ဇလပုရီပြည်နယ်

ဇလပုရီခရိုင် ခေါ် ထိုင်းအသံထွက် ချွန်ဘူရီခရိုင် (အင်္ဂလိပ်: Chonburi Province၊ ထိုင်း: ชลบุรี၊ RTGS: Chon Buri,  [tɕ͡ʰōn bū.rīː] ( )) သည် ထိုင်းနိုင်ငံ အရှေ့ပိုင်းရှိ ခရိုင်တစ်ခု ဖြစ်သည်။^[၄] အနီးအနားရှိ ခရိုင်များမှာ (မြောက်ဘက်မှ နာရီလက်တံအတိုင်း) ချာချိုဆန်ခရိုင်, ချန်သဘူရီခရိုင်နှင့် ရေယွန်ခရိုင်တို့ဖြစ်သည်။ အနောက်ဘက်တွင် ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့ရှိသည်။ ချွန်ဘူရီခရိုင်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ခရီးသွားမြို့တစ်ခုဖြစ်သော ပတ္တယား တည်ရှိသည်။ ထို့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံးနှင့် အဓိက ဆိပ်ကမ်း တည်ရှိသည်။ ထိုအချက်များကြောင့် ခရိုင်၏ လူဦးရေမှာ လျင်မြန်စွာ တိုးတက်လာပြီး လက်ရှိအချိန်တွင် လူဦးရေ ၁.၇သန်း နေထိုင်လျက်ရှိသည်။^[၅] ၂၀၁၂ ဒီဇင်ဘာ ၃၁ အရ မှတ်ပုံတင်ထားသောလူဦးရေမှာ ၁.၃၆ သန်း ရှိသည်။^[၆]

ဇလပုရီ ชลบุรี
ခရိုင်
(From top to bottom) View of Pattaya skyline, Sanctuary of Truth, Phra Chuthathut Palace of Koh Si Chang
အလံတော် စည်းတံဆိပ်
ဆောင်ပုဒ်: "ทะเลงาม ข้าวหลามอร่อย อ้อยหวาน จักสานดี ประเพณีวิ่งควาย" ("Beautiful sea, Khao Lam delicious, Sweet cane, Fine weaving and Buffalo running tradition")
Location within Thailand
ကိုဩဒိနိတ်: 13°13′N 101°11′E
Country	ထိုင်းနိင်ငံ
တိုင်းဒေသကြီး	အရှေ့ပိုင်းထိုင်း
ပြည်နယ်မြို့တော်	ချွန်ဘူရီ
အကြီးဆုံးမြို့	ပတ္တရား
Settled	c. 7th century, as Phrarot city
Founded as city	1897–1932
Founded as province	၁၉၃၃
Governing body	ချွန်ဘူရီပြည်နယ်ရုံး
အစိုးရ
• အမျိုးအစား	ပြည်နယ်
• Governor	Phakkhrathon Thianchai (since October 2016)
ဧရိယာ[၁]
• နယ်ပယ်	၄,၃၆၃ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၁၆၈၅ စတုရန်းမိုင်)
ဧရိယာအဆင့်	50th
ပင်လယ်ရေ မျက်နှာပြင်အမြင့်	၅၀ မီတာ (၁၆၀ ပေ)
လူဦးရေ (၂၀၁၈)[၂]
• နယ်ပယ်	၁,၅၃၅,၄၄၅
• အဆင့်	9th
• သိပ်သည်းမှု	၃၅၁.၉/km၂ (၉၁၁/sq mi)
• သိပ်သည်းမှု အဆင့်	10th
Human Achievement Index[၃]
• HAI (2017)	0.6613 "high" Ranked 6th
အချိန်ဇုန်	ICT (UTC+07:00)
စာတိုက်သင်္ကေတ	20xxx
ဖုန်းခေါ်ကုဒ်	၀၃၈
ISO 3166 ကုဒ်	TH-20

သမိုင်းကြောင်း

သမိုင်းကြောင်း သက်သေအထောက်အထားများအရ မောင်းချွန်ဘူရီမှာ ထိုင်းနိုင်ငံသမိုင်း၏ အယုဒ္ဓယခေတ်ကပင် အခြေတည်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က ဤနယ်ပယ်တွင် ဘန်စိုင်း၊ ဘန်ပလဆွိုင်နှင့် ဘန်ဖရာ စသည့် မြို့ငယ်များ တည်ရှိခဲ့သည်။ ကျူလာလောင်ကွန်းဘုရင်မှ ထိုမြို့များကို စုစည်းကာ ချွန်ဘူရီနယ်အဖြစ် ဖန်တီးခဲ့သည်။

အမည်နာမ

ချွန် ("chon" )ဟူသော စကားလုံးမှာ သင်္သကရိုက်ဘာသာစကားလုံးဖြစ်သော ဇလ ("jala") ဟူသော စကားလုံးမှ ဆင်းသက်လာကာ 'ရေ'ဟု အဓိပပ္ပါယ်ရသည်။ ဘူရီ ("buri") ဟူသော စကားလုံးမှာ သင်္သကရိုက်ဘာသာစကားလုံးဖြစ်သော ပူရီ (ပူရ) ("puri") ဟူသော စကားလုံးမှ ဆင်းသက်လာကာ 'မြို့'ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ထို့ကြောင့် ခရိုင်အမည်၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ ရေမြို့တော်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။

မြေမျက်နှာသွင်ပြင်

ချွန်ညူရီခရိုင်မှာ ထိုင်းပင်လယ်ကွေ့၏ မြောက်ဘက်အဆုံး၊ ဘန်ကောက်ပင်လယ်အော်တွင် တည်ရှိသည်။ ခေါင်ခို တောင်တန်း သည် ခရိုင်၏ မြောက်ပိုင်းမှ တောင်ပိုင်းသို့ ပိုင်းထားသည်။ မြောက်ပိုင်းရှိ မြေဩဇာကောင်းပြီး ကျယ်ဝန်းသော လွင်ပြင်ကြီးက စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ရန် သင့်လျော်သည်။ ခရိုင် တောင်ပိုင်းရှိ လန်ချဘမ်းမြို့တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အနည်းငယ်သော ပင်လယ်ရေနက်ဆိပ်ကမ်းများ အတွင်းမှ တစ်ခုရှိသည်။

ခရိုင်၏ လူဦးရေမှာ နှစ်စဉ် ၄ရာခိုင်နှုန်းခန့် မြင့်တက်လျက်ရှိပြီး ၂၀၀၀ခုနှစ်တွင် လူဦးရေ ၁၀၄၀၈၆၅ဦးရှိရာမှ ၂၀၁၀ခုနှစ်တွင် ၁၅၅၄၃၆၅ဦးရှိခဲ့သည်။^[၅]ခွင့်ပြုချက်မရှိပဲ ကာလကြာရှည်စွာ နေထိုင်နေသည့် ထိုင်းလူမျိုးမဟုတ်သူများလည်း ရှိသေးသည်။

အထိမ်းအမှတ်တံဆိပ်

ခရိုင်၏ စည်းတံဆိပ် မှာ ခိုဆမ်မွတ်တောင်ကိုပြသည်။ ထိုတောင်တွင် နတ်ဘုရားမဖြစ်သော Chao Mae Sahm Muk ၏ ရုပ်တုရှိပြီး သူမသည် ပင်လယ်ရေလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများနှင့် ဒေသခံများကို ကာကွယ်ပေးသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။^[၇]

ခရိုင်၏ အမှတ်တံဆိပ် သစ်ပင်နှင့် ပန်းမှာ နယူးဂီနီရို့စ်ဝုဒ်"New Guinea Rosewood" (Pterocarpus indicus)ဖြစ်သည်။

ခရိုင်၏ ဆောင်ပုဒ်မှာ 'Beautiful beaches, delicious khao lam, sweet sugar cane, delicate basketry products, and buffalo racing.'ဖြစ်သည်။

အုပ်ချုပ်ရေး နယ်မြေများ

Map of districts

ခရိုင်ကို မြို့နယ် (အမ်ဖူ) ၁၁ ခု ခွဲခြားထားသည်။ ထို ၁၁ မြို့နယ်ကို နောက်ထပ် ကျေးရွာအုပ်စု (တမ်ဘွန်) ၉၂ ခု၊ ရွာပေါင်း ၆၉၁ ရွာ ထပ်မံခွဲခြားသည်။

• ပတ္တရားမြို့သည် ဘန်လမုန်မြို့နယ်၏ အထူးအုပ်ချုပ်ခွင့်ရမြို့တစ်ခု ဖြစ်သည်။
• လမ်ကျဘန်သည် ဆိပ်ကမ်းမြူနီစီပယ်မြို့ ဖြစ်ပြီး ဆီရာချာနှင့် ဘန်လမုန်မြို့နယ်အတွင်း တည်ရှိသည်။

Map	#	ရောမ	ထိုင်း	မြန်မာ	လူဦးရေ (၂၀၁၈)	ပိုင်ခြားခြင်း
	— Districts —
	1	Mueang Chonburi	เมืองชลบุรี	မောင်းချွန်ဘူရီ	335,063	18 tambon — 107 muban
	2	Ban Bueng	บ้านบึง	ဘာန်ဘန်း	103,377	8 tambon — 52 muban
	3	Nong Yai	หนองใหญ่	နောင်ယိုင်	23,625	5 tambon — 24 muban
	4	Bang Lamung	บางละมุง	ဘန်လမုန်	315,437	8 tambon — 72 muban
	5	Phan Thong	พานทอง	ဖန်ထောင်	69,429	11 tambon — 76 muban
	6	Phanat Nikhom	พนัสนิคม	ဖနတ်နီခွမ်	124,637	20 tambon — 185 muban
	7	Si Racha	ศรีราชา	ဆီရာချာ	301,799	8 tambon — 73 muban
	8	Ko Sichang	เกาะสีชัง	ကော့ဆီချာန်	4,560	1 tambon — 7 muban
	9	Sattahip	สัตหีบ	စတ်သာဟစ်	165,492	5 tambon — 40 muban
	10	Bo Thong	บ่อทอง	ဘိုထောင်	50,318	6 tambon — 47 muban
	11	Ko Chan	เกาะจันทร์	ကော့ကျန်	37,670	2 tambon — 27 muban

ပို့ဆောင်ဆက်သွယ်ရေး

လေကြောင်း

ချွန်ဘူရီသည် နိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံးလေဆိပ်ဖြစ်သော သုဝဏ္ဏဘူမိလေဆိပ်မှ ကားလမ်းဖြင့် ၁၂၀ ကီလိုမီတာ (၇၅ မိုင်) ခန့် ကွာဝေးသည်။ ဆူခူဗစ်လမ်း နှင့် Motorway 7 တို့ဖြင့် ဘန်ကောက်မှ တစ်ဆင့် ပြန်လာနိုင်သည်။ မြို့မှ တောင်ဘက်သို့ ၄၅မိနစ်ခန့် မောင်းရသော ဦးသဖောင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်မှလည်း လေယာဉ်အချို့ရှိသည်။

အဝေးပြေးလမ်း

ချွန်ဘူရီကို ဖြတ်သော အဓိကလမ်းမမှာ ထိုင်းလမ်းမ၃ဖြစ်သည်။ဆူခူဗစ်လမ်းဟု လူသိကြသည်။ အရှေ့မြောက်တွင် ဘန်ကောက်သို့ဆက်သွယ်ပြီး တောင်ဘက်တွင် ရေယွန်ခရိုင်၊ ချန်သဘူရီခရိုင်၊ တရပ်ခရိုင်တို့ကို ဆက်သွယ်ထားသည်။ အမှတ်၇မှာလည်း အမှတ်၃နှင့်အပြိုင်လိုက်သည်။ သို့သော် လူထူထပ်သော ပင်လယ်ကမ်းခြေဖြစ်သော ပတ္တယားကို ရှောင်ကွင်းသွားသည်။

ရထားလမ်း

နိုင်ငံ၏ ခရီးသည်တင် ရထားလိုင်းဖြစ်သော နိုင်ငံတော် ရထားလမ်းသည် ချွန်ဘူရီခရိုင်တွင် လည်ပတ်သည်။ အဓိက ဘူတာရုံမှာ ချွန်ဘူရီ ဘူတာရုံ ဖြစ်သည်။

ကျန်းမာရေး

ချွန်ဘူရီတွင် ဆေးရုံများစွာ ရှိသည်။ အစိုးရရော ပုဂ္ဂလိကပါ ဖြစ်သည်။ ခိွန်ဘူရီတွင် ဘူရာဖ တက္ကသိုလ် ဆေးရုံတစ်ခုရှိသည်။ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ လက်အောက်ရှိ ချွန်ဘူရီဆေးရုံမှာ အဓိကဆေးရုံဖြစ်သည်။ အခြားသော အဖွဲ့အစည်းများဖြစ်သော ကြက်ခြေနီ၊ ထိုင်းတော်ဝင်ရေတပ် စသည်တို့လက်အောက်ရှိဆေးရုံများမှာ ဆာဗန် ဗဟာနာ မိဖုရား အထိမ်းအမှတ်ဆေးရုံ)နှင့် (သီရိခေတ်မိဖုရား ရေတပ်ဆေးရုံ) တို့ဖြစ်သည်။

ခရီးသွား ကဏ္ဍ

၂၀၁၂ ခုနှစ်က စာရင်းများအရ ခရီးသည် ၉သန်း လာရောက်ခဲ့သည်။ ခရီးသည် ၆.၁သန်းမှာ ပြည်ပမှဖြစ်ကာ ထိုအထဲတွင် ရုရှားနိုင်ငံမှ ၂.၂သန်း လာရောက်ခဲ့သည်။^[၈]