Loading AI tools
theoloog uit Syrië (-) Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Cerinthus was een christelijk leraar in de tweede helft van de eerste eeuw. Waarschijnlijk heeft hij het eerste deel van zijn leven in Palestina doorgebracht. Het grootste deel van zijn leven zou hij onderwezen hebben in Klein-Azië. Cerinthus zou een school hebben gevestigd in de streek Galatië. Hij zou daar ook tot de meeste van zijn opvattingen zijn gekomen. Sommige bronnen melden dat hij een opleiding in Alexandrië had ontvangen.
Zijn opvattingen zijn alleen bekend omdat die door latere auteurs uit de Oudheid beschreven werden. Al die auteurs waren opponenten van die opvattingen. Cerinthus wordt met de reeds in Handelingen beschreven Simon Magus in het Epistula Apostolorum (geschreven tussen 120 en 140) benoemd als de belangrijkste tegenstander van de apostelen. Cerinthus is daarmee de vroegst beschreven ketter in bronnen buiten het Nieuwe Testament.
In die bronnen worden twee verschillende beelden van de opvattingen van Cerinthus beschreven. In het westen schreven Ireneüs (140-2020), Hippolytus (170-235) en Pseudo-Tertullianus ( na ca. 230) dat Cerinthus onderwees dat de wereld niet door God is gecreëerd maar door een kracht die ver verwijderd stond van God en die ook onwetend van God was. Jezus zou ook een biologische zoon zijn van Jozef en Maria en ontkende daarmee de maagdelijke geboorte. Na of bij zijn doop zou Christus in de vorm van een duif op hem neergedaald zijn Pas daarna proclameerde hij de zoon van God te zijn en verrichtte wonderen. Vlak voor of tijdens zijn kruisiging zou Christus Jezus weer verlaten hebben. Jezus verrees uit de dood, maar Christus bleef passief omdat dit alleen een geestelijk wezen was.
Pseudo-Tertullianus voegde hieraan toe dat volgens Cerinthus de wereld gecreëerd was door engelen en het goddelijk karakter van Jezus geheel ontkende. Ook de Mozaïsche wet zou door engelen gegeven zijn. Volgens Cerinthus zou de hoogste God een engel zijn. Pseudo-Tertullianus schreef ook dat Ebion, de veronderstelde leraar van de joods-christelijke groepering van de ebionieten een leerling van Cerinthus zou zijn. Het historisch bestaan van Ebion is op het vakgebied omstreden.
Hippolytus citeert een zekere Gaius die stelde dat zowel het evangelie van Johannes als de Openbaring niet geschreven zouden zijn door Johannes maar door Cerinthus. Deze zou ook een aanhanger zijn voor het handhaven van gebruiken als de circumcisie en was een tegenstander van de opvattingen van Paulus dat dit voor nieuwe christenen niet noodzakelijk was.
In het oosten schreef vooral Eusebius (265-340) over Cerinthus. Hij plaatste hem ook in de apostolische periode. Voor een deel van zijn beschrijving baseerde Eusebius zich een eerdere tekst van Dionysius van Alexandrië (overleden 264). Cerinthus wordt onder meer beschreven als een man die beweert zijn opvattingen verkregen te hebben uit openbaringen van engelen. Na de wederkomst van Jezus zal een koninkrijk gestalte krijgen waarin plaats is voor lusten en plezier. Er zal een bruiloftsfeest zijn dat duizend jaar zal duren.
Ook Epiphanius (ca.320-403) identificeerde Cerinthus met het vroegchristelijk jodendom en met name met de Ebionieten. Ook Epiphanius noemt de tegenstelling tot de opvattingen van Paulus over het handhaven van de Wet die ook bij de Ebionieten aanwezig was. Hij benoemt tevens dat Cerinthus net als de Ebionieten de maagdelijke geboorte van Jezus afwezen. Epiphanius wees ook op overeenkomsten met het evangelie van de Ebionieten waar Christus ook pas bij de doop van Jezus in hem neerdaalt. [1]
Epiphanius creëerde een beeld van Cerinthus als een joods -christelijke gnosticus. Eusebius creëerde het beeld van Cerinthus als in de eerste plaats een chiliast, aanhanger van de notie dat er voor of na de wederkomst van Christus een duizendjarig vrederijk en/of een paradijs op aarde zal worden gevestigd. Augustinus (354-430) combineerde de beide beelden. In de Late Oudheid overheerste dan ook een beeld van Cerinthus als een joods-christelijk chiliastische gnosticus. In literatuur van de middeleeuwen lag de nadruk op het ontkennen door Cerinthus van de goddelijkheid van Jezus en de maagdelijke geboorte.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.