လောက်ကိုင်မြို့
ရှမ်းပြည်နယ်ရှိမြို့ From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
လောက်ကိုင်မြို့ (တရုတ်: 老街; ပင်ယင်: Lǎojiē) သည် မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရှမ်းပြည်နယ်၊ လောက်ကိုင်မြို့နယ်ရှိ မြို့ဖြစ်သည်။ ယင်းသည် လောက်ကိုင်မြို့နယ်၏ ရုံးစိုက်ရာမြို့ဖြစ်ပြီး ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသတွင် ပါဝင်သည်။[၁][၂]
လောက်ကိုင်မြို့သည် လောင်းကစားလုပ်ငန်း၊ ပြည့်တန်ဆာလုပ်ငန်း၊ လူကုန်ကူးမှုနှင့် အွန်လိုင်းငွေကြေးလိမ်လည်မှုများကြောင့် နာမည်ဆိုးဖြင့် ကျော်ကြားလာခဲ့သည်။[၃][၄]
Remove ads
ပထဝီဝင် အနေအထား
လောက်ကိုင်မြို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရှမ်းပြည်နယ်၏ မြောက်ပိုင်း၊ သံလွင်မြစ်၏ အရှေ့ဘက်တွင် တည်ရှိသည်။ အဆိုပါမြစ်သည် ၎င်း၏ မြစ်ဖျားပိုင်းတွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံနှင့် တရုတ်-မြန်မာ နယ်နိမိတ်၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ် တည်ရှိသည်။ လောက်ကိုင်မြို့သည် တရုတ်နိုင်ငံ၊ နန်ဆန်မြို့ (南傘) နှင့် ၁၀ မိုင် (၁၆ ကီလိုမီတာ) ခန့် ကွာဝေးသည်။[၅]
၎င်း၏ နှစ်စဉ်မိုးရေချိန်မှာ ၄၀ လက်မ (၁,၀၀၀ မီလီမီတာ) ကျော် ဖြစ်သည်။[၆]
လောက်ကိုင်မြို့တွင် အနောက်တောင်ပိုင်း မန်ဒရင်း တရုတ်စကားနှင့် တရုတ်စာလုံးများကို ကျယ်ပြန့်စွာ အသုံးပြုကြပြီး တရုတ်ယွမ်ငွေကိုလည်း သုံးစွဲကြသည်။ ၎င်းသည် ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၊ လောက်ကိုင်မြို့နယ်၏ အဓိကမြို့ ဖြစ်သည်။ လားရှိုးမြို့မှ ၁၁၇ မိုင် (၁၈၈ ကီလိုမီတာ) နှင့် ကုန်းကြမ်းမြို့မှ ၄၂ မိုင် (၆၈ ကီလိုမီတာ) ကွာဝေးသည်။ ၎င်း၏ လူဦးရေမှာ ၂၃,၄၃၅ ဦး ဖြစ်သည်။[၇]
Remove ads
သမိုင်းကြောင်း
သမိုင်းအရ ဤဒေသတွင် တော်နီယို သို့မဟုတ် မာလီပါ (麻栗壩) ဟုခေါ်သော လူနေထိုင်ရာ ရပ်ရွာတစ်ခု တည်ရှိခဲ့ဖူးသည်။ ၎င်းသည် ကိုးကန့်နယ်၏ အဓိကဈေးဖြစ်ခဲ့ပြီး ထိုနယ်၏ တစ်ခုတည်းသော မြေပြန့်လွင်ပြင်ဒေသတွင် တည်ရှိခဲ့သည်။[၈][၉]
မျက်မှောက်ခေတ်
လောက်ကိုင်သည် ၂၀၀၉ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ကိုးကန့်ဖြစ်စဉ်အတွင်း တိုက်ပွဲများ၏ ဗဟိုချက်ဖြစ်ခဲ့သည်။[၁၀] ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မင်းအောင်လှိုင် ဦးဆောင်သော မြန်မာစစ်အစိုးရ တပ်မတော်၏ တပ်များက မြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။[၁]
မြန်မာအစိုးရ လက်အောက်
၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များထံမှ လောက်ကိုင်မြို့ကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက်၊ တပ်မတော်သည် စစ်အစိုးရလိုလားသော ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့တစ်ခုကို အာဏာတည်စေခဲ့သည်။ ထို့နောက် အဆိုပါပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့သည် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ခြင်းနှင့် တရုတ်ခရီးသွားဧည့်သည်များကို ပစ်မှတ်ထားသည့် လောင်းကစားလုပ်ငန်းနှင့် ပြည့်တန်ဆာလုပ်ငန်းများမှတစ်ဆင့် ချမ်းသာကြွယ်ဝလာခဲ့သည်။ ဤအခြေအနေသည် အဓိကအားဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံမှ လူကုန်ကူးခံရသူများဖြင့် လည်ပတ်လုပ်ကိုင်နေသော အွန်လိုင်းငွေကြေးလိမ်လည်မှု လုပ်ငန်းဝင်းများကို ပေါ်ပေါက်လာစေခဲ့သည်။ The Strait Times သတင်းစာက ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် လောက်ကိုင်မြို့ဝန်းကျင်၌ လိမ်လည်မှုလုပ်ငန်းဝင်း ၄၀ ခန့် လည်ပတ်နေနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။[၃]
၂၀၁၅ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် မြန်မာနိုင်ငံသမ္မတ ဦးသိန်းစိန်က အစိုးရတပ်များနှင့် မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော် (MNDAA) တို့အကြား ဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲများကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ကိုးကန့်ဒေသတွင် သုံးလကြာ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို ကြေညာခဲ့သည်။[၁၁] အဆိုပါ ညမထွက်ရအမိန့်ကို ၂၀၁၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့တွင် သက်တမ်းတိုးခဲ့သည်။[၁၂]
၂၀၁၇ ခုနှစ် မတ်လ ၆ ရက်နေ့တွင် မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်မှ တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် လောက်ကိုင်မြို့ရှိ ဖူလီလိုက်၊ ကျိန်ဖု နှင့် ကျိန်ကျန့် ကာစီနိုများကို ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့သည်။ အဆိုပါ ကာစီနိုသုံးခုကို ပြိုင်ဘက်ဖြစ်သော ကိုးကန့်နယ်ခြားစောင့်တပ်က ပိုင်ဆိုင်သည်။ ထိုစီးနင်းမှုကြောင့် လူတစ်ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီး ဒေါ်လာ သန်းပေါင်းများစွာကို သိမ်းဆည်းရမိခဲ့သည်။[၁၃]
၁၀၂၀ ဖြစ်စဉ်၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်
၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၀ ရက်နေ့ နံနက်စောစောပိုင်းတွင် နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းခေါင်းဆောင် မင်ရွှဲ့ချန်း၏ Crouching Tiger ဗီလာတွင် အဓမ္မစေခိုင်းခံနေရသော လူရာပေါင်းများစွာကို ကယ်တင်ရန် ကြိုးပမ်းမှုတစ်ခုသည် မအောင်မမြင် ဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ အဆိုပါလုပ်ငန်းဝင်းမှ ထွက်ပြေးရန်ကြိုးစားစဉ် တရုတ်နိုင်ငံသားအများအပြားကို အစောင့်များက ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း တရုတ်မီဒီယာများက ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဤဖြစ်စဉ်သည် စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး တပ်ဖွဲ့များကို ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးအား စတင်ရန် တရုတ်နိုင်ငံက ခွင့်ပြုစေခဲ့သည့် အကြောင်းရင်းဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ မင်မိသားစုသည် အကြီးမားဆုံး လိမ်လည်မှုစက်ရုံများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သော Crouching Tiger ဗီလာကို လည်ပတ်လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။[၁၄][၁၅][၁၆] ဧရာဝတီသတင်းဌာနက ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် မင်မိသားစုသည် လောက်ကိုင်ကို အုပ်စိုးသော မျိုးနွယ်စုကြီး လေးခုထဲမှ တစ်ခုအတွက် အလုပ်လုပ်ပေးခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။[၁၇]
၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး
၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့သည် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ တပ်မတော်ကို ထိုးစစ်အသစ်တစ်ခု စတင်ခဲ့သည်။ အဆိုပါထိုးစစ်တွင် MNDAA သည် ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် လက်လွှတ်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသော လောက်ကိုင်မြို့ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန် ရည်မှန်းချက်ဖြင့် ကိုးကန့်ဒေသတွင် အောင်မြင်မှုများ ရရှိခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာလ ၁၁ နှင့် ၁၂ ရက်နေ့များတွင် MNDAA သည် လောက်ကိုင်မြို့ကို လက်နက်ကြီးများဖြင့် စတင်ပစ်ခတ်ခဲ့ပြီး[၄] နိုဝင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် မြို့ကို ဝန်းရံထားနိုင်ခဲ့သည်။[၃] နိုဝင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ခြေလျင်တပ်ရင်း ၁၂၉ မှ တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၂၇ ဦးလုံးသည် ၎င်းတို့၏ မိသားစုများနှင့်အတူ ကုန်းကြမ်းမြို့၊ လောက်ကိုင်အနီးတွင် MNDAA ထံသို့ လက်နက်ချခဲ့သည်။[၁၈]
လောက်ကိုင်မြို့သည် အွန်လိုင်းငွေကြေးလိမ်လည်မှုများအတွက် အဓိကနေရာတစ်ခု ဖြစ်သောကြောင့် MNDAA က ဖမ်းဆီးရမိသော လိမ်လည်မှုလုပ်ငန်းရှင်များကို တရုတ်နိုင်ငံသို့ လွှဲပြောင်းပေးမည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။[၃] MNDAA သည် ၎င်း၏တပ်ဖွဲ့များအား နိုင်ငံခြားသားများကို ကာကွယ်ရန်၊ ပြန်ပေးဆွဲခံရသူများကို ကယ်တင်ရန်၊ တရုတ်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့် တရုတ်-မြန်မာ ပိုက်လိုင်းစီမံကိန်းကို ကာကွယ်ရန် အမိန့်များ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။[၁၉]
MNDAA သည် လောက်ကိုင်မြို့သို့ တဖြည်းဖြည်း ချဉ်းကပ်လာသည့်အချိန်မှစ၍ မြို့အတွင်းမှ လူအများအပြား အစုလိုက်အပြုံလိုက် ထွက်ခွာခဲ့ကြသည်။[၄] ၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလနှောင်းပိုင်းတွင် MNDAA သည် လောက်ကိုင်မြို့ရှိ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများအတွက် လောက်ကိုင်နှင့် ကွမ်းလုံမြို့နယ်များ၊ ဝ ပြည်နယ်တို့ကို ဖြတ်သန်း၍ လားရှိုးမြို့သို့ ထွက်ပြေးနိုင်ရန် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာလမ်းကြောင်းတစ်ခု ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့သည်။ သို့သော် ထိုလမ်းကို ကိုးကန့်လူမျိုးများအတွက် အသုံးပြုခွင့်မပြုခဲ့ပါ။ ကိုးကန့်လူမျိုးအများအပြားသည် တရုတ်နယ်စပ်သို့ ထွက်ပြေးခဲ့ကြသော်လည်း တရုတ်အာဏာပိုင်များ၏ မျက်ရည်ယိုဗုံးဖြင့် ပစ်ခတ်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။[၂၀]
ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့တွင် MNDAA သည် တပ်မတော်နှင့် သုံးရက်ကြာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားပြီးနောက် မဟာဗျူဟာကျသော ဘုရားလေးဆူကုန်းကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ အဆိုပါနေရာသည် လောက်ကိုင်မြို့ကို အပေါ်စီးမှ မြင်နိုင်သော ကုန်းတစ်ခုပေါ်တွင် တည်ရှိပြီး လောက်ကိုင်မြို့မတိုင်မီ စစ်အစိုးရ၏ နောက်ဆုံးခံစစ်စခန်း ဖြစ်ခဲ့သည်။[၂၁][၂၂]
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် ကူမင်းမြို့၌ တပ်မတော်နှင့် MNDAA ကြား ယာယီအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် လောက်ကိုင်ရှိ အဓိကမိသားစုများမှ အဓိကပုဂ္ဂိုလ်များအတွက် ဖမ်းဝရမ်းများ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် တယ်လီဖုန်းနှင့် အွန်လိုင်းလိမ်လည်မှုများ၏ ခေါင်းကိုင်ကြိုးကိုင်သူများဖြစ်ကြောင်း စွပ်စွဲခဲ့သည်။ ၎င်းတို့တွင် ဒေသ၏ ဥက္ကဋ္ဌဟောင်းဖြစ်သူ ပယ်ဆောက်ချိန်လည်း ပါဝင်သည်။[၂၃] စစ်အစိုးရက MNDAA ထိန်းချုပ်ထားသော စခန်းတစ်ခုကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် ဒီဇင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ပျက်ပြယ်ခဲ့သည်။[၂၄] ထို့နောက် MNDAA သည် ဒီဇင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် လောက်ကိုင်မြို့မြောက်ဘက် တရုတ်နယ်စပ်ရှိ ရန်လုံကျိုင်း နယ်စပ်ဂိတ်ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။[၂၅][၂၆][၂၇]
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့တွင် လောက်ကိုင်မြို့၏ "နေရာအများစု" သည် MNDAA ၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်သို့ ရောက်ရှိသွားပြီဖြစ်ပြီး စစ်အစိုးရတပ်များသည် မြို့ကို အများအားဖြင့် စွန့်ခွာသွားခဲ့သည်။[၂၈] ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် မြို့တွင်းရှိ နောက်ဆုံး စစ်အစိုးရတပ်များ အစုလိုက်အပြုံလိုက် လက်နက်ချပြီးနောက် MNDAA သည် လောက်ကိုင်မြို့ကို အလုံးစုံ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။[၂၉][၃၀]
MNDAA ၏ ထိန်းချုပ်မှု
၂၀၂၄ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် အသက် ၁၉ နှစ်မှ ၃၈ နှစ်ကြားရှိ အမျိုးသားဆယ်ဦးကို သီးခြားအမှုသုံးခုဖြင့် ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခဲ့သည်။ စွဲချက်များမှာ ခိုးယူထားသော လက်နက်များကို ရောင်းချခြင်း၊ ငွေညှစ်ခြင်းမှသည် လူကုန်ကူးမှုနှင့် လူသတ်မှုအထိ ပါဝင်သည်။ တရားခံများ၏ ၇၀% မှာ MNDAA တပ်ဖွဲ့ဝင်များ ဖြစ်ကြသည်။ ထို့နောက် MNDAA သည် တရားခံသုံးဦးကို တောထဲသို့ အမြန်ခေါ်ဆောင်သွားပြီး ကွပ်မျက်ခဲ့သည်။[၃၁][၃၂]
Remove ads
ဓာတ်ပုံများ
၁၀တန်ဂိတ်အလွန် မြို့ဝင်ဆိုင်းဘုတ်။
မြို့တွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးအထိမ်းအမှတ် ကျောက်တိုင်
ကိုးကား
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads