Шурленци
село во Општина Ресен From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Шурленци — село во Општина Ресен, во областа Горна Преспа, во околината на градот Ресен, сместено во близина на брегот на Големото Преспанско Езеро.
Remove ads
Потекло на името
Во врска со името на селото, Влоѓимјеж Пјанка пишува дека основата шурлен и целото име (се мисли на наставката) се нејасни. Меѓутоа, старите шурленчани пренесуваат две преданија. Едното говори дека зачетници на селото биле некои семејства од селото Шулин (денес во Мала Преспа) по кои подоцна селото добило име Шулинци, но со текот на времето се променило во Шурленци (што е поверодостојно). Другото предание вели дека името на селото настанало по ономатопејата од жубуркањето (шуркањето) на изворот што се наоѓа веднаш над селото.[2]
Remove ads
Географија и местоположба
Селото се наоѓа во југозападниот дел на Ресенското Поле или источното подножје на планината Галичица, на околу 1 километар северно од брегот на Големото Преспанско Езеро, на надморска височина од околу 870 метри. Селото е сместено од десната страна на патот Битола-Корча.[2]
Се пренесува сеќавање дека селото е двапати преместувано. Како претходни местоположби се споменуваат месностите: Селиште (кај Сирхан), на околу 300 метри јужно од денешната (на местото каде што се изградени викендичките) и Старо Село на околу 1 километар западно и нешто повисоко од денешната местоположба на селото. На ова место сè уште се препознатливи темели на куќи. За причините и времето на првото преместување нема податоци ниту други сознанија. Второто преместување настанало во 1960 година, заради потребата од доближување до плодните обработливи површини и врските.[2]
Шурленци се граничи со следниве села: со Прељубје и Волкодери на север, со самото Преспанско Езеро на исток, со селото Отешево на југ и со подрачјето на Општина Охрид (во тој склоп со селото Елшани) на запад.[2]
Атарот на Шурленци зафаќа површина од 1124 (околу 11,2 км2) и зафаќа рамничарско плодно и ридско-планинско земјиште обраснато со листопадна шума (претежно даб и габер). На високите разграноци на Галичица се наоѓаат и пасишта. Од вкупната површина на атарот: 101,2 хектари се обработливо земјиште, 36,2 хектари пасишта и 720,9 хектари шума.[2]
Шурленци е село од собран тип со 19 куќи, сите новоизградени, на приземја и кат, внатре солидно опремени, при што преовладуваат белите фасади. Околу куќите постојат различно оградени дворишта, во некои од нив стопански и други објекти (штали, гаражи, магацини и др.) и се засадени овошни, зеленчукови или цветни градини.[2]
Remove ads
Историја
Шурленци е старо христијанско село во кое секогаш живееле православни Македонци. Под различни облици на денешното име (Шурленце, Шурлење и Шурленци) неговото постоење е забележано во повеќе извори од различни периоди.[2]
Во XIX век, Шурленци се наоѓало во Битолската каза, нахија Горна Преспа, во Отоманското Царство.
До 1912 година, Шурленци било под турска власт, во тој склоп и беговски чифлик. Во текот на подготовките за Илинденското востание шурленчани се приклучиле кон востаничките чети на некои од соседните села под раководство на некојси Никола (од Горно Дупени). Во текот на востанието, селото било ограбено и запалено.[2]
Во Првата балканска војна (ноември 1912), селото се нашло под српска власт, а во текот на Првата светска војна под бугарска окупација. Подоцна, со поместувањето на фронтот, низ селото поминале и војските на Антантата. Во еден период од војната, жителите на Шурленци биле евакуирани во селата Стипона, Прељубје и Дрмени. Во текот на војната, шурленчани биле мобилизирани во војските на спротивставените страни.[2]
По завршувањето на Првата светска војна, Отешево повторно се нашло под српска власт. Селото било во состав на општината Стење.[2]
Во Втората светска војна селото паднало под окупација на фашистичка Италија (мај 1941 година), со што се нашло во составот на т.н. Голема Албанија. По капитулацијата на Италија (8 септември 1943 година) паднало под окупација на фашистичка Бугарија, под која останало до ослободувањето на 5 септември 1944 година. Загинале тројца жители.[2][3]
Селото добило електрична енергија во 1961 година, телевизиски прием во 1965 година, водовод во 1987 година, асфалтен пат во 1993 година, систем за наводнување во 1960 година и со телефонски приклучоци во 1993 година.[2]
Стопанство
Шурленчани главно се занимавале со поледелство, сточарство и печалбарство. Во рамките на поледелството, најмногу се произведувало житок, зеленчук, тутун, а денес јаболка. Во рамките на сточарството се одгледувале овци, кози, волови, крави и коњи. Денес, неколкумина шурленчани работат во трговијата и производството. Печалбарството земало замав посебно во годините по Првата светска војна.
Население
Во текот на своето постоење, Шурленци го бележело следниот демографски развој: во 1865 година имало 10 христијански куќи (Ј. Хан), а во 1889 година 18 куќи, 30 семејства и 156 жители (С. Верковиќ).[2]
Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Шурленци имало 120 жители, сите Македонци христијани.[4] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Шурленци имало 32 жители.[5]
На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Шурленци се води како чисто македонско село во Битолската каза на Битолскиот санџак со 20 куќи.[6]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 150 Македонци.[7]
Според пописот од 2002 година, во селото Шурленци имало 89 жители.[8]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 75 жители, од кои 73 Македонци, 1 Србин и 1 останат.
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]
Родови
Шурленци се потомци на следниве постари семејства: Крпалевци, Наковци, Настевци и Ничевци (сите доселени од Лескоец), Николовци, Тасевци и Трајковци (сите стари).[2]
Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1949 година, родови во селото се:
Remove ads
Самоуправа и политика
Селото влегува во рамките на Општина Ресен, една од малкуте општини кои не биле изменети со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Ресен.
Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Ресен. Во периодот од 1955 до 1965 година, селото било дел од некогашната Општина Ресен.
Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Царев Двор, во која покрај селото Шурленци, се наоѓале и селата Волкодери, Горно Дупени, Дрмени, Евла, Коњско, Лавци, Лескоец, Отешево, Перово, Покрвеник, Прељубје, Стење, Стипино, Царев Двор и Шурленци. Во периодот 1950-1952 година, селото било дел од некогашната Општина Покрвеник, во која влегувале селата Волкодери, Отешево, Покрвеник, Прељубје и Шурленци.
Избирачко место
Во селото постои избирачкото место бр. 1669 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на пупна станица во сирхан.[14]
На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 67 гласачи.[15]
Remove ads
Културни и природни знаменитости
- Археолошки наоѓалишта[16]
- Кале — средновековна тврдина.
- Цркви[17]
- Црква „Св. Никола“ — главна селска црква, околу која се наоѓаат и селските гробишта;
- Црква „Св. Недела“ — црква во туристичката населба Сирхан, во атар на селото Шурленци.
Личности
- Спиро Цветков Караполев — македонски револуционер од ВМОРО.[18]
- Стево Настев Митревски — македонски револуционер од ВМОРО.[19]
- Пара Андреевска — учесник во НОВ на Македонија.
Редовни настани
- Свети Јован Крстител (20 јануари) — селска слава
Иселеништво
Постари иселеници од селото има во Ресен, Турција и во САД.[13]
Галерија
Поглед на селото од патот
Патоказ за селото
Селските гробишта сместени околу црквата „Св. Никола“
Наводи
Надворешни врски
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads