From Wikipedia, the free encyclopedia
အိုကီနာဝါ ချုရအုမီ ငါးပြတိုက် (沖縄美ら海水族館 Okinawa Churaumi Suizokukan ) ၊ ယခင် အိုကီနာဝါ Ocean Expo ငါးပြတိုက်သည် ဂျပန်နိုင်ငံ၊ အိုကီနာဝါစီရင်စုရှိ Ocean Expo Park အတွင်းတွင် တည်ရှိသည်။ ၎င်းသည် ဂျပန်တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်နှင့် ငါးပြတိုက်များအသင်း (JAZA)၏ အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ပြီး ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ဂျော်ဂျီယာ ငါးပြတိုက်ကို ကျော်တက်သည်အထိ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးငါးပြတိုက် ဖြစ်ခဲ့သည်။ "Churaumi" ဟုခေါ်သည့် ငါးပြတိုက်အမည်သည် ဂျပန်လူမျိုးများအကြား အများပြည်သူများက မဲဆန္ဒပေးခြင်းဖြင့် ငါးပြတိုက်၏ အမည်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရသည်။ churaသည် အိုကီနာဝါဘာသာစကားဖြင့် "လှပသော" သို့မဟုတ် "ကျက်သရေရှိသော" ဖြစ်ပြီး umiသည် ဂျပန်ဘာသာစကားဖြင့် "သမုဒ္ဒရာ"ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။
ကုန်စည်ပြပွဲ Expo '75 ကို ဂျပန်နိုင်ငံ၊ အိုကီနာဝါစီရင်စုရှိ Ocean Expo Parkတွင် အဏ္ဏဝါသက်ရှိများကို အဓိကထားပြသထားသည့် ငါးပြတိုက်တွင် ပြသခဲ့သည်။ ၁၉၇၆ ခုနှစ်တွင် Okinawa Ocean Expo ငါးပြတိုက်အား ကျင်းပရာနေရာ၌ အမျိုးသားဥယျာဉ်အဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့သည်။
အိုကီနာဝါ Ocean Expo ငါးပြတိုက်နှင့် Okichan ပြဇာတ်ရုံတို့သည် ကုန်စည်ပြပွဲတွင် အသုံးပြုသည့် အဆောက်အဦးများဖြင့် စတင်လည်ပတ်ခဲ့ပါသည်။ ထိုအချိန်တွင် ငါးပြတိုက်ရှိ အကြီးဆုံးပင်မကန်တွင် ရေပမာဏ ၁,၁၀၀,၀၀၀ litre (၂၉၁,၀၀၀ US gallon) ဝင်ဆံ့ပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးဆုံးဖြစ်ခဲ့သည်။
အိုကီနာဝါ Ocean Expo ငါးပြတိုက်သည် ဝေလငါးမန်းများနှင့် Manta ray ကဲ့သို့သော ငါးမန်းကြီးများနှင့် ငါးလိပ်ကျောက်များကို မွေးထုတ်ပေးသည့် ကမ္ဘာ့ပထမဆုံးသော အများပိုင်ငါးပြတိုက်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၁၉၈၅ ခုနှစ်တွင် ဘော်လ်တီမိုးမြို့တွင် ကျင်းပသော စာတမ်းဖတ်ပွဲတစ်ခုတွင် အိုကီနာဝါ Ocean Expo ငါးပြတိုက်သည် ရေရှည်မွေးမြူရန်အတွက် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အဆင့်မြင့်သော မွေးမြူရေးနည်းပညာပါဝင်သည်ဟု အဆင့်သတ်မှတ်ခံခဲ့ရသည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ်တွင် ငါးပြတိုက်သည် Whitetip သန္တာကျောက်တန်းငါးမန်း မျိုးဆက်နှစ်ခုကို မွေးမြူပေးခဲ့ခြင်းအတွက် ဂျပန်နိုင်ငံရှိ JAZA မှ ပထမဆုံး Koga Award ကို ရရှိခဲ့သည်။
ပန်းခြံသို့ ခရီးသွားများ နည်းပါးလာခြင်းကြောင့် ငါးပြတိုက်အသစ်သည်သာ အိုကီနာဝါဧရိယာကို ပြန်လည်ရှင်သန်စေပြီး အိုကီနာဝါ၏ ပင်လယ်ရေကြောင်းဓလေ့ကို ဂုဏ်ပြုရန် အထောက်အကူဖြစ်မည်ဟု ယုံကြည်ရသောကြောင့်တစ်ကြောင်း၊ ရေတိုကုန်စည်ပြပွဲအတွက် အဆောက်အဦးကို တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် သိသိသာသာ ယိုယွင်းလာခြင်းကြောင့်တစ်ကြောင်း ငါးပြတိုက်အသစ် တည်ဆောက်ရန် အစီအစဉ်ကို အဆိုပြုခဲ့သည်။ [1]
အိုကီနာဝါ Ocean Expo ငါးပြတိုက်သည် စက်ရုံများယိုယွင်းမှုကြောင့် ၂၀၀၂ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ပိတ်ခဲ့ပြီး Yukifusa Kokuba မှ ဒီဇိုင်းထုတ်သည့် အဆောက်အဦးအသစ်ဖြင့် အိုကီနာဝါ ချုရအုမီ ငါးပြတိုက်ကို ၂၀၀၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့တွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါသည်။ ငါးပြတိုက်ဟောင်း မပိတ်မီ တစ်နှစ်အတွင်း လာရောက်ကြည့်ရှုသူဦးရေမှာ ၄၃၀,၀၀၀ ခန့်ရှိသော်လည်း အဆောက်အဦးသစ် ဖွင့်လှစ်ပြီးသည့်နှစ်တွင် လာရောက်ကြည့်ရှုသူဦးရေမှာ ၂ ဒသမ ၇၅ သန်းအထိ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ [2] ဧည့်သည်အရေအတွက်သည် ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ၃,၇၈၄,၁၃၂ ဦး ရောက်ရှိလာပြီး ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ဧည့်သည် သန်း ၅၀ အထိ တိုးလာခဲ့သည်။ [3]
၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် အိုကီနာဝါစီရင်စုရှိ ခရီးသွားအရေအတွက်သည် COVID-19 ကူးစက်ရောဂါ ကြောင့် သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။ [4]
အများသူငှာငါးပြတိုက်သည် အိုကီနာဝါ၊ မိုတိုးဘုမြို့ရှိ Ocean Expo Park ၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ငါးပြတိုက်ကို အထပ်လေးထပ်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပြီး ရေနက်ပိုင်းသတ္တဝါများ၊ ငါးမန်းများ၊ သန္တာကျောက်များနှင့် အပူပိုင်းဒေသငါးများ၊ ကန်များ ပါဝင်သည်။ ငါးပြတိုက်ကို မြေဧရိယာ ၁၉,၀၀၀ မီတာ2 ပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားပြီး စုစုပေါင်း ရေ ၁၀,၀၀၀ မီတာ3 ပါရှိသော ကန်ပေါင်း ၇၇ ခု ရှိသည်။
Kuroshio ပင်လယ် ဟုခေါ်သော ပင်မရေကန်သည် ၃၅ မီတာ (၁၁၅ ပေ)အရှည်၊ ၂၇ မီတာ (၈၉ ပေ)အကျယ်၊ ၁၀ မီတာ (၃၃ ပေ)နက်သည်။ [5] ၇,၅၀၀,၀၀၀ litre (၁,၉၈၁,၀၀၀ US gallon) ရေပမာဏကို ထိန်းထားနိုင်သော အထူ ၆၀ စင်တီမီတာ (၂ ပေ)နှင့် အတိုင်းအတာ ၈.၂ by ၂၂.၅ မီတာ (၂၇ by ၇၄ ပေ)ရှိသော Acrylic မှန်ကွက်သည် ငါးပြတိုက်ဖွင့်သောအခါတွင် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးဆုံးသော မှန်ကွက်ဖြစ်ခဲ့သည်။
ဝေလငါးမန်းများနှင့် Manta ray ကဲ့သို့သော ငါးမန်းကြီးများကို ပင်မကန်အတွင်းရှိ အခြားငါးမျိုးစိတ်များနှင့်အတူ ထားရှိသည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှစ၍ ငါးပြတိုက်တွင် အနက်ရောင်ကိုယ်ထည် ပါရှိသော သန္တာကျောက်တန်း Manta ray ငါးများလည်း ရှိခဲ့သည်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှစပြီး ဧရာမပင်လယ်ပြင် Manta ray ငါးများကိုလည်း ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် ငါးပြတိုက်၏ လှောင်အိမ်ထဲတွင် Manta ray ငါးကို ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး မွေးဖွားပေးခဲ့သည်။ ဤမျိုးစိတ်များနှင့် ဧရာမပင်လယ်ပြင် Manta ray ငါးများကို ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် သီးခြားမျိုးစိတ်အဖြစ်သာ အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ ၎င်းတို့ နှစ်ဦးစလုံးကို Manta birostris ဟုခေါ်သည် ။ [6] [7] ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် မိခင်သေဆုံးသွားသောအခါတွင် အကောင်ပေါက်လေး ခုနစ်ကောင်မွေးဖွားခဲ့ပြီး လေးကောင် အသက်ရှင်ကျန်ရစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင် ထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရသော သန္တာကျောက်တန်း Manta ray ငါးအထီးသည် ၂၃ နှစ်ခန့် နေထိုင်ခဲ့ကြောင်း မှတ်တမ်းတစ်ခုရှိခဲ့သည်။
ငါးပြတိုက်တွင် ဝေလငါးမန်းများကို ထိန်းသိမ်းရန် ပထမဆုံးကြိုးပမ်းမှုသည် ၁၉၈၀ ခုနှစ်တွင်ဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် မျိုးစိတ်ထိန်းသိမ်းသည့် ငါးပြတိုက်အနည်းငယ်ထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် ကျန်ရှိခဲ့သည်။ အများစုမှာ ငါးဖမ်းသူများ သတ်မှတ်သော ကမ်းရိုးတန်း ပိုက်ကွန်များတွင် မတော်တဆ ဖမ်းမိခြင်းမှ ရရှိသော်လည်း နှစ်ကောင်မှာ သောင်တင်နေခြင်းမှ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ အများအပြားသည် ဖမ်းဆီးခြင်း သို့မဟုတ် သောင်တင်ခြင်းမှ ဖြစ်ပြီး၊ အားနည်းနေသော အချို့ကို ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့သည်။ အစကနဦး၌ ရှင်သန်မှုနှုန်းမှာ နည်းပါးခဲ့သည်။ မျိုးစိတ်များကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် ကနဦးအခက်အခဲများ ဖြေရှင်းပြီးနောက် အချို့ကို ကာလရှည်အချုပ်အနှောင်မှ လွတ်မြောက်ပေးခဲ့သည်။ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသော ဝေလငါးမန်းများထဲမှ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အထိ အိုကီနာဝါ Ocean Expo ငါးပြတိုက်မှ အိုကီနာဝါ ချုရအုမီ ငါးပြတိုက်တွင် ၂၆ နှစ်ကျော် နေထိုင်ခဲ့သည့် မှတ်တမ်းရှိခဲ့သည်။
အိုကီနာဝါ ချုရအုမီ ငါးပြတိုက်သည် မည်သည့်ငါးပြတိုက်တစ်ခုမှ မအောင်မြင်ခဲ့သော ဝေလငါးမန်းများ မွေးမြူရေးကို အောင်မြင်ရန် ကြိုးစားနေပါသည်။ ၎င်းတို့၏ အသက်အကြီးဆုံး ဝေလငါးမန်းအထီးသည် ၂၀၁၂ ခုနှစ်ဝန်းကျင်တွင် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရင့်ကျက်မှုသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် အမများကို စတင်စိတ်ဝင်စားလာခဲ့သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အထိ ၈ m (၂၆ ft) အရှည်ရှိသော အမ[8]ကို ပြပွဲများတွင် ပြသခဲ့ပြီး ပြပွဲတွင် ပြသမည့် ဝေလငါးမန်း ၃ ကောင်ရှိသော်လည်း ၎င်းတို့ကို မွေးမြူရန် နေရာတစ်ခုပြုလုပ်ပြီး သီးခြားကန်တစ်ခုသို့ ရွှေ့ပြောင်းထားသည်။ [9] ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် Kuroshio ပင်လယ်ရေကန်အတွင်း ထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရသော အသက် ၁၃ နှစ်အရွယ် ဝေလငါးမန်းတစ်ကောင်သည် ကျန်းမာရေးချို့တဲ့မှုကြောင့် ပင်လယ်ရှိ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာကန်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခံခဲ့ရပြီး နောက်ပိုင်းတွင် သေဆုံးသွားခဲ့သည်။ သေဆုံးရခြင်းအကြောင်းရင်းမှာ မေးရိုး အရိုးပုံမမှန်ခြင်းနှင့် Pylorus လိမ်ခြင်းများကြောင့် အစာကျွေးရခက်ခဲခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ [10] [8]
သန္တာပင်လယ်သိုလှောင်ကန်ထဲတွင် မျိုးစိတ် ၈၀ ခန့်ရှိသော သန္တာကျောက်တန်းများ ၄၅၀ ကို မွေးမြူပြီး ပြသထားသည်။[11] အဆိုပါသိုလှောင်ကန်တွင် ပမာဏ ၃၀၀,၀၀၀ လီတာ (၇၉,၀၀၀ US Gal) ဝင်ဆံပြီး၊ အမိုးမရှိ၊ နေရောင်ခြည်ဝင်ရောက်မှု အားကောင်းသော ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် သန္တာကျောက်တန်း အကြီးစားမျိုးပွားမှုကို ဆောင်ရွက်နိုင်စေရန် ပင်လယ်ရေချိုများ အဆက်မပြတ် ပံ့ပိုးပေးပါသည်။[11] ၂၀၂၁ တွင် ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်-19 တုပ်ကွေးရောဂါကြောင့် အိုကီနာ ချုရအုမီ ငါးပြတိုက်ကို ယာယီပိတ်ထားစဉ်တွင် Acropora microphthalma သည် ပထမဆုံးအကြိမ် နေ့ခင်းဘက်တွင် ပေါက်ဖွားခဲ့ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့သည်။[12]
နွားငါးမန်းများ၊ ကျားငါးမန်းများ၊ Silvertip ငါးမန်းများ နှင့် ပိုးသားငါးမန်းများ ကဲ့သို့သော ငါးမန်းများကို ငါးမန်းသုတေသနဓာတ်ခွဲခန်းတွင် မွေးမြူထားသည်။ အချို့သော ငါးမန်းများသည် ငါးပြတိုက်များတွင် သိမ်းဆည်းထားသည်မှာ ၄၂ နှစ်ကျော် သက်တမ်းရှိပြီ ဖြစ်သည်။ [13]
၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် အရွယ်ရောက်ပြီးသော ငါးမန်းဖြူကြီးတစ်ကောင်ကို မွေးမြူရန် ကြိုးပမ်းမှုကို ငါးပြတိုက်တွင် ပြသခဲ့သည်။ ငါးမန်းဖြူပြပွဲကြီး အောင်မြင်သော်လည်း သုံးရက်အကြာတွင် သေဆုံးသွားခဲ့ပြီး တိရစ္ဆာန်အခွင့်အရေးအဖွဲ့များ၏ ဝေဖန်မှုများလည်း ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ [14] ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ငါးပြတိုက်များသည် ကိုယ်ဝန်ဆောင် ကျားငါးမန်းကို ဖမ်းမိခဲ့ပြီး ငါးမန်းသုတေသနဓာတ်ခွဲခန်းတွင် မွေးဖွားအောင်မြင်ခဲ့သည်။ [15]
ငါးပြတိုက်အနီးရှိ လင်းပိုင်ပြပွဲရုံသည် Okichan ပြဇာတ်ရုံဟု ခေါ်တွင်ပြီး ကြည့်ရှုသူများသည် တိရိစ္ဆာန်များကိုထိ၍ ပြပွဲ၏ဖျော်ဖြေမှုကို အခမဲ့ကြည့်ရှုနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ [16] Dolphin Lagoon ဟုခေါ်သော လင်းပိုင်ဆက်သွယ်နိုင်သော စက်ရုံတစ်ခုလည်း ရှိပြီး လင်းပိုင်မျိုးစိတ်များစွာကို မွေးမြူထားသည်။ [17] [18] Okichan အမည်ရှိ အင်ဒို-ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာအတွင်းရှိ ပုလင်းကွဲလင်းပိုင်အား အိုကီနာဝါ သမုဒ္ဒရာ ကုန်စည်ပြပွဲ စတင်ဖွင့်လှစ်ချိန်မှစ၍ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၀ ခုနှစ်အထိ ၄၅ နှစ်ကြာ မွေးမြူထားသည်။
မက္ကဆီကိုအစိုးရမှ ငါးပြတိုက်ကို ပေးအပ်ထားသည့် manateeပြပွဲနှင့် ပင်လယ်လိပ်ပြပွဲတစ်ခုရှိသည်။ [19] [20] ပြပွဲတွင် ပင်လယ်လိပ်များအတွက် ပေါက်ပွားသည့် မြေနေရာကို ပြသာထားသည်။ [21]
ချုရအုမီ ငါးပြတိုက်တွင် အိုကီနာဝါ Churashima ဖောင်ဒေးရှင်းသည် ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းများကို ကြီးကြပ်ပြီး တိရစ္ဆာန်သုတေသန ပြုလုပ်သည်။ [22] အဆိုပါ ငါးပြတိုက်သည် JAZA မှ မွေးမြူထားသော တိရစ္ဆာန် ၂၆ မျိုးဖြစ်သည့် သန္တာကျောက်တန်းနှင့် အင်ဒို-ပစိဖိတ် bottlenose လင်းပိုင် ကဲ့သို့သော တိရစ္ဆာန်မျိုးစိတ် ၂၆ မျိုးအတွက် မွေးမြူခြင်းဆုကို ရရှိခဲ့သည်။
ချုရအုမီ ငါးပြတိုက်သည် တောရိုင်း ဝေလငါးငါးမန်းများမှ သွေးများကိုစုဆောင်းကာ ခန္ဓာကိုယ်၏ စုစုပေါင်းအရှည်နှင့် အဝန်းကိုတိုင်းတာခြင်း၊ DNA ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းနှင့် ဓာတုဗေဒခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းအတွက် တစ်ရှူးများကိုစုဆောင်းကာ သဘာဝပင်လယ်အတွင်း အမူအကျင့်များကို စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း၊ [22] အီလက်ထရွန်းနစ် တံဆိပ်များအသုံးပြု၍ မျိုးပွားခြင်းအလေ့အထအတွက် အရေးကြီးသောအချက်အလက်များ၊ ဝေလငါးမန်းများ၏ ဂေဟစနစ်များကို ရယူခြင်းစသည်များကို ပြုလုပ်သည်။ ၎င်းသည် မျိုးပွားစဉ်အတွင်း ဝေလငါးမန်းများ၏ အပြုအမူနှင့် သွေးနမူနာမှ ရရှိသော သွေးအတွင်းရှိ ဟော်မုန်းများ၏ အာရုံစူးစိုက်မှုကို စောင့်ကြည့်ခြင်းကဲ့သို့သော အနာဂတ်မျိုးပွားမှုအတွက် စမ်းသပ်မှုများလည်း ပြုလုပ်ပါသည်။ [22]
ငါးပြတိုက်သည် အိုကီနာဝါတစ်ဝိုက်တွင် တွေ့ရှိရသည့် အဏ္ဏဝါသက်ရှိများ၏ ကွဲပြားမှုများကို သုတေသနပြုလုပ်နေပြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို စဉ်ဆက်မပြတ် ထိန်းသိမ်းရေးနှင့် ရေရှည်အသုံးပြုမှုကို အထောက်အကူပြုသည့် လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ [23]
ငါးပြတိုက်သည် ဒေသခံပြည်သူများ၊ ပြည်တွင်းနှင့် ပြည်ပမှ သုတေသီများနှင့်အတူ ကျောကုန်းဝေလငါးများစွာကို စုံစမ်းစစ်ဆေးလျက်ရှိသည်။ [24]
သုတေသန အင်စတီကျုးတစ်ခုအနေဖြင့် အများသူငှာငါးပြတိုက်သည် အဏ္ဏဝါသက်ရှိမျိုးစိတ်အသစ်များကို ရှာဖွေတွေ့ရှိရန် ပံ့ပိုးပေးပါသည်။
အပြင်ပန်း
ငါးပြတိုက်
ပင်မရေကန်ငါးပြတိုက်
Okichan ပြဇာတ်ရုံ
ပင်လယ်လိပ်နှင့် manatees
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.