Птоломеј IV Филопатор

Птоломеј IV Филопатор (старогрчки: Πτολεμαῖος Φιλοπάτωρ, romanized: Ptolemaĩos Philopátōr) — четвртиот крал на Птоломејското Кралство во Египет, кој владеел од 221 до 204 година пр. н. е., * непознато, † 205 / 204 година пр. н. е.

Птоломеј IV Филопатор
старогрчки: Πτολεμαῖος Φιλοπάτωρ староегипетски: Iwaennetjerwymenkhwy Setepptah Userkare Sekhemankhamun[1]
Монета со ликот на Птоломеј IV во Британскиот музеј
Крал на Птоломејското Кралство
Владеел	221 – 204 BC, Птоломејска династија
Претходник	Птоломеј III
Наследник	Птоломеј V
Владетелски звања Предиме: jwꜤ-n-nṯrwj-mnḫwj stp.n-ptḥ wsr-kꜢ-rꜤ sḫm-Ꜥnḫ-n-jmn Iwaennetjerwymenekhwy Setepenptah Userkare Sekhemankhamun Наследникот на двата моќни бога, избран од Птах, силниот од ка на Ра, живата слика на Амун Име: ptwlmjs Ꜥnḫ-ḏt mrj-Ꜣst Ptolemys ankhdjet meryaset Птоломеј, вечно жив, сакан на Изида Хорово име: ḥnw-ḳni sḫꜤi.n-sw-it.f Khunuqeni sekhaensuitef Силниот младич чиј татко му дозволил да се појави Небтиско име: wr-pḥtj mnḫ-jb-ḫr-nṯrw-nbw nḏtj-n-ḥnmmt Werpekhty menekhibkhernetjerunebu nedjtyenkhenmemet Чија моќ е голема, чие срце е благотворно кај сите Богови, кој е спасител на човештвото Златен Хор:  swḏꜢ-bꜢḳt sḥḏ-gsw-prw smn-hpw-mi ḏḥwti-ꜤꜢ-ꜤꜢ nb-ḥbw-sd-mi-ptḥ-tꜢ-ṯnn ity-mi-rꜤ Sewedjabaqet sekhedjgesuperu semenhepumi Djehutia'a nebkhabusedmiptah-tatjenen itymire Кој го чувал Бакет безбеден со осветлување на храмовите и воспоставување закони како двојно големиот Тот, сопственик на Сед фестивалите како Пта Татенен и владетел како Ра
Сопружници	Арсиноја III, Агатоклеја
Деца	Птоломеј V
Татко	Птоломеј III
Мајка	Береника II
Роден	мај или јуни 244 пр. н. е.[2]
Починал	јули или август пр. н. е. (на возраст од 40)[2]

Неговото владеење обично се смета за почеток на падот на Птоломејската династија, претходно моќната и успешна египетска држава.

Птоломеј IV Филопатор бил син на кралот Птоломеј III Евергет и Береника II, ќерка на кралот Магос од Киренаика. На почетокот на неговото владеење, неговата мајка била убиена и оттогаш кралот бил под влијание на дворјани од двата пола. Овие дворјани ги охрабрувале пороците на Птоломеј и го насочувале неговото владеење според сопствените интереси. Сепак, Египет лесно одговорил на нападот на селевкидскиот крал Антиох III врз Коеле-Сирија. Птоломеј номинално ја повел својата војска до победа во Битката кај Рафија во 217 година пр. н. е., по што северните граници на неговото кралство биле обезбедени од селевкидските напади.

Птоломејските походи во Сирија завршиле со бунт на домородното население во Горен Египет. На самиот крај од владеењето на Птоломеј, во 205 година пр. н. е., владеел нубискиот фараон Угронафор. Како резултат на тоа, Горен Египет бил посебна држава, надвор од дофатот на Птоломејците, сè до 186 година пр. н. е.

Исто така е познато дека Птоломеј Филопатор бил воведен во разни оргијастични култови и дека бил заинтересиран за книжевност. Изградил храм посветен на Хомер и составил трагедија, за која неговиот омилен штитеник Агатокле од Египет напишал коментари.^[3] Околу 220 година пр. н. е., Птоломеј се оженил со својата сестра Арсиноја III, во согласност со обичаите на фараоните. Сепак, тој продолжил да биде под влијание на неговата љубовница Агатоклеја, сестрата на Агатокле.^[4]

Каликс од Родос во 3 век пр. н. е. и Атенеј од Навкратис во 2 век пр. н. е. напишале дека Птоломеј Филопатор изградил огромен брод познат како тесаракантор, буквално „четириесет“. Бројот четириесет во случајот на овој брод се однесувал на бројот на редови весла. Подоцна, во 2 век н. е., Плутарх го споменал и овој брод во својата биографија на Деметриј I Полиоркет. Денес, се верува дека овој огромен брод можеби бил катамаран долг 128 метри.^[5]

Птоломеј IV е споменат и во апокрифната Трета книга Макавејска, која ги опишува настаните во Ерусалим и Александрија во времето на Битката кај Рафија.