Праленик

Праленик — село во Општина Центар Жупа, во областа Жупа, во околината на градот Дебар.

Праленик
Воздушен поглед на селото Праленик
Праленик Местоположба на Праленик во Македонија Праленик на карта
Координати 41°27′28″N 20°32′54″E
Регион	Југозападен
Општина	Центар Жупа
Област	Жупа
Население	144 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	1258
Повик. бр.	046
Шифра на КО	08032
Надм. вис.	700 м
Праленик на општинската карта Атарот на Праленик во рамките на општината
Праленик на Ризницата

Географија и местоположба

Селото се наоѓа во западниот дел на територијата на Општина Центар Жупа. Припаѓа на областа Дебарска Жупа, недалеку од брегот на Дебарското Езеро.^[2] Селото е ридско, сместено на надморска височина од 700 метри. Од градот Дебар, селото е оддалечено 14 километри.^[2]

До селото води локален асфалтен пат, кој се издвојува од регионалниот пат 2249.

Стопанство

Атарот на селото е мошне мал и зафаќа простор од 1,5 км², при што преовладуваат шумите со површина од 55 хектари, на обработливото земјиште отпаѓаат 40 хектари, а на пасиштата 26 хектари.^[2]

Селото, во основа, има главно полјоделска функција.^[2]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 116 —     1953 134 +15.5% 1961 93 −30.6% 1971 104 +11.8% 1981 136 +30.8%	Година Нас. ±% 1991 149 +9.6% 1994 146 −2.0% 2002 177 +21.2% 2021 144 −18.6%

Според податоците од 1873 година во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“, селото имало 30 домаќинства со 24 жители христијани (Македонци) и 52 муслимани (Турци).^[3]

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Праленик живееле 270 жители, од кои 20 жители христијани Македонци и 250 муслимани Турци.^[4] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Праленик имало 8 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија.^[5]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 100 Турци.^[6]

Селото е мало и е населено со турско население. Така, селото во 1961 година броело 93 жители, додека во 1994 година имало 146 жители.^[2]

Според пописот од 2002 година, селото Праленик имало 177 жители, од кои 176 Турци и 1 останат.^[7]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 144 жители, од кои 137 Турци и 7 лица без податоци.^[8]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	270	8	116	134	93	104	136	149	146	177	144

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]

Родови

До почетокот на XX век, во селото имало и помал број македонско христијанско население, но по нивното иселување до денес, во Праленик целосното население го сочинуваат Турци.

Праленик е турско село.^[13]

Според истражувањата од 1954 година, родови во селото се:

• Доселеници: Ќоселер (4 к.), Исмаилар (3 к.), Емролар (5 к.), Сезаирлар (2 к.), Асанлар (3 к.), Рамколар (3 к.), Бизадлар (2 к.), Адилер (2 к.), Јашарлар (2 к.), Мамутлар (3 к.) и Качорлар (2 к.), сите се доселени од селото Коџаџик во XIX век.

Иселеништво

Од ова село турски иселеници до 1954 година има во Турција (7 семејства) и тоа во, Маниса, Измит, Бергама, Ада Пазар, едно семејство се иселило и во Тирана во Албанија.^[13]

Општествени установи

Подрачното основно училиште во селото

• Основно училиште „Неџати Зекерија“, подрачно петгодишно основно училиште во состав на ОУ „Неџати Зекерија“ - Коџаџик

Самоуправа и политика

Кон крајот на XIX век, Праленик било село во Дебарската каза на Отоманското Царство.

Селото влегува во рамките на Општина Центар Жупа, која била една од ретките општини, кои не биле променети со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото исто така припаѓало на некогашната Општина Центар Жупа.

Во периодот од 1955 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Дебар.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Коџаџик, во која влегувале селата Брештани, Долгаш, Евла, Елевци, Кочишта, Коџаџик, Новак, Осолница и Праленик. Во периодот 1950-1952 година селото исто така дел од некогашната општина Коџаџик, која била составена од селата Брештани, Коџаџик, Кочишта, Новак, Осолница и Праленик.

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 0567 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште. Во ова избирачко место е опфатено и селото Осолница.^[14]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 165 гласачи.^[15] На локалните избори во 2021 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 187 гласачи.^[16]

Културни и природни знаменитости

Џамии^[17]

• Џамија — главна селска џамија

Галерија

• 
  Селските гробишта
• 
  Воздушен поглед
• 
  Поток низ селото
• 
  Стар амбар во селото
• 
  Стара куќа во селото

Поврзано

• Општина Центар Жупа
• Дебар
• Дебарска Жупа