Turpentin

Turpentin (Jawi: ‏تورڤنتين‎‎, bahasa Inggeris: turpentine), tarpin (Jawi: ‏ترڤين‎‎) atau minyak tusam ialah sejenis cecair yang diperoleh hasil penyulingan resin pokok hidup, terutamanya yang jenis kayu tusam. Ia banyak digunakan sebagai pelarut dan sebagai sumber bagi bahan sintesis organik.

Sebalang turpentin yang disuling cara lama

Struktur kimia pinena, komponen utama turpentin

Turpentin terdiri daripada terpena, terutamanya alpha-pinena dan beta-pinena monoterpena dengan sedikit karena, kamfena, dipentena dan terpinolena.^[1]

Perkataan turpentin berasal daripada perkataan bahasa Yunani τερεβινθίνη terebinthine, nama spesies sebatang pokok, Pistacia terebinthusmelalui bahasa-bahasa Perancis dan Latin.^[2]

Pembuatan

Terdapat beberapa jenis pokok pinus yang dipilih untuk mendapatkan getah mentah membuat bahan ini iaitu:

• Pinus pinaster
• Pinus halepensis
• Pinus massoniana
• Pinus merkusii
• Pinus palustris
• Pinus taeda
• Pinus ponderosa

Turpentin mineral atau sulingan petroleum lain digunakan menggantikan turpentin, tetapi secara kimianya tidak sama.^[3]

Kegunaan

Ia digunakan untuk melarutkan atau mencairkan cat berasaskan minyak.^[4]

Komponen-komponen asas alfa-pinena dan beta-pinena terkandung dalam tarpin boleh diekstrakkan dan ditulenkan sebagai bahan sebatian organik berwangi tertentu seperti kapur barus, linalool, alpha-terpineol dan geraniol.