Кнежево

Кнежево — село во североисточниот дел на Македонија, во Општина Кратово, во околината на градот Кратово.

Кнежево
Воздушен поглед на маалото Кајсанци на селото Кнежево, заедно со Кнежевското Езеро
Кнежево Местоположба на Кнежево во Македонија Кнежево на карта
Координати 42°06′51.37″N 22°18′20.70″E
Регион	Североисточен
Општина	Кратово
Област	Осогово
Население	12 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	1360
Повик. бр.	031
Шифра на КО	14010
Надм. вис.	1.050-1.440 м
Кнежево на општинската карта Атарот на Кнежево во рамките на општината
Кнежево на Ризницата

Географија и местоположба

Поглед на Кнежевското Езеро, сместено во самиот атар на селото

Селото се наоѓа на крајниот источен дел на територијата на Општина Кратово, чиј атар се допира со подрачјето на Општина Крива Паланка.^[2] Селото е планинско, чии маала се издигаат на надморска височина од 1.050 до 1.440 метри, со што маалата се оддалечени и вертикално едно од друго. Од градот Кратово, селото е оддалечено 16 километри.^[2]

До селото може да се дојде преку регионалниот пат 2232, кој води до браната на Кнежевското Езеро.

Селото се наоѓа на падините на Осоговските Планини.

Историја

Во османлиските даночни регистри на немуслиманското население од вилаетот Кратово од 1618-1619 година, селото е забележано со 11 домаќинства.^[3] Селото се споменува и во списокот на немуслиманските домаќинства во истиот вилает од 1637 година со 13 домаќинства.^[4]

Стопанство

Атарот на селото зафаќа простор од 18,3 км², при што преовладуваат шумите со површина од 847 хектари, на пасиштата отпаѓаат 476 хектари, а на обработливите површини 354 хектари.^[2]

Во основа, може да се каже дека селото има мешовита земјоделска функција.^[2]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 519 —     1953 521 +0.4% 1961 431 −17.3% 1971 371 −13.9% 1981 172 −53.6%	Година Нас. ±% 1991 91 −47.1% 1994 89 −2.2% 2002 64 −28.1% 2021 12 −81.2%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Кнежево живееле 196 жители, сите Македонци.^[5] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Кнежево имало 224 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија.^[6]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 350 Македонци.^[7]

Кнежево доживеало големо раселување, бидејќи бројот на населението се намалил од 431 жител во 1961 година на 89 жители во 1994 година, македонско население.^[2]

Според пописот од 2002 година, во селото Каврак живееле 64 жители, сите Македонци.^[8]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 12 жители, сите Македонци.

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	196	224	519	521	431	371	172	91	89	64	12

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]

Самоуправа и политика

Кон крајот на XIX век, Кнежево било село во Кратовската каза на Отоманското Царство.

Селото се наоѓа во Општина Кратово, која била една од ретките општини во Македонија, која не била воопшто менувана во поглед на нејзините граници со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година.

Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Кратово. Селото припаѓало на општината Кратово и во периодот 1955-1965 година.

Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Кратовска градска општина, во која покрај градот Кратово, се наоѓале и селата Близанци, Горно Кратово, Емирица, Железница, Живалево, Каврак, Кнежево, Којково, Куново, Мушково, Нежилово, Приковци, Туралево, Филиповци и Шлегово. Во периодот 1950-1952, селото се наоѓало во некогашната општина Мушково, во која влегувале селата Емирица, Каврак, Кнежево, Којково, Куново и Мушково.

Избирачко место

Во селото се наоѓа избирачкото место бр. 0904 според Државната изборна комисија, сместено во простории на приватна куќа.^[13]

На локалните избори во 2021 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 23 гласачи.^[14]

Културни и природни знаменитости

Археолошки наоѓалишта^[15]

• Куково Градиште — градиште од доцноантичкото време.

Езера

• Кнежевско Езеро — вештачко езеро изградено за водоснабдување

Личности

Родени во или по потекло од Кнежево

• Стојмен Вучев — македонски револуционер, деец на ВМРО;^[16]
• Ѓорѓи Лазаров (1868-?) — македонски револуционер;^[17]
• Богдан Ангелов (1904-1944) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ

Галерија

• 
  Гробишта кај селото
• 
  Гробишта кај селото

Поврзано

• Општина Кратово
• Кратово