Wet van Mozes

De Wet van Mozes of Mozaïsche wet (Hebreeuws: תֹּורַת מֹשֶׁה, Torat Moshe; in de Septuagint: νόμος Μωυσῆ, nómos Mōusē, "woord van Mozes", "leer van Mozes") is de naam die in de Hebreeuwse Bijbel wordt gegeven aan de religieuze wet van de Israëlieten (Jozua 8:31). Het is in bredere zin ook een aanduiding van de eerste vijf boeken van de Hebreeuwse Bijbel, omdat deze traditioneel aan Mozes werden toegeschreven. Deze "Vijf boeken van Mozes" staan in het jodendom bekend als de Thora ("Wet"). In vakliteratuur worden ze ook wel Pentateuch genoemd.

Maquette van de Tempel van Jeruzalem

Gebruik van de term

In de Hebreeuwse Bijbel worden meerdere termen gebruikt voor (door God gegeven) geboden, zoals mišpātîm, chuqqîm, miṣwôt, dǝvārîm. De term tôrāh heeft een bijzondere rol, maar is niet uitsluitend een verwijzing naar de Wet van Mozes (zie bijvoorbeeld Deuteronomium 33:10; Jeremia 18:18; Hosea 4:6; Spreuken 1:8; 3:1; 6:20; 13:14; 28;4,7,9; 31:26). Naar de Wet van Mozes werd verwezen met sefær ha-tôrāh, "wetboek" (Deuteronmium 28:61), sefær tôrat mošæh, "boek met de Wet van Mozes" (Nehemia 8:1) of sefær tôrat hā-´älohîm, "boek met de Wet van God" (Nehemia 8:8,18).

De Wet van Mozes was in elk geval een aanduiding die breder was dan alleen van de Tien Geboden. Volgens rabbijnse traditie bevat de Thora 613 mitswot, geboden en verboden. Sommige van deze wetten zijn alleen van toepassing op mannen of op vrouwen, op priesters (kohaniem) of op leden van de stam van Levi, op personen die zich met de landbouw bezighouden. Vele geboden en verboden zijn niet meer relevant, omdat zij betrekking hebben op de periode toen de Joodse tempel nog bestond.

Ontstaan

De boeken van de Hebreeuwse Bijbel, inclusief de Thora, zijn het resultaat van een redactieproces dat vele eeuwen heeft geduurd. De reconstructie van dit proces wordt ook wel de documentaire hypothese genoemd. De boeken kregen vorm in de periode van de 8e eeuw v.Chr. tot de 2e eeuw v.Chr. Hierdoor vertonen deze boeken invloeden van andere culturen die in een bepaalde periode dominant waren. Dit geldt vooral voor die van het Babylonische en Perzische rijk.

De Wet van Mozes kreeg zijn definitieve vorm tegen het een einde van de Perzische periode of de vroege hellenistische periode, hoewel in de periode van de Tweede Tempel nog steeds wijzigingen in de tekst mogelijk waren. Dit wordt aangetoond door verschillen in de versies (Septuagint, Dode Zee-rollen, Samaritaanse Pentateuch). Na de periode van aanpassingen, volgde de periode van interpretatie.