തീജ്

പ്രധാനമായും നേപ്പാളിലും ഉത്തരേന്ത്യയിലും സ്ത്രീകൾ ആഘോഷിക്കുന്ന നിരവധി ഹിന്ദു ഉത്സവങ്ങളുടെ ഒരു പൊതുവായ പേരാണ് തീജ്. ഹരിയാലി തീജും ഹർത്താലിക തീജും മൺസൂൺ കാലത്തെ ഉത്സവങ്ങളാണ്. പ്രധാനമായും പെൺകുട്ടികളും സ്ത്രീകളും പാട്ടുകൾ, നൃത്തം, പ്രാർത്ഥനാ അനുഷ്ഠാനങ്ങൾ എന്നിവയോടെ ആഘോഷിക്കുന്നു.^[1] തേജയിലെ മൺസൂൺ ഉത്സവങ്ങൾ പ്രധാനമായും പാർവതി ദേവി ശിവനുമായുള്ള ഐക്യത്തിനുവേണ്ടി സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു ^[1] തീജ് ഉത്സവത്തിൽ സ്ത്രീ തന്റെ ഭർത്താവിന്റെ ദീർഘായുസ്സിനായി ഈ ദിവസം ഉപവാസം അനുഷ്ഠിക്കുന്നു.

ഹർത്താലിക തീജ്
നേപ്പാളിൽ തീജ് ആഘോഷിക്കുന്ന സ്ത്രീകൾ
ഇതരനാമം	മൺസൂൺ ഫെസ്റ്റിവൽ / പാർവതിദേവിക്ക് സമർപ്പിക്കുന്നു
ആചരിക്കുന്നത്	ഹിന്ദു സ്ത്രീകൾ
തരം	മൺസൂൺ ഉത്സവങ്ങൾ
ആഘോഷങ്ങൾ	വർണ്ണാഭമായ വസ്ത്രധാരണം. ചുവപ്പ് സ്നേഹത്തിന്റെ പ്രതീകമായതിനാൽ കൂടുതൽ ആളുകൾ ചുവപ്പ് ഉപയോഗിക്കുന്നു.
ആരംഭം	ഹരിയാലി തീജ്: ശ്രാവണ ചാന്ദ്ര മാസത്തിന്റെ ശോഭയുള്ള പകുതിയുടെ മൂന്നാം ദിവസം. കജാരി തീജ്: ഭദ്രപദയുടെ ഇരുണ്ട രണ്ടാഴ്ചയുടെ മൂന്നാം ദിവസം. ഹർത്താലിക തീജ്: ഭദ്രപദയുടെ ശോഭയുള്ള പകുതിയുടെ മൂന്നാം ദിവസം.
തിയ്യതി	ജൂലൈ / ഓഗസ്റ്റ് / സെപ്റ്റംബർ

പദോല്പത്തി

ചുവന്ന വെൽവെറ്റ് മൈറ്റ് (ട്രോംബിഡിയം), തീജ് എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. മൺസൂൺക്കാലത്ത് ഇത് പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു. ^[1]ഉത്സവത്തിന്റെ പേരിലാണ് ഇതിനെ പേരിട്ടതെന്ന് വ്യക്തമല്ല. അല്ലെങ്കിൽ തിരിച്ചും

"തീജ്" എന്നത് അമാവാസിക്ക് ശേഷം എല്ലാ മാസവും വരുന്ന "മൂന്നാം" ദിവസത്തെയും എല്ലാ മാസത്തെ പൗർണ്ണമി രാത്രി കഴിഞ്ഞ് മൂന്നാം ദിവസത്തെയും സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ^[2] ഹരിയാലി തീജ്, കജാരി തീജ്, ഹർത്താലിക തീജ് എന്നിവയാണ് തേജിലെ മൺസൂൺ ഉത്സവങ്ങൾ. ^[3]

തീജ് മൺസൂൺ ഉത്സവങ്ങളെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. പ്രത്യേകിച്ച് പടിഞ്ഞാറൻ, വടക്കൻ സംസ്ഥാനങ്ങളായ ഇന്ത്യയിലെയും നേപ്പാളിലെയും. പ്രകൃതിയുടെ സമ്മാനങ്ങളായ മേഘങ്ങളുടെയും മഴയുടെയും വരവ്, സാമൂഹിക ഉത്തേജനം ആയി പച്ചപ്പ്, പക്ഷികൾ, രീതികളും, ആചാരങ്ങളും എന്നിവ ഉത്സവങ്ങളായി ആഘോഷിക്കുന്നു.^[4] സ്ത്രീകൾക്കുള്ള ഉത്സവങ്ങളിൽ, നൃത്തം, ആലാപനം, സുഹൃത്തുക്കളുമായി ഒത്തുചേരുക, കഥകൾ പറയുക, കൈകളിലും കാലുകളിലും നിറമുള്ള മൈലാഞ്ചി ധരിക്കുക, ചുവപ്പ്, പച്ച അല്ലെങ്കിൽ ഓറഞ്ച് നിറത്തിലുള്ള വസ്ത്രങ്ങൾ ധരിക്കുക, ഉത്സവ ഭക്ഷണം പങ്കിടൽ എന്നിവ കൂടാതെ ^[4] ഹരിയാലി തീജിൽ മരത്തിനടിയിൽ കളിക്കുകയും ഊഞ്ഞാലാടുകയും ചെയ്യുന്നു. ^[5]

ഉത്സവങ്ങൾ ഇന്ത്യയിലെയും നേപ്പാളിലെയും പല ഭാഗങ്ങളിലും പാർവതിദേവിക്ക് സമർപ്പിക്കുന്നു. ^[4]

വിവിധതരം തീജ്

ഇന്ത്യൻ മാസമായ ശ്രാവൺ മാസത്തിലെ മൂന്നാം ദിവസത്തിലും ^[1] ഇന്ത്യൻ മാസമായ ഭദ്രപദത്തിൽ മങ്ങിയതിനുശേഷം വലുതായിവരുന്ന ചന്ദ്രന്റെ മൂന്നാം ദിവസത്തിലും മൺസൂണിൽ സ്ത്രീകൾ തേജ ഉത്സവങ്ങൾ പരമ്പരാഗതമായി ആചരിക്കുന്നു. സ്ത്രീകൾ ഭർത്താവിന്റെയും ^[6][7] മക്കളുടെയും സ്വന്തം സ്വത്തിന്റെയും ക്ഷേമം തേടി പാർവതി ദേവിയോട് പ്രാർത്ഥിക്കുന്നു. ^[1]

ഹരിയാലി തീജ്

ഉത്തരേന്ത്യൻ ചാന്ദ്ര മാസമായ ശ്രാവണത്തിൽ ശോഭയുള്ള പൂർണ്ണചന്ദ്രന്റെ പകുതിയുടെ മൂന്നാം ദിവസമാണ് ഹരിയാലി തീജ് ആഘോഷിക്കുന്നത്. മൺസൂൺ അല്ലെങ്കിൽ മഴക്കാലത്ത് ചുറ്റുപാടുകൾ പച്ചയായി മാറുമ്പോൾ ശ്രാവണ (അല്ലെങ്കിൽ സാവൻ) മാസം വരുന്നതിനാൽ, ശ്രാവണ തീജിനെ ഹരിയാലി തീജ് (ഗ്രീൻ ടീജ്) എന്നും വിളിക്കുന്നു. പൂർണ്ണചന്ദ്രനെ നോക്കി ഉപവാസം അനുഷ്ഠിക്കുന്നു.

ശിവൻ പാർവതി ദേവിയെ ഭാര്യയായി സ്വീകരിച്ച ദിവസമായും ശിവന്റെയും പാർവതി ദേവിയുടെയും പുനഃസമാഗമം അനുസ്മരിക്കുന്നതിനായാണ് ഹരിയാലി തീജ് ഉത്സവം ആഘോഷിക്കുന്നത്. പാർവതി ദേവി ഉപവസിക്കുകയും വർഷങ്ങളോളം കഠിതപസ്സ് അനുഷ്ഠിക്കുകയും ചെയ്തതിന്റെ ഫലമായി 108 ജന്മത്തിൽ ശിവൻ പാർവതി ദേവിയെ ഭാര്യയായി സ്വീകരിച്ചു. പാർവ്വതി ദേവിയെ തീജ് മാത എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. ^[8]

സിന്ധാര തീജ്: തീജ് ഉത്സവത്തിൽ വിവാഹിതരായ പെൺമക്കൾക്ക് വസ്ത്രങ്ങൾ, വളകൾ, ബിന്ദി, മെഹന്ദി മുതലായ സമ്മാനങ്ങൾ അമ്മയിൽ നിന്ന് സ്വീകരിക്കുന്നു. ഈ ദിവസം അവർക്ക് "ഘേവർ" എന്ന ഒരു പ്രത്യേക മധുരം നൽകുന്നു. ഈ സമ്മാനങ്ങൾ സിന്ധാര എന്നറിയപ്പെടുന്നു.^[9]

നേപ്പാളിൽ ഹരിറ്റാലിക തീജിന്റെ ആചരണം

പാർവതിദേവിയ്‌ക്കായി സമർപ്പിക്കപ്പെട്ട, ശിവനുമായുള്ള ഐക്യത്തെ അനുസ്മരിപ്പിക്കുന്ന ഈ ഉത്സവം പങ്കാളിയുടെയും കുട്ടികളുടെയും ക്ഷേമത്തിനും ഒരാളുടെ ശരീരത്തെയും ആത്മാവിനെയും ശുദ്ധീകരിക്കുന്നതിനുമായാണ് ആഘോഷിക്കുന്നത്. മൂന്ന് ദിവസത്തെ ആഘോഷമാണ് ഉത്സവം, അതിമനോഹരമായ വിരുന്നുകളും കർശനമായ ഉപവാസവും സമന്വയിപ്പിക്കുന്നു. തന്റെ ഭർത്താവിന്റെ ദീർഘായുസ്സും ഈ ജീവിതത്തിലും വരാനിരിക്കുന്ന എല്ലാ ജീവിതങ്ങൾക്കും ഇടയിലുള്ള ദീർഘവും ഉറച്ചതുമായ ബന്ധത്തിന് വേണ്ടിയാണ് സ്ത്രീകൾ തീജ് ആഘോഷിക്കുന്നത്.

നാടോടി സംഗീതവും നൃത്തവും തീജിന്റെ പരമ്പരാഗത മൂല്യങ്ങൾക്ക് കൂടുതൽ രസം നൽകുന്നു. ചുവന്ന നൃത്തത്തിൽ ഏർപ്പെടുന്ന സ്ത്രീകൾ തെരുവിൽ പാടുന്നു, വ്രതപരവും വിശുദ്ധവുമായ മാനസികാവസ്ഥയിൽ അന്നേദിവസം ക്ഷേത്രത്തിൽ പോകുന്നു. തീജിനെ ഹരിറ്റാലിക തീജ് എന്നും വിളിക്കുന്നു. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള നേപ്പാളി ഹിന്ദു സ്ത്രീകളാണ് ഈ ഉത്സവം ആഘോഷിക്കുന്നത്.

ഒന്നാം ദിവസം

പശുപതിനാഥ ക്ഷേത്രത്തിൽ പാർവതിക്കും ശിവനും വഴിപാട് നടത്താൻ നേപ്പാളിലെ സ്ത്രീകൾ അണിനിരക്കുന്നു

തീജിന്റെ ആദ്യ ദിവസത്തെ ദാർ ഖാനെ ദിൻ എന്നാണ് വിളിക്കുന്നത്. ഈ ദിവസം സ്ത്രീകൾ അവരുടെ ഏറ്റവും മികച്ച വസ്ത്രധാരണത്തിൽ ഒരിടത്ത് ഒത്തുകൂടുകയും ഭക്തിഗാനങ്ങൾ ആലപിക്കുകയും നൃത്തം ചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇതിനെല്ലാം ഇടയിലാണ് മഹത്തായ വിരുന്നു നടക്കുന്നത്. ഈ ദിവസത്തെ അസാധാരണമായ കാര്യം, വിരുന്നു ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുന്നത് പുരുഷന്മാരാണ്. വർഷം മുഴുവൻ കഠിനാധ്വാനം ചെയ്യുന്ന സ്ത്രീകൾ, ആ ദിവസം ഒന്നും ചെയ്യേണ്ടതില്ല. സോർഹ സിംഗാർ എന്നറിയപ്പെടുന്ന വസ്ത്രധാരണം, മുഴുവൻ മേക്കപ്പ് ഉപയോഗിക്കൽ, നല്ല ഭക്ഷണത്തിൽ ഏർപ്പെടുക, നൃത്തം ചെയ്യുക തുടങ്ങി സ്വയം അലങ്കരിക്കാനുള്ള ദിവസമാണിത്. മിക്കപ്പോഴും, ഉത്സവത്തിനായി സ്ത്രീകളെ ഒന്നിലധികം സഹോദരന്മാർ ക്ഷണിക്കുന്നതിനാൽ, കൂടുതൽ കഴിക്കാൻ തയ്യാറാകുന്നതിന് മുമ്പ് അവർ കുറച്ച് ഭക്ഷണത്തോടെ നൃത്തം ചെയ്യാൻ ശ്രമിക്കുന്നു. വിളമ്പുന്ന ഭക്ഷണം സമൃദ്ധവും സമ്പുഷ്‌ടവുമായിരിക്കണം.

സ്ത്രീകൾക്ക് പൂർണ്ണമായ അഭിപ്രായ സ്വാതന്ത്ര്യം അനുവദിക്കുന്ന ഒരു വർഷത്തിലെ ഒരേയൊരു ദിവസമാണിത്. തന്മൂലം, സ്ത്രീകൾ പരമ്പരാഗതമായി ഈ സന്ദർഭം അവരുടെ വേദനകൾ പ്രകടിപ്പിക്കാനും നൃത്തം ചെയ്യുമ്പോൾ അവർ പാടുന്ന പാട്ടുകളിൽ വേദനിക്കാനും ഉപയോഗിക്കുന്നു. ആശയവിനിമയത്തിന്റെയും അവബോധത്തിന്റെയും പുരോഗതിയോടെ, ഈ ദിവസത്തെ സ്ത്രീകൾ സാമൂഹിക പ്രശ്നങ്ങളെക്കുറിച്ചും സ്ത്രീകളോടുള്ള വിവേചനത്തെക്കുറിച്ചും അവരുടെ ആശങ്കകൾ അറിയിക്കാൻ ഈ അവസരം ഉപയോഗിക്കുന്നു. തമാശ പലപ്പോഴും അർദ്ധരാത്രി വരെ നീണ്ടുനിൽക്കും, അതിനുശേഷം 24 മണിക്കൂർ ഉപവാസം ആരംഭിക്കുന്നു.

രണ്ടാം ദിവസം

രണ്ടാം ദിവസം വ്രതത്തിന്റെ ദിവസമാണ്. ചില സ്ത്രീകൾ ഭക്ഷണവും വെള്ളവും കുടിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നില്ല എന്നാൽ ചിലർ കഴിക്കുകയോ പാനീയങ്ങൾ കുടിക്കുകയോ ഫലം കഴിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നു. വിവാഹിതരും അവിവാഹിതരുമായ സ്ത്രീകളാണ് വ്രതം അനുഷ്ഠിക്കുന്നത്. വിവാഹിതരായ സ്ത്രീകൾ ഭക്ഷണപാനീയങ്ങളിൽ നിന്ന് കർശനമായി വിട്ടുനിൽക്കുന്നു. ദേവന്മാരോടുള്ള അവരുടെ ഭക്തി അവരുടെ ഭർത്താവിന്റെയും കുടുംബത്തിന്റെയും ദീർഘായുസ്സ്, സമാധാനം, സമൃദ്ധി എന്നിവയാൽ അനുഗ്രഹിക്കപ്പെടുമെന്ന വിശ്വാസത്തിലാണ്. അവിവാഹിതരായ സ്ത്രീകൾ ഒരു നല്ല ഭർത്താവിനാൽ അനുഗ്രഹിക്കപ്പെടുമെന്ന പ്രതീക്ഷയോടെയാണ് വ്രതം അനുഷ്ഠിക്കുന്നത്.

ഉല്ലാസത്തോടെ വസ്ത്രം ധരിച്ച് അവർ അടുത്തുള്ള ഒരു ശിവക്ഷേത്രം സന്ദർശിക്കുന്നു. ഏറ്റവും കൂടുതൽ ഭക്തരെ ലഭിക്കുന്നത് പശുപതിനാഥ ക്ഷേത്രത്തിലാണ്. ക്ഷേത്രത്തിൽ, ശിവനെ പ്രതീകപ്പെടുത്തുന്ന ശിവലിംഗത്തെ സ്ത്രീകൾ വണങ്ങുന്നു. പൂക്കളും മധുരപലഹാരങ്ങളും നാണയങ്ങളും നൽകി പ്രാർത്ഥിക്കുന്നു. പ്രധാന പൂജ (മതപരമായ ചടങ്ങ്) നടത്തുന്നത് പൂക്കൾ, പഴങ്ങൾ മുതലായവ സമർപ്പിച്ചാണ്. ശിവനും ഭാര്യ ദേവതയായ പാർവതിക്കും സമർപ്പിച്ച് ഭർത്താവിനും കുടുംബത്തിനും അനുഗ്രഹം നൽകണമെന്ന് അഭ്യർത്ഥിക്കുന്നു. പൂജയുടെ പ്രധാന ഭാഗം രാത്രി മുഴുവൻ തെളിയേണ്ട എണ്ണ വിളക്കാണ്. രാത്രി മുഴുവൻ കത്തുന്ന ഒരു എണ്ണ വിളക്കിന്റെ വെളിച്ചത്തിലൂടെ ഭർത്താവിനും കുടുംബത്തിനും സമാധാനവും സമൃദ്ധിയും ലഭിക്കുമെന്ന് ഭക്തർ വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.

മൂന്നാം ദിവസം

ഉത്സവത്തിന്റെ മൂന്നാം ദിവസം റിഷി പഞ്ചമി ആണ്. കഴിഞ്ഞ ദിവസത്തെ പൂജ പൂർത്തിയാക്കിയ ശേഷം സ്ത്രീകൾ ഏഴ് വിശുദ്ധന്മാർക്കും മുനിമാർക്കും ആദരാഞ്ജലികൾ അർപ്പിക്കുന്നു, ദേവതകളോട് പ്രാർത്ഥിക്കുന്നു. പവിത്രമായ ദത്തിവാൻ കുറ്റിച്ചെടിയുടെ വേരുകളിൽ കാണപ്പെടുന്ന ചുവന്ന ചെളിയിൽ ഇലകൾക്കൊപ്പം കുളിക്കുന്നു. ഈ ശുദ്ധീകരണ പ്രവർത്തനം തീജിന്റെ അന്തിമ ആചാരമാണ്. അതിനുശേഷം സ്ത്രീകളെ അവരുടെ എല്ലാ പാപങ്ങളിൽ നിന്നും മുക്തരായി കണക്കാക്കുന്നു. അടുത്ത കാലത്തായി പ്രത്യേകിച്ച് ഇതിന്റെ കാഠിന്യം സംബന്ധിച്ച് ആചാരങ്ങളിൽ ഒരു മാറ്റത്തിന് സാക്ഷ്യം വഹിച്ചു. എന്നാൽ അതിന്റെ സാരാംശം അതേപടി തുടരുന്നു.

ഇന്ത്യയിൽ ഹരിയാലി തീജിന്റെ ആചരണം

ആഘോഷത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത മേഖലകൾ: പഞ്ചാബ് , രാജസ്ഥാൻ മേഖലകൾ.

പഞ്ചാബ്

മരങ്ങൾക്കടിയിലോ തുറന്ന മുറ്റങ്ങളിലോ സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്ന ഊഞ്ഞാലുകളിൽ പെൺകുട്ടികൾ കളിക്കുന്ന ഒരു ഉത്സവമാണ് ഹരിയാലി തീജ്. തീജ് സമയത്ത്, അമ്മായിയമ്മമാർ, ഭർത്താക്കന്മാർ, മറ്റ് കുടുംബാംഗങ്ങൾ എന്നിവർ പെൺകുട്ടികൾക്കും സ്ത്രീകൾക്കും സമ്മാനങ്ങളും സാധാരണ വസ്ത്രങ്ങളും അനുബന്ധ ഉപകരണങ്ങളും നൽകുന്നു. ആൺകുട്ടികൾ പട്ടങ്ങൾ പറത്തുന്നു. ചുർമയും മധുരപലഹാരങ്ങളും പ്രത്യേകിച്ച് ഘേവർ അവരവരുടെ വീട്ടിൽ തയ്യാറാക്കുന്നു. ^[10]

പഞ്ചാബ്, ഹരിയാന, ചണ്ഡീഗഢ് എന്നിവിടങ്ങളിലാണ് ഈ ഉത്സവം ആഘോഷിക്കുന്നത്.

ചണ്ഡീഗഢ്

നഗരത്തിലെ റോക്ക് ഗാർഡനിൽ തീജ് ആഘോഷത്തിന് ചണ്ഡീഗഢ് ഭരണകൂടം പ്രത്യേക ക്രമീകരണങ്ങൾ ചെയ്യുന്നു. സ്‌കൂൾ കുട്ടികൾ ഈ ദിവസം നാടകങ്ങളും മറ്റ് സാംസ്കാരിക പരിപാടികളും അവതരിപ്പിക്കുന്നു. കുടുംബത്തിലെ വനിതാ അംഗങ്ങൾക്ക്, പ്രത്യേകിച്ച് പെൺമക്കൾക്ക് സമ്മാനങ്ങളും വസ്ത്രങ്ങളും നൽകുന്നു.^[11]

ഹരിയാന

ഹരിയാനയിലെ പ്രശസ്തമായ ഉത്സവങ്ങളിലൊന്നാണ് ഹരിയാലി തീജ്, ഇത് ഔദ്യോഗിക അവധിദിനമായി ആഘോഷിക്കുന്നു. മഴക്കാലത്തെ സ്വാഗതം ചെയ്യുന്ന ഈ ഉത്സവം ആഘോഷിക്കാൻ ഹരിയാന സർക്കാർ നിരവധി പ്രവർത്തനങ്ങൾ സംഘടിപ്പിക്കുന്നു. ഉയർന്ന കെട്ടിടങ്ങളും മട്ടുപ്പാവ്‌ സ്ഥലത്തിന്റെ അഭാവവും കാരണം വലിയ നഗരങ്ങളിൽ ഈ പാരമ്പര്യം നഷ്ടപ്പെടുന്നുണ്ടെങ്കിലും ആൺകുട്ടികൾ പരമ്പരാഗതമായി രാവിലെ മുതൽ വൈകുന്നേരം വരെ പട്ടം പറത്തുന്നു.