Celorganel van eukaryoten waarin de chromosomen zijn opgeslagen

Celkern

Celkern

De celkern of nucleus is het door een <a href="/nl/Lipide_dubbellaag" title="Lipide dubbellaag" class="wl">membraan</a> omsloten deel van een <a href="/nl/Cel_(biologie)" title="Cel (biologie)" class="wl">cel</a> waarin het <a href="/nl/Genoom" title="Genoom" class="wl">genetisch materiaal</a> (<a href="/nl/Desoxyribonucleïnezuur" title="Desoxyribonucleïnezuur" class="mw-redirect wl">DNA</a>) is opgeslagen. Alle levende wezens waarvan de cellen een kern bevatten, worden ingedeeld bij de <a href="/nl/Eukaryoten" title="Eukaryoten" class="wl">eukaryoten</a>: dit zijn de <a href="/nl/Planten" title="Planten" class="wl">planten</a>, <a href="/nl/Dieren_(biologie)" title="Dieren (biologie)" class="wl">dieren</a>, <a href="/nl/Schimmels" title="Schimmels" class="wl">schimmels</a> en de eencellige <a href="/nl/Protisten" title="Protisten" class="wl">protisten</a>.<a href="#cite_note-1" style="counter-reset: mw-Ref 1;" data-mw-group="kleine-letter">[kleine-letter 1]</a>

<figure class="mw-default-size wiki-thumb"><a href="/nl/Bestand:Bovine_Pulmonary_Artery_Endothelial_Cells_Fluorescent_Image.jpg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Bestand:Bovine_Pulmonary_Artery_Endothelial_Cells_Fluorescent_Image.jpg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Bovine_Pulmonary_Artery_Endothelial_Cells_Fluorescent_Image.jpg/310px-Bovine_Pulmonary_Artery_Endothelial_Cells_Fluorescent_Image.jpg" decoding="async" data-file-width="1920" data-file-height="1452" data-file-type="bitmap" height="234" width="310" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Bovine_Pulmonary_Artery_Endothelial_Cells_Fluorescent_Image.jpg/465px-Bovine_Pulmonary_Artery_Endothelial_Cells_Fluorescent_Image.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Bovine_Pulmonary_Artery_Endothelial_Cells_Fluorescent_Image.jpg/620px-Bovine_Pulmonary_Artery_Endothelial_Cells_Fluorescent_Image.jpg 2x" alt="Bovine_Pulmonary_Artery_Endothelial_Cells_Fluorescent_Image.jpg"></a><figcaption><a href="/nl/Fluorescentiemicroscopie" title="Fluorescentiemicroscopie" class="wl">Microscopische</a> opname van <a href="/nl/Endotheel" title="Endotheel" class="wl">endotheelcellen</a>. De celkern is blauw gekleurd met <a href="/nl/DAPI" title="DAPI" class="wl">DAPI</a>, de <a href="/nl/Mitochondrion" title="Mitochondrion" class="wl">mitochondriën</a> oranje en het <a href="/nl/Cytoskelet" title="Cytoskelet" class="wl">cytoskelet</a> groen.</figcaption></figure>

<table class="zijbalk" cellpadding="1" cellspacing="0" style="font-size:85%; width:270px;">
<tbody><tr><th style="background-color:#EEEEED; font-size:1.4em;" class="notheme"><a href="/nl/Celbiologie" title="Celbiologie" class="wl">Celbiologie</a></th></tr>
<tr>
<th style="background-color:#0073CF; font-size:1.2em;" class="notheme"><a href="/nl/Dierlijke_cel" title="Dierlijke cel" class="wl">De dierlijke cel</a></th></tr>
<tr>
<td style="background-color:white;" class="notheme"><a href="/nl/Bestand:Animal_Cell.svg" class="mw-file-description image media-thumb" title="Animal Cell" data-hash="Bestand:Animal_Cell.svg"><img loading="lazy"alt="Animal Cell" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Animal_Cell.svg/270px-Animal_Cell.svg.png" decoding="async" data-file-width="1405" data-file-height="811" data-file-type="drawing" height="156" width="270" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Animal_Cell.svg/405px-Animal_Cell.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Animal_Cell.svg/540px-Animal_Cell.svg.png 2x"></a></td></tr>
<tr>
<td style="padding:0.6em;"><a href="/nl/Organel" title="Organel" class="wl">Componenten van een dierlijke cel:</a>
<ol><li><a href="/nl/Nucleolus" title="Nucleolus" class="wl">Nucleolus</a></li>
<li><a href="/nl/Celkern" title="Celkern" class="wl">Celkern</a></li>
<li><a href="/nl/Ribosoom" title="Ribosoom" class="wl">Ribosoom</a> (blauwe puntjes)</li>
<li><a href="/nl/Vesikel_(cel)" title="Vesikel (cel)" class="wl">Vesikel</a></li>
<li><a href="/nl/Endoplasmatisch_reticulum" title="Endoplasmatisch reticulum" class="wl">Ruw endoplasmatisch reticulum</a></li>
<li><a href="/nl/Golgicomplex" title="Golgicomplex" class="wl">Golgicomplex</a></li>
<li><a href="/nl/Cytoskelet" title="Cytoskelet" class="wl">Cytoskelet</a></li>
<li><a href="/nl/Endoplasmatisch_reticulum" title="Endoplasmatisch reticulum" class="wl">Glad endoplasmatisch reticulum</a></li>
<li><a href="/nl/Mitochondrion" title="Mitochondrion" class="wl">Mitochondrion</a></li>
<li><a href="/nl/Vacuole" title="Vacuole" class="wl">Vacuole</a></li>
<li><a href="/nl/Cytosol" title="Cytosol" class="wl">Cytosol</a></li>
<li><a href="/nl/Lysosoom" title="Lysosoom" class="wl">Lysosoom</a></li>
<li><a href="/nl/Centrosoom" title="Centrosoom" class="wl">Centrosoom</a></li>
<li><a href="/nl/Celmembraan" title="Celmembraan" class="wl">Celmembraan</a></li></ol></td></tr>
<tr>
<th style="background-color:#EEEEEE; font-size:1.1em;" class="notheme">Portaal&nbsp; <a href="/nl/Bestand:Portal_icon.svg" class="mw-file-description image wl" title="Portaalicoon"><img loading="lazy"alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" data-file-width="36" data-file-height="32" data-file-type="drawing" height="20" width="22" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x"></a>&nbsp; <a href="/nl/Portaal:Biologie" title="Portaal:Biologie" class="wl">Biologie</a></th></tr>
</tbody></table>

In de celkern is vrijwel al het DNA van het organisme opgeslagen.<a href="#cite_note-mtDNA-2" style="counter-reset: mw-Ref 2;" data-mw-group="kleine-letter">[kleine-letter 2]</a> Het DNA regelt de productie van <a href="/nl/Eiwitten" title="Eiwitten" class="mw-redirect wl">eiwitten</a>, die maken dat het hele organisme kan functioneren: alle erfelijke eigenschappen worden aangestuurd door informatie uit de celkern. Hierdoor wordt de celkern ook wel gezien als het 'controlecentrum' van de cel. Stoornissen in de organisatie van de celkern liggen ten grondslag aan diverse aandoeningen, reden waarom de celkern ook vanuit <a href="/nl/Geneeskunde" title="Geneeskunde" class="wl">medisch</a> oogpunt veel is onderzocht.<a href="#cite_note-medi-3" style="counter-reset: mw-Ref 1;">[1]</a>

De inhoud van de celkern, het <a href="/nl/Kernplasma" title="Kernplasma" class="wl">kernplasma</a>, wordt omsloten door een dubbel <a href="/nl/Kernmembraan" title="Kernmembraan" class="wl">kernmembraan</a>. Om transport van kleine moleculen mogelijk te maken bevat het verder ondoordringbare kernmembraan vele <a href="/nl/Kernporie" title="Kernporie" class="wl">kernporiën</a>. Grotere moleculen, zoals <a href="/nl/Proteïne" title="Proteïne" class="wl">eiwitten</a> en <a href="/nl/Ribonucleïnezuur" title="Ribonucleïnezuur" class="wl">RNA-transcripten</a>, worden <a href="/nl/Actief_transport" title="Actief transport" class="wl">actief</a> met behulp van dragereiwitten door de poriën getransporteerd. Bij dierlijke cellen wordt de celkern verstevigd door een netwerk van filamenten, het <a href="/nl/Kernlamina" title="Kernlamina" class="wl">kernlamina</a>.

Hoewel de celkern in het verleden vaak gezien werd als een eenvoudig lichaampje, heeft de inhoud van de celkern een uiterst georganiseerde architectuur. Onder een <a href="/nl/Elektronenmicroscopie" title="Elektronenmicroscopie" class="wl">elektronenmicroscoop</a> zijn afzonderlijke gebieden van <a href="/nl/Eiwitten" title="Eiwitten" class="mw-redirect wl">eiwitten</a>, <a href="/nl/Ribonucleïnezuur" title="Ribonucleïnezuur" class="wl">RNA-moleculen</a> en delen van de chromosomen te onderscheiden in een welbepaalde samenhang.<a href="#cite_note-Rippe-4" style="counter-reset: mw-Ref 2;">[2]</a>

<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r63841911" typeof="mw:Extension/templatestyles mw:Transclusion">.mw-parser-output .toclimit-2 .toclevel-1 ul,.mw-parser-output .toclimit-3 .toclevel-2 ul,.mw-parser-output .toclimit-4 .toclevel-3 ul{display:none}</style><div class="toclimit-3" about="#mwt15"><meta property="mw:PageProp/toc"></div>

De celkern of nucleus is het door een membraan omsloten deel van een cel waarin het genetisch materiaal is opgeslagen. Alle levende wezens waarvan de cellen een kern bevatten, worden ingedeeld bij de eukaryoten: dit zijn de planten, dieren, schimmels en de eencellige protisten. In de celkern is vrijwel al het DNA van het organisme opgeslagen. De inhoud van de celkern, het kernplasma, wordt omsloten door een dubbel kernmembraan. Om transport van kleine moleculen mogelijk te maken bevat het verder ondoordringbare kernmembraan vele kernporiën. Grotere moleculen, zoals eiwitten en RNA-transcripten, worden actief met behulp van dragereiwitten door de poriën getransporteerd. Bij dierlijke cellen wordt de celkern verstevigd door een netwerk van filamenten, het kernlamina. 