуваат дека Франција ќе има најголемо население во ЕУ до 2050 година, со 75 милиони граѓани, надминувајќи ја Германија,[26] но само втора по големина во Европа, при што Обединетото Кралство ќе има поголема проценето население. Во 2011 година, Франција била единствената членка на Европската унија со стапка на плодност на ниво на замена, со просечна стапка од 2,08 деца по жена, додека стапката на плодност во Ирска се намалила на 2,01 дете по жена, малку под нивото на замена.[27] Причината за зголемувањето на децата се должи на владините семејни придобивки што им се даваат на овие семејства. Тие добиваат додаток врз основа на приходите и колку деца имаат во домаќинството.[28]
Вкупната стапка на плодност паднала на 1,99 деца по жена во 2013 година од 2,01 во 2012 година и 2,03 во 2010 година. Стапката од 2,1 дете по жена се смета за неопходна за да се одржи порастот на населението без преселувањето.[29]
За 2017 година, процентот на население на возраст од 60 години или повеќе бил 25,7%, а се предвидува да се зголеми на 32,2% до 2050 година.[10] Очекуваниот животен век при раѓање во 2010-2015 година се предвидува да биде 85 години за жени и 79 години за мажи.[10]
Со над 83 милиони жители во септември 2019 година,[30] Германија е најнаселената земја во Европската унија. Сепак, нејзината стапка на плодност од 1.596 деца по жена во 2020 година е многу ниска,[31] и сојузниот завод за статистика проценува дека населението ќе се намали на помеѓу 65 и 70 милиони до 2060 година (65 милиони под претпоставка нето преселување од +100.000 годишно; 70 милиони, претпоставувајќи нето преселување од +200.000 годишно).[32] Со стапките на смртност кои постојано ги надминуваат ниските стапки на наталитет, Германија е една од ретките земји за кои моделот на демографски преод ќе бара петта фаза за да се долови нејзиниот демографски развој.[33] Во Германија, населението во некои региони, особено во поранешната комунистичка Источна Германија, претрпува тековен пад и намалување на населението. Фондацијата „Баухаус Десау“ излегла со сеопфатни планови за рушење на бројни згради и нивно замена со паркови во различни градови[16] и владата на Германија развила план за намалување на широчината на канализационите цевки во различни градови на голем трошок. Сепак, јужните држави имаат нето добивка во населението и Германија, бидејќи економската моќ на ЕУ привлекува доселеници во целина.
Во 2017 година, 28,0% од населението на Германија имало над 60 години, а се предвидува да се зголеми на 37,6% до 2050 година.[10] Очекуваниот животен век при раѓањето во 2010-2015 година се предвидува да биде 83 години за жени и 78 години за мажи.[10]
Според сегашните стапки на плодност, Италија ќе треба да ја зголеми старосната граница за пензионирање на 77 години или да прими 2,2 милиони доселеници годишно за да го одржи соодносот меѓу работниците и пензионерите.[34] Околу 25% од Италијанките немаат деца, додека други 25% имаат само едно дете.
Регионот Лигурија во северозападна Италија сега има најголем сооднос на постари и млади во светот. Десет проценти од училиштата во Лигурија биле затворени во првата деценија на 21 век. Градот Џенова, еден од најголемите во Италија и главен град на Лигурија, опаѓа побрзо од повеќето европски градови со стапка на смртност од 13,7 смртни случаи на 1.000 луѓе, речиси двојно повеќе од стапката на наталитет, 7,7 раѓања на 1.000 луѓе, согласно 2005 година.
Италијанската влада се обидела да го ограничи и промени трендот со нудење финансиски стимулации за паровите кои имаат деца и со зголемување на доселувањето. Додека плодноста останала во стагнација, доселувањето го минимизирало падот на работната сила.[35]
Во 2017 година, 29.4% од населението во Италија било над 60 години, и било проектирано да се зголеми на 40.3% до 2050 година.[10] Животниот век на родените во 2010–2015 е проектиран да биде 85 години за жените и 80 години за мажите.[10]
Економските ефекти од демографските промени ќе бидат помалку загрижувачки во Полска отколку во нејзините соседни земји, иако се очекува таа да изгуби 15 отсто од своето население до средината на векот.[12] Се предвидува дека до 2050 година населението на Полска ќе се намали на 32 милиони поради отселувањето и нискиот наталитет. Стапките на плодност се намалиле од 3,7 деца по жена во 1950 година на 1,32 деца по жена во 2014 година. Овој драстичен пад ќе влијае на економијата на Полска.[36]
Во обид да го промени падот на наталитетот, полската влада во 2016 година вовела политика на плаќање 500 злоти (околу 128 американски долари) месечно на семејствата за секое дете под 18-годишна возраст по првото дете.[37] Полисата оттогаш е проширена и на првото дете.
Пописот на населението во Португалија од 1994 година покажа дека 13,1% од населението е на возраст над 65 години. Просечниот животен век на Португалците се зголемил за осум години помеѓу 1980-тите и првата деценија на 21-от век.[38] Во 2017 година, населението на лицата на возраст од 60 и повеќе години било 27,9%, со проценка дека ќе се зголеми во 2050 година на 41,7%.[10] Очекуваниот животен век на родените во 2010-2015 година се предвидува да биде 83 години за жени и 77 години за мажи.[10]
Во 1960-тите, очекуваниот животен век на мажите бил релативно ниско рангиран во однос на другите западноевропски нации, со 61,2 години за мажи и 67,5 години за жени. Од 2006 година, просекот за двата пола бил 77,7 години. Во 1999 година, демографите предвидоа дека процентот на постари Португалци ќе се зголеми на 16,2% и 17,6% во 2010 година.[39]
Неодамнешните студии во весникот Público покажале дека населението може да се намали на 7,5 милиони (−29% од сегашното население, −0,7% од просечниот раст на населението годишно) во 2050 година, доколку стапката на плодност продолжи на 1,45 деца по жена; земајќи ја предвид речиси стационарното отселување поради економската криза. Во 2011 година, стапката на плодност во Португалија достигнала 1,51 дете по жена, што го спречи падот на стапката на плодност во државата, иако таа сè уште е под нивото на замена.[31]
Во 1970 година, вкупната стапка на плодност на Шпанија од 2,9 деца по жена била рангирана на второ место во Западна Европа по стапката на Ирска од 3,9. До 1993 година, шпанската плодност се намалила на 1,26 деца по жена, втора најниска по Италија.
Во последниве години, стапката на плодност во Шпанија е подоследна и варира од 1,23 (во 2000 и 2020 година) до 1,45 (во 2009 година).[31]
Во 1999 година, Росио Фернандес-Баљестерос, Хуан Диез-Николас и Антонио Руиз-Торес од Универзитетот Аутонома во Мадрид објавиле студија за шпанската демографија, предвидувајќи го очекуваниот животен век од 77,7 за мажи и 83,8 за жени до 2020 година.[40] Аруп Банерџи и економистот Мукеш Чаула од Светската банка предвиделе во јули 2007 година дека половина од шпанското население ќе биде постаро од 55 години до 2050 година, што и дава на Шпанија највисоката средна возраст од која било држава во светот.
Во 2017 година, 25,3% од населението на Шпанија имало над 60 години, а се предвидува дека ќе се зголеми на 41,9% до 2050 година.[10] Очекуваниот животен век на родените во 2010-2015 година се предвидува да биде 85 години за жени и 79 години за мажи.[10]
Обединетото Кралство имало стапка на плодност од 1,68 во 2018 година, според Канцеларијата за национална статистика.[41] Во 2019 година, Англија имало вкупна стапка на плодност од 1,66, а Велс имал стапка од само 1,54.[42] Стапката на Шкотска била 1,37 во 2019 година.[43] Во 2017 година, Северна Ирска имала стапка од 1,87.[42] До 2050 година, се предвидува дека секој четврти човек во Кралството ќе биде на возраст од 65 години и повеќе - што е зголемување од приближно секој петти во 2018 година[44] Според главната проекција на КанцеларијатаNза национална статистика S зКралствотоОК од 2019 година, населението треба да се зголеми на над 73,6 милиони до 2050 годи.а [45]
Во средината на 2019 година, имало 12,4 милиони луѓе на возраст од 65 години и повеќе (18,5%), а 2,5% биле на возраст од 85 години и повеќе.[46] Се предвидува процентот на возраст над 65 години да се зголеми на една четвртина до 2050 година.[10][47] Очекуваниот животен век при раѓање во Кралството во 2020 година, користејќи ги табелите од 2017 до 2019 година за да се направат проекции, бил 79,4 години за мажи и 83,1 години за жени.[48]
Во 2000-тите година, вкупната стапка на плодност во Русија е 1,7 деца по жена.[49] Иако ова претставува зголемување во однос на претходните стапки, останува подзаменлива плодност, под стапката на замена од 2,10-2,14.
Населението на Руската Федерација се намалило од својот врв од 148.689.000 во 1991 година, на околу 143 милиони луѓе во 2013 година, што е пад од 4%. Светската банка предвидела во 2005 година дека населението ќе се намали на 111 милиони до 2050 година, што е пад од 22%, доколку трендовите не се подобрат.[50] Обединетите нации на сличен начин предупредиле дека населението може да се намали за една третина до средината на векот.[51]
Во 2006 година била развиена национална програма со цел да се врати падот до 2026 година. Студијата објавена набргу потоа во 2007 година покажала дека стапката на намалување на населението е забавена: Според студијата, смртните случаи ги надминале раѓањата за 1,3 пати, што е намалување од 1,5 пати во претходната година, така што, ако нето намалувањето во периодот јануари-август 2006 година било 408.200 лица, во истиот период во текот на 2007 година изнесува 196.600. Падот продолжил да забавува во 2008 година со само половина од загубата на населението во споредба со 2007 година. Пресвртот продолжил со исто темпо во 2009 година, бидејќи стапката на смртност продолжила да паѓа, наталитетот продолжил да расте и нето преселувањето останало стабилно на околу 250.000; во 2009 година Русија забележала раст на населението за прв пат по 15 години.[52][53]
Подобрувањето на економијата имало позитивно влијание врз ниската стапка на наталитет во земјата, бидејќи таа се искачила од најниската точка од 8,27 раѓања на 1000 луѓе во 1999 година на 11,28 на 1.000 во 2007 година. Руското Министерство за економски развој се надевало дека до 2020 година населението ќе се стабилизира на 138-139 милиони и дека до 2025 година повторно ќе почне да се зголемува до денешниот статус од 142-145, зголемувајќи го и очекуваниот животен век на 75 години.[56]
Двете водечки причини за смрт во Русија се срцевите заболувања и мозочниот удар, кои сочинуваат околу 52% од сите смртни случаи.[57] Додека смртните случаи поврзани со срцевите болести се намалиле во Јапонија, Северна Америка и Западна Европа помеѓу 1965 и 2001 година, во Русија смртните случаи од срцевите болести се зголемиле за 25% кај жените и 65% кај мажите.
Процентот на неплодни, брачни двојкки се зголемил на 13% во првата деценија на 21 век, делумно поради лошо извршените абортуси. Според стручњакот Мареј Фешбах, 10-20% од жените кои абортираат во Русија се неплодни, иако според пописот од 2002 година, само околу 6-7% од жените немале деца до крајот на нивните години на размножување.[58][59]
Мајките кои ќе се породат на 12 јуни, националниот ден на Русија, се наградени со пари и скапи потрошувачки производи. Во првиот круг на натпреварот учествувале 311 жени, а на следниот 12 јуни се родија 46 бебиња. Над 500 жени учествувале во вториот круг во 2006 година, а 78 се породиле. Стапката на наталитет во покраината се зголемила за 4,5% помеѓу 2006 и 2007 година.[60]
Доселувањето од големи размери се предложува како решение за намалената работна сила во западните земји, но според Би-ви-си, тоа би било неприфатливо за повеќето Руси. Организациите како Светската здравствена организација и ОН ја повикале руската влада да го сфати проблемот посериозно, нагласувајќи дека голем број едноставни мерки како што се покачувањето на цената на алкохолот или принудувањето на луѓето да носат безбедносни појаси може да направат трајна разлика.[51]
Тогаш, претседателот Владимир Путин во обраќањето за состојбата на државата рекол дека „никаков вид доселување нема да го реши демографскиот проблем на Русија“. Евгениј Красињев, раководител на студиите за преселување при државниот Институт за социјални и економски студии на населението во Москва, рекол дека Русија треба да прифаќа само доселеници од Заедницата на независни држави, став што го повтори Александар Бељаков, шефот на Ресурсниот комитет при Думата (руското собрание).
Преселбата во Русија пораснала за 50,2% во 2007 година и дополнителни 2,7% во 2008 година, што помогнало да се спречи намалувањето на населението. Доселениците во Русија првенствено доаѓаат од државите на ЗНД и се Руси или руски јазик.[61] Илјадници работници мигранти од Украина, Молдавија и остатокот од ЗНД, исто така, влегле нелегално во Русија, работејќи, но избегнувајќи даноци.[62] Во Русија има околу 10 милиони нелегални доселеници од поранешните советски држави.[63]
Светската банка издала извештај на 20 јуни 2007 година, наречен „Од црвено во сиво: „Третиот преод“ на стареењето на населението во средна Европа и поранешниот Советски Сојуз“, предвидувајќи дека помеѓу 2007 и 2027 година населението на Грузија и Украина ќе се намали за 17% и 24%, соодветно.[64] Светска банка проценува дека населението од 65 или постари граѓани во Полска и Словенија ќе се зголеми од 13% на 21% и 16% на 24%, соодветно помеѓу 2005 и 2025 година.[50]
Општи:
Демографска економија:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.