Арменичууд

Хүн төрөлхтний дунд бидний Армени гэж нэрлэдэг нэгэн угсаатны нийтлэг ялгардаг. Тэдний язгуур нутаг нь Арменийн өндөрлөг. Армени хэлээр (арм. հայեր, [hɑˈjɛɾ] гэж дуудагдана) бичдэг.

20-р зууны эхэн үеийн арменичууд: - улбар шар-Оросын захиргаан дахь Армени буюу Зүүн Армени, ногоон-Османы эзэнт гүрний харъяаны Армени буюу Баруун Армени

Арменичууд
Հայեր

Нийт хүн ам
8,000,000-12,000,000
Томоохон хүн амтай улсууд
Армени 3,145,354[1]
Гүрж	248,929-346,000[2][3][4]
Азербайжан/ Уулын Карабах	120,745-141,400[5][6]
Орос	1,130,500[7]
АНУ	484,840[8]
Франц	450,000[9][10][4]
Ливан	254,000[3][4]
Сири	170,000 - 190,000[11][4]
Иран	100,000[4]
Украйн	99,894[12]
Беларусь	60,000[3]
Турк	45,000 – 76,000[13]
Канад	40,615[3][4]
Australia	60,000
[14][15][16][17][18][19]
Хэлнүүд
Армени хэл
Шашин
Христос
Азербайжан нь Уулын Карабах дахь Арменчуудыг хүн амынхаа тоонд оролцуулан тоолдог.[6] Арменчуудтай үндэс гарлын хувьд ойрын төрөл эсвэл Арменчуудтай ижил гэж үзэгддэг, Исламын шашинтай Хемшинчүүдийг оролцуулаад ойролцоогоор 300,000 - 500,000 Армен гаралтай Турк хүн бий гэж тооцдогоос гадна Армены хядлагын дараа Курдүүдэд үрчлэгдсэн эсвэл тэдэнд ууссан "нууц" 500,000 Армен хүн байна гэж тооцоолдог. Гэхдээ тэд Турк дахь Арменчуудын тоонд ордоггүй.[20][21][22][23][24][25]

2001 онд Армени улсын хүн амын 97.9% = 3,145,354 нь өгүүлэн буй Армени угсаатан байсан. Энэ нь бараг (95%-с их) нэгэн төрлийн хүн амаас бүрдсэн улсын тод жишээ юм.^[1] Ямартаа ч тэр 3 сая гаран хүн Армени үндэстэн гэж нэрлэгдэх бүрэн эрхтэй.

Арменичууд европ гаралтай. Арменийн хилийн чанадад Армени угсаа, гарвалт 3 саяаас олон хүн амьдарч байна. Энэ нь түүхэн шалтгаантай. Армены өндөрлөгийг түүхэнд зүүн, баруунаар хуваан үздэг. Өнөөгийн Армени нь түүхэн дэх XVI зуунаас Персэд, XIX зуунаас Орост, XX зуунаас Зөвлөлт Холбоот Улсад харьяалагдаж явсан Зүүн Арменийн үргэлжлэл юм. Харин XVI зуунаас Османы мэдэлд байсан Баруун Армени нь өнөөгийн Туркийн нутгийн дорнод хэсгийг хамарч байв. 1915 онд Османы төрөөс Арменичуудыг хядсанаар (1.5 сая хүн гэж тооцоолдог) баруун арменичууд бүрмөсөн устжээ. Баруун Армениас амьд үлдсэн нь дайжсан бол Зүүн Армениас хуучин ЗХУ-ын улс орнуудад олноор тархан сууцгаажээ.

Цахим холбоос

 Commons: Арменичууд – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

Wiktionary

Wiktionary: Арменичууд – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

Эх сурвалж

1. 2001 Official Armenian Census statistics. (Memento 5. Хоёрдугаар сар 2012 цахим архивт) Загвар:WebCite
2. "2002 Official Georgian Census statistics" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2013-11-01. Retrieved 2012-06-18.
3. Загвар:Astourian 2007
4. "Archive copy". Archived from the original on 2013-05-11. Retrieved 2012-06-18.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
5. Official Statistics of the NKR. Official site of the President of the NKR. Загвар:WebCite
6. The Population of Azerbaijan
7. 2002 Official Russian Census population statistics. (Memento 26. Аравдугаар сар 2009 цахим архивт) Загвар:WebCite
8. Загвар:Webarchiv/Archive-is Загвар:WebCite
9. The Education for Development Institute (Memento 10. Нэгдүгээр сар 2012 цахим архивт) maintains an extensive site about Armenia (Memento 12. Нэгдүгээр сар 2012 цахим архивт) that includes information about the Armenian diaspora in various countries (Memento 14. Дөрөвдүгээр сар 2011 цахим архивт). Their numbers generally agree with other sources when those are available; where we don’t have a more authoritative source, we are following their numbers. Загвар:WebCite
10. "French in Armenia 'genocide' row". BBC News. 2006-10-12. Archived from the original on 2008-04-07. Retrieved 2007-04-21. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
11. The Encyclopedia of the Orient states that 160,000 Apostolic Armenians and 30,000 Catholic Armenians live in Syria. That number together makes up 190,000. Загвар:WebCite
12. Про кількість та склад населення України за підсумками Всеукраїнського перепису населення 2001 року  (укр.)
13. joshuaproject.net TU Загвар:WebCite
14. Definitions of national identity, nationalism and ethnicity in post-Soviet Azerbaijan in the 1990s Загвар:WebCite
15. "European Commission Against Racism and Intolerance (ECRI), Second Report on Azerbajan, CRI(2007)22, May 24, 2007". Archived from the original on Зургадугаар сар 6, 2007. Retrieved Зургадугаар сар 6, 2007. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help)
16. University of Maryland Center for International Development and Conflict Management. Minorities at Risk: Assessment of Armenians in Azerbaijan, Online Report, 2004 (Memento 25. Тавдугаар сар 2011 цахим архивт) Загвар:WebCite
17. Razmik Panossian. The Armenians. Columbia University Press, 2006; p. 281
18. Mario Apostolov. The Christian-Muslim Frontier. Routledge, 2004; p. 67
19. Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor. Country Reports on Human Rights Practices. 2001
20. Bert Vaux, Hemshinli: The Forgotten Black Sea Armenians, Harvard University, 2001 p.1
21. Andrews. Ethnic Groups in the Republic of Turkey, pp. 476-477, 484, 487.
22. Hagopian. "Notes", pp. 159, 165, 176.
23. Vaux, Bert. "Homshetsma: The Language of the Armenians of Hamshen", in The Hemshen, p. 257.
24. Ersoy, Erhan Gürsel. "The Hemshin People: Ethnic Identity, Beliefs, and Yayla Festivals in Çamlıhemşin", in The Hemshin pp. 332, 333.
25. "500,000 "hidden" Armenians in Turkey?". Archived from the original on 2010-09-27. Retrieved 2010-09-24. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)