Доситеј Новаковиќ

Доситеј Новаковиќ (околу 1774 , Дабница — 1854 , Неготин) — духовник и епископ тимочки од 1834 до 1854 година.

Доситеј Новаковиќ
Епископ Тимочки
Ракоположен	1834
Службата завршила	1854
Наследник	Герасим Стојковиќ
Лични податоци
Роден	околу 1774 Дабница, Прилепско, Османлиско Царство
Починал	2 април 1854 Неготин, Кнежевство Србија
Вероисповед	Православие

Биографија

Роден е во село Дабница кај Прилеп околу 1774. Како млад престојувал во манастирот Трескавец. Набрзо заминал на Света Гора во манастирот Зограф каде го прима монаштвото. Таму бил ракоположен за јероѓакон, а потоа и за јеромонах. Од Света Гора заминал во Пирот, а потоа во Ниш, каде што тамоншниот епископ Мелетиј го поставил за свој протосингел.

После убиството на епископот Мелетиј на 31 мај 1821 година од страна на Тураците кои поради Грчкото востание затворале и убивале православно свештенство, Доситеј успева да пребегне во Србија каде што кнезот Милош Обреновиќ го примил и му дал должност старешина на манастирот Света Петка, а потоа и на манастирот Горњак.

Кога во 1833 година била ослободена Тимочка Краина, и припоена на Кнежевството Србија, кнезот и митрополитот белградски одлучиле да формираат Тимочка епархија. Митрополитот Петар во договор со други двајца епископи, ужичкиот Никифор и шабачкиот Герасим, предложил три архимандрити од кои едниот бил Доситеј. Во 1834 на Сретение Господово, на 2 февруари бил ракоположен во Крагуевац за епископ тимочки во присуство на самиот кнез и народните претставници, кои биле собрани заради донесување на Уставот.^[1]

По хиротонијата, новиот епископ извесен период се задржал во Крагуевац, учествувајќи во работата на народното собрание, како и во работата на Архиjерејскиот собор, кој заседавал за проблемите на организацијата на Црквата по добивањето на спомнатата самоуправа. Речиси по еден месец, некаде во средината на месец март, епископот Доситеј тргнал за својата епархија, која имала свое седиште во градот Заечар.

Епископот Доситеј управувал со Тимочката епархија 20 години. Починал на 2 април 1854 година во Неготин. Неговиот гроб се наоѓа во криптата на старата неготинска црква.^[2][3][4]

Во еден инцидент во 1851 година, еден богат Ром (Циган) роден во Неготин и долгогодишен жител на Неготин се обидел да го омажи својот син за сиромашна Србинка и државниот закон и црковните канони очигледно го дозволувале тоа, но тоа било прилично необично и локалното население беше собрано од политичките противници на владејачкиот режим за да му се спротивстави. Владиката Доситеј во неколку јавни говори се обиде да ги расуди и писмените барања до државните функционери и до белградскиот митрополит јавно да се изјаснат дека планираната венчавка е легална. Тој постојано истакнуваше дека сите православни христијани се „еднакви по законот и во очите на Бога“, но по неколкунеделно планирање, вклучително и објавување на претстојниот брак во катедралната црква од страна на епископот, на денот на планираната венчавка бурната толпа упадна во палатата на епископот и го држеше Доситеј како заложник неколку часа за да не може да присуствува. Истото било направено и со протопрезвитерот (парохиски свештеник) и свадбата била откажана.^[5]

Името на Доситеј Новаковиќ денес го носи Народната библиотека во Неготин.