Селеноводород
хемиско соединение From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Селеноводород — неорганско соединение со формула H2Se. Овој водороден халкогенид е наједноставниот и најчесто сретнуван хидрид на селен. H2Se е безбоен, запалив гас во стандардни услови. Тоа е најтоксичното соединение на селен.[3] Дури и при екстремно ниски концентрации, ова соединение има многу иритирачки мирис кој наликува на распаднат рен или „гас што истекува“, но мириса на расипани јајца во повисоки концентрации.
Remove ads
Структура и својства
H2Se прифаќа свиткана структура со агол на врска H−Se−H од 91°[се бара извор]. Во согласност со оваа структура, забележани се три IR-активни вибрациони ленти: 2358, 2345 и 1034 cm−1.[4]
Својствата на H2S и H2Se се слични, иако селенидот е покисел со pKa = 3,89 и за вториот pKa = 11,[4] или 15,05 ± 0,02 на 25 °C.[5]
Подготовка
Индустриски, тој се произведува со третман на елементарен селен на T > 300 °C со водороден гас[6] Пријавени се голем број правци до H2Se и се погодни и за големи и за мали препарати. Во лабораторија H2Se обично се подготвува со дејство на водата на Al2Se3, истовремено со формирање на хидрирана алумина. Поврзана реакција вклучува киселинска хидролиза на FeSe.[7]
- Al2Se3 + 6 H2O ⇌ 2 Al(OH)3 + 3 H2Se
H2Se исто така, може да се подготви со помош на различни методи засновани на in situ генерирање во воден раствор со користење на бор хидрид, Марш тест и легура на Деварда. Според методот Сонода, H2Se се генерира од реакцијата на H2O и CO на Se во присуство на Et3N.[8] H2Se може да се купи во цилиндри.
Remove ads
Реакции
Елементарниот селен може да се обнови од H2Se преку реакција со воден сулфур диоксид (SO2).
- 2 H2Se + SO2 ⇌ 2 H2O + 2 Se + S
Неговото распаѓање се користи за подготовка на високо чистиот елемент.
Употреба
H2Se најчесто се користи во синтезата на соединенија што содржат Se. Се додава преку алкени. Илустративно е синтезата на селенореа од цијанамиди:[9]
Гасот H2Se се користи за натопување на полупроводници со селен.
Безбедност
Водородниот селенид е опасен, бидејќи е најтоксичното соединение на селен [3] и многу поотровно од неговиот сроден водород сулфид. Граничната вредност на прагот е 0,05 ppm. Гасот делува како надразнување при концентрации повисоки од 0,3 ppm, што е главниот предупредувачки знак за изложеност; под 1 ppm, ова е „недоволно за да се спречи изложување“, додека при 1,5 ppm иритацијата е „неподнослива“.[10] Изложеноста во високи концентрации, дури и за помалку од една минута, предизвикува гасот да ги нападне очите и мукозните мембрани; ова предизвикува симптоми слични на настинка барем неколку дена потоа. Во Германија, границата во водата за пиење е 0,008 mg/L, а американската EPA препорачува максимална контаминација од 0,01 mg/L.[6][11]
И покрај тоа што е многу токсичен, сè уште не се пријавени човечки жртви. Се сомнева дека ова се должи на тенденцијата на гасот да оксидира за да формира црвен селен во мукозните мембрани; елементарниот селен е помалку токсичен од селенидите.[12]
Remove ads
Поврзано
- Водород диселенид
Наводи
Надворешни врски
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads