Station Brussel-Zuid
spoorwegstation in Brussel Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Station Brussel-Zuid (Frans: Gare de Bruxelles-Midi of informeel Gare du Midi) is een Belgisch spoorwegstation ten zuiden van het centrum van Brussel (op het grondgebied van de gemeente Sint-Gillis). Brussel-Zuid is een knooppunt van internationale en nationale treinen en telt 22 perronsporen. Het is met ca. 50.000 passagiers per dag (ma. t/m vr.) in 2022 het drukste treinstation van het land.[2] In het weekend wordt het station gemiddeld door 25.000 reizigers per dag gebruikt. Het treinstation is verbonden met een metrostation met de naam Zuidstation/Gare du Midi.
 | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Opening | 1869 | |||
| Telegrafische code | FBMZ | |||
| Lijn(en) | 0 - 28 - 50A - 96 - 124 | |||
| Reizigerstellingen[1] • Weekdag • Zaterdag • Zondag |
(2022) 50.746 29.056 27.814 | |||
| IATA-code | ZYR | |||
| Beheerder | NMBS | |||
| Architectuur | ||||
| Architect(en) | Adrien Blomme Yvan Blomme Fernand Petit | |||
| Type | Doorgangsstation | |||
| Constructie | Talud | |||
| Aantal sporen | 22 | |||
| Aantal perrons | 11 | |||
| S-Net | ||||
| Lijn Richting | Volgend station | |||
| S 1 Antwerpen-Centraal | Brussel-Kapellekerk | |||
| S 1 Nijvel | Vorst-Oost | |||
| S 2 Leuven | Brussel-Centraal | |||
| S 2 's-Gravenbrakel | Vorst-Zuid | |||
| S 3 Dendermonde | Brussel-Centraal | |||
| S 3 Schaarbeek | Brussel-Centraal | |||
| S 3 Zottegem | Anderlecht | |||
| S 6 Schaarbeek | Brussel-Centraal | |||
| S 6 Denderleeuw | Halle | |||
| S 8 Louvain-la-Neuve | Brussel-Centraal | |||
| S 8 Oudenaarde | Eindpunt | |||
| S 10 Tegen de klok in | Brussel-Centraal | |||
| S 10 Met de klok mee | Brussel-West | |||
| Aansluitingen | ||||
| Metrostation(s) | Zuidstation | |||
| Tramlijn(en) |     | |||
| Buslijn(en) |      De lijn             tec 123, 365a, W | |||
| Ligging | ||||
| Plaats | Sint-Gillis | |||
| Coördinaten | 50° 50′ NB, 4° 20′ OL | |||
| Externe link | Stationsinformatie NMBS | |||
  | ||||
| ||||
Bogaardenstation
In 1840 opende het eerste Zuidstation, toen Bogaardenstation genoemd, zijn deuren op de plaats waar het Bogaardenklooster stond. Voor de ingang werd het Rouppeplein aangelegd. Daar bevindt zich nog steeds het oude stationsbuffet. De naam "Hôtel à La Grande Cloche" verwijst naar de toenmalige stationsklok.
Het was een kopstation met zes sporen waar treinen toekwamen uit Bergen, Charleroi en La Louvière. Omdat het Bogaardenstation te klein werd voor 150.000 reizigers per dag, besloot men het naar buiten te verschuiven. De afbraak vond plaats in 1864 en op de oude sporen kwam de statige Zuiddreef, later hernoemd tot Stalingradlaan.
Zuidstation van Payen
In 1869 was het nieuwe station (nabij de huidige plaats) klaar, een monumentaal neoklassiek gebouw ontworpen door de architect Auguste Payen. Het was nog steeds een kopstation, waarvan de hoofdingang uitkwam op het Grondwetplein. De urbanistische inplanting gebeurde door Victor Besme.
De ingang kreeg de vorm van een triomfboog, rijkelijk gedecoreerd met sculpturen. Joseph Ducaju maakte allegorische standbeelden en Louis Samain de bas-reliëfs en het grote beeld op het dak. Dit in 1880 geplaatste werk toonde de godin van de overwinning in een wagen, als huldebetoon aan de spoorwegtechniek.
In het begin van de twintigste eeuw was de omgeving ten zuiden van het station nog weinig bebouwd en er waren twee renbanen zoals te zien is op deze kaart uit 1905. Later kwam in het gebied het goederenstation Klein-Eiland, allerlei stelplaatsen, spoorwerkplaatsen en spooraansluitingen naar diverse bedrijven.
Het Bogaardenstation op een foto van Louis Ghémar, ca. 1860.
Het Zuidstation omstreeks 1928
Class 8 locomotief in 1957
Zuidstation van Blomme en Petit
Vanwege de aanleg van de Noord-Zuidverbinding in 1949 sloot het oude station definitief: het werd vervangen door een functioneel gebouw van gele baksteen met een klokkentoren, 300 m verderop. Dit modernistisch doorvoerstation werd ontworpen door de architecten Adrien Blomme, Yvan Blomme en Fernand Petit. De sporen werden op de hoogte van het dak geplaatst en een brug leidde ze naar Brussel-Kapellekerk, waar ze ondergronds gingen. Hun aantal was op achttien gebracht. In het begin van de jaren negentig begon de modernisering. In Brussel-Zuid, het belangrijkste station van heel het land, werd een nieuwe ruimte voor de Eurostar- en Thalysterminals ingericht en de toren werd gedemonteerd (anno 1994).
De renovatie werd stilgelegd na de afwerking van de HST-terminal. Vanaf 2012 wilde men alle overige perrons renoveren en ze voorzien van een V-vormige overkapping die ontworpen werd door architect Jean Nouvel. Echter is dit plan tot op heden nooit uitgevoerd. In afwachting zijn de houten perronoverkappingen in het grijs herschilderd (vroeger lichtblauw) en waterdicht gemaakt teneinde afbladering van de verf te voorkomen. In het verleden waren er op de perrons telefooncellen ter beschikking van de reizigers. Anno 2013 werden ze verwijderd. Een exemplaar werd bewaard.
De westelijke ingang
Brussel-Zuid, internationale zone
Het actuele Zuidstation, gebouwd in 1952. Fonsnylaan, Brussel.
.jpg)
In het Frans wordt het Brusselse Zuidstation 'Bruxelles-Midi' genoemd, wat door Nederlandstaligen wel eens wordt verward met het centraal station. 'Midi' is Frans voor middag, 12 uur, en vervolgens voor de plaats waar de zon op dat tijdstip staat, dus het zuiden, al is in het Belgisch Frans 'Sud' couranter. De benaming 'Bruxelles-Midi' is ouder dan de term 'Brussel-Zuid', een vertaling die er pas in 1898 kwam bij de gelijkstelling van het Nederlands en het Frans. In de 19de-eeuwse Franse taal was 'Le Midi' nog de gebruikelijke benaming voor het zuiden. Het Nederlands-Frans woordenboek van Van de Velde en Sleeckx uit 1861 geeft als eerste vertaling voor zuiden 'midi' en pas als tweede variant 'sud'. Treinstations kregen in deze tijd doorgaans de naam mee van de richting waarin de vertrekkende treinen reden. Vanuit het Brusselse Zuidstation vertrokken vooral treinen naar het zuiden van het land en zelfs al nachttreinen naar Frankrijk. Andere stations als Haren-Zuid en Charleroi-Zuid kregen dan weer wel de vertaling 'Haren-Sud' en 'Charleroi-Sud' mee. Toen bij de gelijkheidswet van 1898 een Nederlandse vertaling gezocht moest worden heeft men dan ook voor de naam 'Brussel-Zuid' geopteerd. De benaming Bruxelles-Midi bleef echter voortbestaan. Brussel-Zuid is ook niet het enige station met een dergelijke vertaling: Vorst-Zuid wordt in het Frans ook Forest-Midi genoemd.
Sinds 25 mei 2023
Internationaal
Zie station Brussel-Zuid (internationaal) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Naar internationale luchthavens
Er zijn rechtstreekse treinen van Brussel-Zuid tot in vier internationale luchthavens: Brussel (Zaventem), Amsterdam (Schiphol), Parijs (Charles De Gaulle) en Frankfurt. In de boekingssystemen van de luchtvaart kan het treinstation gevonden worden met IATA-luchthavencode ZYR.
Sommige vliegmaatschappijen bieden ook één gebundeld ticket aan voor de langeafstandsvlucht en de hogesnelheidstrein vanaf Brussel-Zuid, via luchthavens Amsterdam of Parijs. KLM en Air France hebben daarvoor een Air&Rail Terminal in station Brussel-Zuid. De bagage op de trein wordt hier niet door de vliegmaatschappij afgehandeld[3] (zoals wel gebeurt in de Duitse samenwerking tussen DB en Lufthansa).
Internationaal
Tijdens de Olympische Spelen van 2024 rijdt de EuroCity van Brussel naar Parijs.
TGV
| Serie | Treinsoort | Route | Bijzonderheden |
|---|---|---|---|
| TGV 9800 | TGV (SNCF) | [ Luxemburg – Thionville – Metz-Ville – Strasbourg-Ville – Mulhouse-Ville – Belfort-Montbéliard TGV – Besançon Franche-Comté TGV – Dijon-Ville – Mâcon-Ville – ] / [ Brussel-Zuid – Lille-Europe – Arras – TGV Haute-Picardie – Aéroport Charles-de-Gaulle 2 TGV – [ Champagne-Ardenne TGV – Meuse TGV – Lorraine TGV – Strasbourg-Ville ] / [ Marne-la-Vallée - Chessy – [ Massy TGV – Le Mans – [ Laval – Rennes ] / [ Angers-Saint-Laud – Nantes ] ] / [ Creusot TGV – ] Lyon-Part-Dieu – [ Avignon TGV – Marseille Saint-Charles ] / [ Montpellier-Saint-Roch – Perpignan ] ] | Dagelijkse verbinding met Montpellier en Marseille. Perpignan - Brussel tweemaal per week. |
Doordat deze treinserie op verschillende tijdstippen verschillende routes rijdt, kan men doorheen de dag 8 keer rechtstreeks naar Rijsel en Luchthaven Parijs Charles De Gaulle, 6 keer naar Lyon en 3 keer naar Marseille.
Nationaal
| Serie | Treinsoort | Route | Bijzonderheden |
|---|---|---|---|
| IC 01 | Intercity (NMBS) | Eupen – Luik-Guillemins – Brussel-Zuid – Gent-Sint-Pieters – Brugge – Oostende | |
| IC 03 | Intercity (NMBS) | Genk – Leuven – Brussel-Zuid – Gent-Sint-Pieters – Brugge – Blankenberge | |
| IC 05 | Intercity (NMBS) | Charleroi-Centraal – Brussel-Zuid – Antwerpen-Centraal – Antwerpen-Luchtbal | Rijdt alleen op werkdagen. |
| IC 06 | Intercity (NMBS) | Brussels Airport-Zaventem – Brussel-Zuid – Doornik | |
| IC 06A | Intercity (NMBS) | Brussels Airport-Zaventem – Brussel-Zuid – Bergen | |
| IC 07 | Intercity (NMBS) | Charleroi-Centraal – Brussel-Zuid – Antwerpen-Centraal – Essen | Rijdt alleen op werkdagen. |
| IC 11 | Intercity (NMBS) | Binche – La Louvière-Centrum – Brussel-Zuid – Schaarbeek [ – Mechelen – Turnhout ] | Rijdt in het weekend tussen Binche en Schaarbeek. |
| IC 12 | Intercity (NMBS) | [ Oostende – Brugge – ] Kortrijk – Gent-Sint-Pieters – Brussel-Zuid – Luik-Guillemins – Welkenraedt | Rijdt alleen op werkdagen. Eerste en laatste ritten van/naar Oostende. |
| IC 13 | Intercity (NMBS) | Kortrijk – Denderleeuw – Brussel-Zuid – Schaarbeek | Rijdt alleen op werkdagen, rijdt soms van/naar Brussel-Zuid. |
| IC 14 | Intercity (NMBS) | Quiévrain – Bergen – Brussel-Zuid – Leuven – Luik-Guillemins | Rijdt alleen op werkdagen. |
| IC 16 | Intercity (NMBS/CFL) | Brussel-Zuid – Namen – Luxemburg | |
| IC 17 | Intercity (NMBS) | Brussels Airport-Zaventem – Brussel-Luxemburg – Namen – Dinant | Rijdt in het weekend tussen Brussel-Zuid en Dinant. |
| IC 18 | Intercity (NMBS) | [ Doornik – Aat – ] Brussel-Zuid – Namen – Luik-Guillemins – Luik-Sint-Lambertus | Rijdt alleen op werkdagen. Rijdt in de spits verder naar Doornik. |
| IC 20 | Intercity (NMBS) | Gent-Sint-Pieters – Aalst – Brussel-Zuid – [ Hasselt – Tongeren ] / [ Dendermonde – Lokeren ] | Rijdt in het weekend Gent-Sint-Pieters - Lokeren. |
| IC 22 | Intercity (NMBS) | Brussel-Zuid – Mechelen – Antwerpen-Centraal | |
| IC 23 | Intercity (NMBS) | Brussels Airport-Zaventem – Brussel-Zuid – Kortrijk – Brugge – Oostende | Stopt in het weekend bijkomend in Munkzwalm. |
| IC 23A | Intercity (NMBS) | Brussels Airport-Zaventem – Brussel-Zuid – Gent-Sint-Pieters – Brugge – Knokke | |
| IC 26 | Intercity (NMBS) | Kortrijk – Doornik – Brussel-Zuid – Sint-Niklaas | Rijdt alleen op werkdagen, laatste rit stopt bijkomend in elk station tussen Jette en Dendermonde. |
| IC 29 | Intercity (NMBS) | [ De Panne – ] Gent-Sint-Pieters – Aalst – Brussel-Zuid – Brussels Airport-Zaventem – Leuven – Landen | Rijdt in het weekend De Panne - Landen. |
| IC 31 | Intercity (NMBS) | [ Charleroi-Centraal – ] Brussel-Zuid – Mechelen – Antwerpen-Centraal | In het weekend vanaf Charleroi-Centraal. |
| S 1 | S-trein Brussel (NMBS) | Charleroi-Centraal – /Nijvel – Brussel-Zuid – Mechelen – Antwerpen-Centraal | Op zondag een deel Brussel-Noord - Nijvel en een deel Brussel-Zuid - Antwerpen-Centraal. Tijdens de week eerste en laatste ritten van/naar Charleroi-Centraal. |
| S 2 | GEN (NMBS) | 's-Gravenbrakel – Brussel-Zuid – Leuven | Rijdt 1×/u. op zondag. |
| S 3 | GEN (NMBS) | Zottegem – Brussel-Zuid – Dendermonde | Rijdt alleen op werkdagen. Tijdens de schoolspits extra ritten Brussel-Zuid-Dendermonde. |
| S 6 | GEN (NMBS) | Denderleeuw – Geraardsbergen – Brussel-Zuid – Schaarbeek | Tijdens de spits extra ritten Geraardsbergen - Denderleeuw - Aalst, Geraardsbergen - Edingen, Geraardsbergen - Ottignies, Brussel-Zuid - Geraardsbergen. |
| S 8 | GEN (NMBS) | Zottegem – Brussel-Zuid – Brussel-Schuman – Ottignies – Louvain-la-Neuve | Rit naar Zottegem rijdt niet in het weekend. Een rit rijdt dagelijks tussen Brussel-Zuid - Ottignies. Een rit rijdt dagelijks tussen Ottignies - Louvain-la-Neuve. |
| S 10 | GEN (NMBS) | Dendermonde – Brussel-West – Brussel-Zuid – Aalst | Tijdens de spits extra ritten Aalst-Brussel-Zuid |
| P 7000/8000 | Piekuurtrein (NMBS) | [ Oostende – Brugge – ] / [ De Panne – ] / [ Poperinge – Ieper – Kortrijk – ] Gent-Sint-Pieters – Brussel-Zuid – Schaarbeek | Twee treinen per dag per richting. Een trein op zondagavond vanaf De Panne. |
| P 7010/8010 | Piekuurtrein (NMBS) | [ Gent-Sint-Pieters – ] / [ Sint-Niklaas – Gent-Dampoort – ] Brussel-Zuid – Schaarbeek | Rijdt alleen op werkdagen. Een trein vanaf Sint-Niklaas. |
| P 7205/8205 | Piekuurtrein (NMBS) | Mol – Mechelen – Brussel-Zuid | Rijdt alleen op werkdagen. |
| P 7300/8300 | Piekuurtrein (NMBS) | Genk – Hasselt – Leuven – Brussel-Zuid | Rijdt alleen op werkdagen. |
| P 7305/8305 | Piekuurtrein (NMBS) | Tongeren – Hasselt – Brussel-Zuid | Rijdt alleen op werkdagen. |
| P 7400/8400 | Piekuurtrein (NMBS) | Luik-Guillemins – Leuven – Brussel-Zuid | Rijdt alleen op werkdagen. |
| P 7440/8440 | Piekuurtrein (NMBS) | Wezet – Luik-Guillemins – Brussel-Zuid – 's-Gravenbrakel | Rijdt alleen op werkdagen, 1 rit verder naar 's-Gravenbrakel. |
| P 7510/8510 | Piekuurtrein (NMBS) | Moeskroen – Doornik – Brussel-Zuid – Schaarbeek | Rijdt alleen op werkdagen. Twee treinen verder als IC-18 naar Luik-Paleis. |
| P 7600/8600 | Piekuurtrein (NMBS) | Rochefort-Jemelle – Namen – Brussel-Zuid | Rijdt alleen op werkdagen. Een trein Brussel - Rochefort-Jemelle. |
| P 7720/8720 | Piekuurtrein (NMBS) | Jemeppe-sur-Sambre – Charleroi-Centraal – Brussel-Zuid – Schaarbeek | Rijdt alleen op werkdagen. |
| P 7740/8740 | Piekuurtrein (NMBS) | Binche – La Louvière-Centrum – Brussel-Zuid – Schaarbeek | Rijdt alleen op werkdagen. |
| P 7800/8800 | Piekuurtrein (NMBS) | Quiévrain – Bergen – Brussel-Zuid – Schaarbeek | Rijdt alleen op werkdagen. |
| P 7950/8950 | Piekuurtrein (NMBS) | Kortrijk – Brussel-Zuid – Schaarbeek | Rijdt alleen op werkdagen. |
| ICT 6800 | Toeristentrein (NMBS) | Tongeren – Hasselt – Brussel-Zuid – Gent-Sint-Pieters – Brugge – Oostende | Rijdt in juli en augustus. |
| ICT 6900 | Toeristentrein (NMBS) | Brussel-Noord – Brussel-Zuid – Gent-Sint-Pieters – De Panne | Rijdt in juli en augustus. |
| ICT 6960 | Toeristentrein (NMBS) | Waver – Bierges-Walibi – Ottignies – Brussel-Zuid | Rijdt tijdens de openingstijden van Walibi. Op werkdagen tot Ottignies. |
De grafiek en tabel geven het gemiddeld aantal instappende reizigers weer op een week-, zater- en zondag.[4][5]
| Tabel: aantal instappende reizigers station Brussel-Zuid | |||
|---|---|---|---|
| Weekdag | Zaterdag | Zondag | |
| 1998 | 41 576 | 11 778 | 11 493 |
| 1999 | 36 973 | 11 095 | 10 830 |
| 2000 | 39 188 | 11 246 | 9 476 |
| 2001 | 53 243 | 20 109 | 19 016 |
| 2002 | 41 365 | 13 329 | 13 055 |
| 2003 | 40 454 | 13 625 | 13 438 |
| 2004 | 43 318 | 14 537 | 13 118 |
| 2005 | 44 155 | 15 673 | 15 764 |
| 2006 | 47 582 | 15 428 | 15 348 |
| 2007 | 49 194 | 15 658 | 15 592 |
| 2008 | - | - | - |
| 2009 | 45 104 | 18 103 | 14 819 |
| 2010 | - | - | - |
| 2011 | - | - | - |
| 2012 | 54 855 | 17 755 | 19 422 |
| 2013 | 58 732 | 20 422 | 20 284 |
| 2014 | 61 941 | 24 122 | 23 485 |
| 2015 | 62 545 | 19 347 | 21 453 |
| 2016 | 60 361 | 23 797 | 24 358 |
| 2017 | 58 461 | 26 078 | 24 079 |
| 2018 | 58 035 | 21 961 | 23 837 |
| 2019 | 59 670 | 23 733 | 24 534 |
| 2020 | 31 006 | 17 165 | 15 038 |
| 2021 | - | - | - |
| 2022 | 50 746 | 29 056 | 27 814 |
| 2023 | 58 344 | 33 469 | 32 344 |
Zie Zuidstation (metrostation) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Onder de noordzijde van het spoorwegstation bevindt zich het metrostation Zuidstation (Frans: Gare du Midi). Dit station kwam in gebruik op 2 oktober 1988 en wordt aangedaan door de metrolijnen 2 en 6. Sinds 3 december 1993 wordt het zuidstation ook aangedaan door de noord-zuidas van de Brusselse premetro; voordien was er enkel een bovengrondse halte bij de tunnelinrit, die nog steeds door een aantal lijnen wordt gebruikt. De sporen in beide reisrichtingen liggen boven elkaar. De metrosporen zijn aan beide zijden van perrons voorzien, wat garant staat voor een goede doorstroming.
In het metrostation stoppen ook de trams (premetro) die de zuidelijke verlenging (Zuidstation-Albert) van de Noord-Zuidverbinding aandoen, de huidige lijnen 3 en 4. Op beide niveaus stoppen deze trams aan de overzijde van een metroperron, wat een snelle overstap mogelijk maakt.
De overige trams (51, 81, 82) stoppen bovengronds, in de zogenaamde 'overdekte straat'. Tussen het (pre)metrostation en de bovengrondse tramhalte is, tot ergernis van veel reizigers, geen rechtstreekse verbinding aanwezig. In maart 2011 begon de bouw van een nieuwe toegang tot de metroperrons van het Zuidstation aan de zijde van de Fonsnylaan.[6]
In de 'overdekte straat' is verder ook de eindhalte te vinden van de MIVB-buslijnen. De bussen van De Lijn stoppen iets verderop, bij het Baraplein. De TEC-bussen stoppen aan de andere kant van het station, bij de uitgang van de 'overdekte straat'.
Westelijke toegang op het Victor Hortaplein (2008)
Westelijke toegang in de Frankrijkstraat (2011)
Zicht op de perrons vanuit het noorden (2010)
De staat van de perrons in 2008.
Noordelijk einde van de internationale perrons in 2008.
Internationale perrons
Loketten van KLM - Air France - Delta
Omgeving van het station op de hoek van het Hortaplein, Onderwijsstraat en Frankrijkstraat.
Parking van het Zuidstation onder het Hortaplein aan de westzijde van het station.
Expresstrein in 1957
Type 57 locomotief in 1957. Justitiepaleis in de achtergrond.
.jpg)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
