ദാഗസ്താൻ

റഷ്യൻ ഫെഡറേഷനിലെ ഒരു റിപ്പബ്ലിക്കാണ് ദാഗസ്താൻ. ഔദ്യോഗികനാമം: റിപ്പബ്ലിക്ക് ഒഫ് ദാഗസ്താൻ. തുർക്കി ഭാഷയുമായി ബന്ധമുള്ള ദാഗസ്താൻ എന്ന സംജ്ഞയ്ക്ക് പർവതങ്ങളുടെ നാട് എന്നാണ് അർഥം. കാസ്പിയൻ കടലിന്റെ പശ്ചിമതീരത്തു സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ദാഗസ്താന് ഉദ്ദേശം 50,300 ച.കി.മീ. വിസ്തൃതിയുണ്ട്. ദാഗസ്താന്റെ ഭൂവിസ്തൃതിയുടെ നാലിൽമൂന്ന് ഭാഗത്തും ഗ്രെയ്റ്റർ കാക്കസസ് പർവതനിര വ്യാപിച്ചിരിക്കുന്നു. കാസ്പിയൻ കടൽത്തീരത്തെ ഇടുങ്ങിയ തീരസമതലമാണ് റിപ്പബ്ലിക്കിലെ പ്രധാന ജനവാസകേന്ദ്രം. റിപ്പബ്ലിക്കിലെ പ്രധാന നഗരങ്ങൾ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നതും ഇവിടെയാണ്. തലസ്ഥാനം: മഖച്കല (Makhachkala).

ദാഗസ്താൻ
Республика Дагестан (Russian)
—  Republic  —
Flag Coat of arms
Anthem: National Anthem of the Republic of Dagestan
Coordinates: 43°06′N 46°53′E
Political status
Country	Russia
Federal district	North Caucasian[1]
Economic region	North Caucasus[2]
Established	January 20, 1921[3]
Capital	Makhachkala
Government (as of August 2010)
- President[4]	Magomedsalam Magomedov[5]
- Legislature	People's Assembly[4]
Statistics
Area (as of the 2002 Census)[6]
- Total	50,300 km2 (19,420.9 sq mi)
Area rank	52nd
Population (2010 Census)
- Total	29,10,249
- Rank	12th
- Density[7]	57.86/km2 (149.9/sq mi)
- Urban	45.2%
- Rural	54.8%
Time zone(s)	[8]
ISO 3166-2	RU-DA
License plates	05
Official languages	Russian;[9] Aghul, Avar, Azeri, Chechen, Dargwa, Kumyk, Lak, Lezgian, Nogai, Rutul, Tabasaran, Tat, Tsakhur[10][11]
http://www.e-dag.ru/

കാലാവസ്ഥ

പൊതുവേ ഇളം ചൂടുള്ള വരണ്ട കാലാവസ്ഥയാണ് ദാഗസ്താനിലേത്. 3⁰C-ഉം (ജനുവരി) 23⁰C-ഉം (ജൂലായ്) ആണ് ശരാശരി താപനില. ശരാശരി വർഷപാതം വരണ്ട സ്റ്റെപ്പി പ്രദേശത്ത് 200 മി.മീ.-ഉം പർവതപ്രദേശങ്ങളിൽ 810 മി.മീ.-ഉം ആണ്. റിപ്പബ്ലിക്കിന്റെ വടക്കൻമേഖലയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന സുലക് നദിയും തെക്കൻപ്രദേശത്തിലൂടെ പ്രവഹിക്കുന്ന സുമർ നദിയും വൈദ്യുതോദ്പാദനത്തിനും ജലസേചനത്തിനും ഉപയുക്തമാണ്.

ജനങ്ങൾ

മുപ്പതിലധികം വംശീയ വിഭാഗങ്ങൾ ഉൾ പ്പെടുന്നതാണ് ദാഗസ്താനിലെ ജനസമൂഹം. ദാഗസ്താനി, അസർബൈജാനി, ചെചെൻ, റഷ്യൻ, ജൂതർ എന്നീ വിഭാഗങ്ങളാണ് ജനങ്ങളിൽ മുഖ്യമായുള്ളത്. ജനസംഖ്യയിൽ കൊക്കേഷ്യൻ പർവതപ്രദേശത്ത് ആദിവാസികളാണ് മുന്നിൽ. ലെസ്ഹി അൻസ്, അവാർസ്, ഡാർഹിൻസ്, ലാഖ് എന്നീ വിഭാഗങ്ങൾക്കാണ് ഇവരിൽ പ്രാമുഖ്യം. മറ്റൊരു പ്രബലവിഭാഗമായ കുംയുക് വംശജർ പ്രധാനമായും താഴ്വരപ്രദേശങ്ങളിലും റഷ്യൻ വംശജരിൽ ഭൂരിഭാഗവും നഗരങ്ങളിലും നിവസിക്കുന്നു.

കൃഷിയും വ്യവസായവും

ഇളം ചൂടുള്ള കാലാവസ്ഥയും സമൃദ്ധമായ ജലലഭ്യതയും ദാഗസ്താനെ റഷ്യയിലെ പ്രധാന ഫല-പച്ചക്കറി ഉത്പാദന മേഖലയാക്കുന്നതിൽ മുഖ്യ പങ്കു വഹിക്കുന്നു. മുന്തിരിയാണ് പ്രധാന ഫലവർഗം; ഗോതമ്പും ചോളവും പ്രധാന ധാന്യവിളകളും. വീഞ്ഞ് ഉത്പാദനത്തിലും ദാഗസ്താന്റെ സ്ഥാനം മുൻപന്തിയിലാണ്. പർവതപ്രദേശങ്ങളിലെ ഗ്രാമീണർക്കിടയിൽ കരകൗശല നിർമ്മാണം പ്രധാന ഉപജീവനമാർഗ്ഗമായി വികസിച്ചിരിക്കുന്നു. സ്ഫടികോത്പന്നങ്ങളുടെ നിർമ്മാണത്തിനു പുറമേ എണ്ണ, പ്രകൃതിവാതകം എന്നിവയുടെ ഉത്പാദനവും വ്യവസായവും ദാഗസ്താനിൽ സജീവമാണ്. പുൽമേടുകൾ നിറഞ്ഞ പർവതപ്രദേശങ്ങൾ കന്നുകാലിവളർത്തലിന് അനുയോജ്യമാണ്. എൻജിനീയറിങ്, എണ്ണശുദ്ധീകരണം, രാസവസ്തുക്കളുടെ നിർമ്മാണം, വസ്ത്രനിർമ്മാണം, ഫർണിച്ചർ നിർമ്മാണം എന്നിവയാണ് പ്രധാന വ്യവസായങ്ങൾ.

ചരിത്രം

അതിപുരാതന മനുഷ്യസംസ്കൃതിയുടെ പ്രഭവകേന്ദ്രങ്ങളിൽ ഒന്നായ ദാഗസ്താന്റെ ചരിത്രസൃഷ്ടിയിൽ ഈ പ്രദേശത്തിന്റെ സവിശേഷമായ സ്ഥാനവും നിർണായകമായ പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഏഷ്യയ്ക്കും കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിനും മധ്യേയുള്ള പ്രധാന വാണിജ്യപാതകളിൽ ഒന്നായിരുന്നു ദാഗസ്താൻ. ക്രിസ്തുവർഷാരംഭത്തിൽ പുരാതന അൽബേനിയയുടെ ഭാഗമായിരുന്ന ദാഗസ്താൻ നാലാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഹൂണന്മാരുടെ അധിനിവേശത്തിനു വിധേയമാവുകയും തുടർന്ന് പേർഷ്യയിലെ സസ്സാനിദ് രാജവംശത്തിന്റെ ഭരണത്തിൻകീഴിലാവുകയും ചെയ്തു. 7-ആം നൂറ്റാണ്ടിൽ അറബികൾ ഇവിടെ ഇസ്ലാംമതം പ്രചരിപ്പിച്ചു. തുടർന്ന് 11-ആം നൂറ്റാണ്ടിൽ തുർക്കികളും 13-ആം നുറ്റാണ്ടിൽ മംഗോളിയരും ഈ പ്രദേശത്ത് ആധിപത്യമുറപ്പിച്ചു. 17-ഉം 18-ഉം നൂറ്റാണ്ടുകളിൽ റഷ്യ, പേർഷ്യ, തുർക്കി എന്നീ രാജ്യങ്ങൾ ദാഗസ്താനിൽ തങ്ങളുടെ ആധിപത്യം ഉറപ്പിക്കുന്നതിനുവേണ്ടി യുദ്ധത്തിലേർപ്പെട്ടു. 1813-ൽ ദാഗസ്താൻ പൂർണമായും റഷ്യയുടെ അധീനതയിലായി. റഷ്യൻ മേധാവിത്വത്തിനെതിരെ ഇമാം ഷാമിലിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ആരംഭിച്ച കലാപം 1859-ൽ അവസാനിച്ചു. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ തകർച്ചയെത്തുടർന്ന് 1991-ൽ പുതിയ റിപ്പബ്ലിക്കായി.

അവലംബം

1. Президент Российской Федерации. Указ №849 от 13 мая 2000 г. «О полномочном представителе Президента Российской Федерации в федеральном округе». Вступил в силу 13 мая 2000 г. Опубликован: "Собрание законодательства РФ", №20, ст. 2112, 15 мая 2000 г. (President of the Russian Federation. Decree #849 of May 13, 2000 On the Plenipotentiary Representative of the President of the Russian Federation in a Federal District. Effective as of May 13, 2000.).
2. Госстандарт Российской Федерации. №ОК 024-95 27 декабря 1995 г. «Общероссийский классификатор экономических регионов. 2. Экономические районы», в ред. Изменения №5/2001 ОКЭР. (Gosstandart of the Russian Federation. #OK 024-95 December 27, 1995 Russian Classification of Economic Regions. 2. Economic Regions, as amended by the Amendment #5/2001 OKER. ).
3. Всероссийский Центральный Исполнительный Комитет. Декрет от 20 января 1921 г. «Об Автономной Дагестанской Социалистической Советской Республике». (All-Russian Central Executive Committee. Decree of January 20, 1921 On Autonomous Dagestan Socialist Soviet Republic. ).
4. Constitution, Article 8
5. Lenta.ru. Новый президент Дагестана вступил в должность (in Russian)
6. Федеральная служба государственной статистики (Federal State Statistics Service) (2004-05-21). "Территория, число районов, населённых пунктов и сельских администраций по субъектам Российской Федерации[[Category:Articles containing Russian-language text]] (Territory, Number of Districts, Inhabited Localities, and Rural Administration by Federal Subjects of the Russian Federation)". Всероссийская перепись населения 2002 года (All-Russia Population Census of 2002) (in Russian). Federal State Statistics Service. Retrieved 2011-11-01. {{cite web}}: URL–wikilink conflict (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
7. The density value was calculated by dividing the population reported by the 2010 Census by the area shown in the "Area" field. Please note that this value may not be accurate as the area specified in the infobox is not necessarily reported for the same year as the population.
8. Правительство Российской Федерации. Постановление №725 от 31 августа 2011 г. «О составе территорий, образующих каждую часовую зону, и порядке исчисления времени в часовых зонах, а также о признании утратившими силу отдельных Постановлений Правительства Российской Федерации». Вступил в силу по истечении 7 дней после дня официального опубликования. Опубликован: "Российская Газета", №197, 6 сентября 2011 г. (Government of the Russian Federation. Resolution #725 of August 31, 2011 On the Composition of the Territories Included into Each Time Zone and on the Procedures of Timekeeping in the Time Zones, as Well as on Abrogation of Several Resolutions of the Government of the Russian Federation. Effective as of after 7 days following the day of the official publication.).
9. Official the whole territory of Russia according to Article 68.1 of the Constitution of Russia.
10. According to Article 11 of the Constitution of Dagestan, the official languages of the republic include "Russian and the languages of the peoples of Dagestan"
11. Solntsev, pp. XXXIX–XL

പുറംകണ്ണികൾ

• http://www.britannica.com/EBchecked/topic/149638/Dagestan
• http://www.infoplease.com/spot/dagestan1.html
• http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/3659904.stm
• http://www.lib.utexas.edu/maps/dagestan.html
• http://www.guardian.co.uk/world/2010/jun/19/dagestan-suicide-bombers-terrorism-russia
• http://www.worldtimeserver.com/current_time_in_RU-DA.aspx

കടപ്പാട്: കേരള സർക്കാർ ഗ്നൂ സ്വതന്ത്ര പ്രസിദ്ധീകരണാനുമതി പ്രകാരം ഓൺലൈനിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച മലയാളം സർ‌വ്വവിജ്ഞാനകോശത്തിലെ ദാഗസ്താൻ എന്ന ലേഖനത്തിന്റെ ഉള്ളടക്കം ഈ ലേഖനത്തിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ട്. വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക് പകർത്തിയതിന് ശേഷം പ്രസ്തുത ഉള്ളടക്കത്തിന് സാരമായ മാറ്റങ്ങൾ വന്നിട്ടുണ്ടാകാം.