vermeende kunst van het manipuleren van de werkelijkheid

<span class="mw-page-title-main">Magie</span>

Magie

<p><b>Magie</b> of <b>toverij</b> is de vermeende kunst van het manipuleren van de <a href="/nl/Werkelijkheid" title="Werkelijkheid" class="wl">werkelijkheid</a> met behulp van speciale objecten, spreuken en <a href="/nl/Ritueel" title="Ritueel" class="wl">rituelen</a> op basis van verborgen krachten. Mensen die in magie geloven, zijn ervan overtuigd dat het een oplossing biedt voor problemen met bijvoorbeeld vruchtbaarheid, gezondheid, veiligheid en het liefdesleven en dat het meer controle geeft over de natuur en het menselijk leven. Magie kan net als <a href="/nl/Religie" title="Religie" class="wl">religie</a> en <a href="/nl/Wetenschap" title="Wetenschap" class="wl">wetenschap</a> het <a href="/nl/Wereldbeeld" title="Wereldbeeld" class="wl">wereldbeeld</a> van een bepaald volk op een bepaald tijdstip mede bepalen.<span class="mw-ref reference" id="cite_ref-magic_1-0"><a href="#cite_note-magic-1" style="counter-reset: mw-Ref 1;"><span class="mw-reflink-text">[1]</span></a></span></p>

<div id="sjabloon_zie_artikel" style="padding:0.5em; margin-bottom:0.5em; border-bottom:1px solid #aaa; font-size:95%;" role="note" about="#mwt1"><span><span><img loading="lazy" alt="1rightarrow_blue.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" data-file-width="480" data-file-height="480" data-file-type="drawing" height="15" width="15" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x"></span></span> <i>Deze pagina gaat over magie (paranormaal). Voor magie in andere betekenissen, zie <a href="/nl/Goochelen" title="Goochelen" class="wl">Goochelen</a>.</i>
</div>
<div class='mobile-collapse'><header class="mobile-collapse-header mobile-collapse-btn"><b>Table info: ...</b> <span class='arrow'>▼</span></header> <table cellpadding="2" cellspacing="0" style="float:right; clear:right; text-align:center; width:210px; margin:0 0 1em 1em; border:1px solid #ccc; background-color:#f9f9f9; font-size:85%;" class="mobile-collapse-element notheme">
<tbody><tr><td colspan="2" style="background:#C8D1A7; text-align:center" class="notheme"><big><b><a href="/nl/Esoterie" title="Esoterie" class="wl"><span style="color:#000; font-size:105%">Esoterie</span></a></b></big></td></tr>
<tr>
<td colspan="2" style="background:#efefef; text-align:center" class="notheme"><figure class="mw-halign-center wiki-thumb"><a href="/nl/Bestand:Dee_glyph_(fixed_width).svg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Bestand:Dee_glyph_(fixed_width).svg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Dee_glyph_%28fixed_width%29.svg/80px-Dee_glyph_%28fixed_width%29.svg.png" decoding="async" data-file-width="15" data-file-height="15" data-file-type="drawing" height="80" width="80" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Dee_glyph_%28fixed_width%29.svg/120px-Dee_glyph_%28fixed_width%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Dee_glyph_%28fixed_width%29.svg/160px-Dee_glyph_%28fixed_width%29.svg.png 2x" alt="Dee_glyph_%28fixed_width%29.svg"></a><figcaption></figcaption></figure></td></tr>
<tr>
<td colspan="2" style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top"><b><a href="/nl/Westerse_esoterie" title="Westerse esoterie" class="wl">Westerse esoterie</a></b></td></tr>
<tr>
<td colspan="2"><b><a href="/nl/Esoterie_in_de_klassieke_oudheid" title="Esoterie in de klassieke oudheid" class="wl">Esoterie in de klassieke oudheid</a></b></td></tr>
<tr>
<td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:left; border:0">
<div style="padding-left:0,5em; text-align:left; font-size:105%; background-color: #C8D1A7;" class="notheme"><b><a href="/nl/Categorie:Esoterisch_vakgebied" title="Categorie:Esoterisch vakgebied" class="wl"><span style="color:#000;">Esoterische vakgebieden</span></a></b></div>
<div class="mw-collapsible-content notheme" style="background-color: #F9F9F9;">
<ul><li><b><a href="/nl/Alchemie" title="Alchemie" class="wl">Alchemie</a></b></li>
<li><b><a href="/nl/Occultisme" title="Occultisme" class="wl">Occultisme</a></b></li>
<li><b><a href="/nl/Magie" title="Magie" class="wl">Magie</a></b></li>
<li><b><a href="/nl/Astrologie" title="Astrologie" class="wl">Astrologie</a></b></li>
<li><b><a href="/nl/Categorie:Waarzeggerij" title="Categorie:Waarzeggerij" class="wl">Waarzeggerij</a></b>
<ul><li><a href="/nl/Geomantiek" title="Geomantiek" class="wl">Geomantiek</a></li>
<li><a href="/nl/Handlijnkunde" title="Handlijnkunde" class="wl">Handlijnkunde</a></li>
<li><a href="/nl/Numerologie" title="Numerologie" class="wl">Numerologie</a></li>
<li><a href="/nl/Tarot_(hoofdbetekenis)" title="Tarot (hoofdbetekenis)" class="mw-redirect wl">Tarot</a></li></ul></li></ul>
</div></div></td>
<td></td></tr>
<tr>
<td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:left; border:0">
<div style="padding-left:0,5em; text-align:left; font-size:105%; background-color: #C8D1A7;" class="notheme"><b><a href="/nl/Categorie:Esoterische_stroming" title="Categorie:Esoterische stroming" class="wl"><span style="color:#000;">Esoterische stromingen</span></a></b></div>
<div class="mw-collapsible-content notheme" style="background-color: #F9F9F9;">
<ul><li><a href="/nl/Antroposofie" title="Antroposofie" class="wl">Antroposofie</a></li>
<li><a href="/nl/Christelijke_theosofie" title="Christelijke theosofie" class="wl">Christelijke theosofie</a></li>
<li><a href="/nl/Gnosis" title="Gnosis" class="wl">Gnosis</a></li>
<li><a href="/nl/Golden_Dawn" title="Golden Dawn" class="wl">Golden Dawn</a></li>
<li><a href="/nl/Hermetisme" title="Hermetisme" class="wl">Hermetisme</a></li>
<li><a href="/nl/Iatrosofie" title="Iatrosofie" class="wl">Iatrosofie</a></li>
<li><a href="/nl/Illuminisme" title="Illuminisme" class="wl">Illuminisme</a></li>
<li><a href="/nl/Mysticisme" title="Mysticisme" class="mw-redirect wl">Mysticisme</a></li>
<li><a href="/nl/Neoplatonisme" title="Neoplatonisme" class="wl">Neoplatonisme</a></li>
<li><a href="/nl/Neopythagorisme" title="Neopythagorisme" class="wl">Neopythagorisme</a></li>
<li><a href="/nl/New_age_(beweging)" title="New age (beweging)" class="wl">New age</a></li>
<li><a href="/nl/New_thought" title="New thought" class="wl">New thought</a></li>
<li><a href="/nl/Pythagorisme_(esoterie)" title="Pythagorisme (esoterie)" class="wl">Pythagorisme</a></li>
<li><a href="/nl/Rozenkruisers" title="Rozenkruisers" class="wl">Rozenkruisers</a></li>
<li><a href="/nl/Theosofie" title="Theosofie" class="wl">Theosofie</a></li>
<li><a href="/nl/Vrijmetselarij" title="Vrijmetselarij" class="wl">Vrijmetselarij</a></li></ul>
</div></div></td>
<td></td></tr>
<tr>
<td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:left; border:0">
<div style="padding-left:0,5em; text-align:left; font-size:105%; background-color: #C8D1A7;" class="notheme"><b><a href="/nl/Categorie:Esoterische_tekst" title="Categorie:Esoterische tekst" class="wl"><span style="color:#000;">Esoterische <br>teksten</span></a></b></div>
<div class="mw-collapsible-content notheme" style="background-color: #F9F9F9;">
<ul><li><i><a href="/nl/De_alchemische_bruiloft_van_Christiaan_Rozenkruis" title="De alchemische bruiloft van Christiaan Rozenkruis" class="wl">De alchemische bruiloft van Christiaan Rozenkruis</a></i></li>
<li><i><a href="/nl/De_occulta_philosophia_libri_tres" title="De occulta philosophia libri tres" class="wl">De occulta philosophia libri tres</a></i></li>
<li><i><a href="/nl/Chaldeïsche_orakelen" title="Chaldeïsche orakelen" class="wl">Chaldeïsche orakelen</a></i></li>
<li><a href="/nl/Ephesia_grammata" title="Ephesia grammata" class="wl">Ephesia grammata</a></li>
<li><a href="/nl/Griekse_magische_papyri" title="Griekse magische papyri" class="wl">Griekse magische papyri</a></li>
<li><a href="/nl/Grimoire" title="Grimoire" class="wl">Grimoire</a></li>
<li><a href="/nl/Hermetica" title="Hermetica" class="wl">Hermetica</a></li>
<li><i><a href="/nl/Merseburger_toverspreuken" title="Merseburger toverspreuken" class="wl">Merseburger toverspreuken</a></i></li>
<li><i><a href="/nl/Monas_Hieroglyphica" title="Monas Hieroglyphica" class="wl">Monas Hieroglyphica</a></i></li>
<li><i><a href="/nl/Nag_Hammadigeschriften" title="Nag Hammadigeschriften" class="wl">Nag Hammadigeschriften</a></i></li>
<li><i><a href="/nl/Orfica" title="Orfica" class="wl">Orfica</a></i></li>
<li><i><a href="/nl/Picatrix" title="Picatrix" class="wl">Picatrix</a></i></li>
<li><i><a href="/nl/Sibillijnse_orakelen" title="Sibillijnse orakelen" class="wl">Sibillijnse orakelen</a></i></li>
<li><i><a href="/nl/Theologie_van_de_rekenkunde" title="Theologie van de rekenkunde" class="wl">Theologie van de rekenkunde</a></i></li>
<li><i><a href="/nl/Theologia_Platonica" title="Theologia Platonica" class="wl">Theologia Platonica</a></i></li>
<li><i><a href="/nl/Turba_philosophorum" title="Turba philosophorum" class="wl">Turba philosophorum</a></i></li></ul>
</div></div></td>
<td></td></tr>
<tr>
<td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:left; border:0">
<div style="padding-left:0,5em; text-align:left; font-size:105%; background-color: #C8D1A7;" class="notheme"><b>Esoterici en onderzoekers</b></div>
<div class="mw-collapsible-content notheme" style="background-color: #F9F9F9;">
<ul><li><a href="/nl/Antoine_Faivre" title="Antoine Faivre" class="wl">Antoine Faivre</a></li>
<li><a href="/nl/Arturo_Reghini" title="Arturo Reghini" class="wl">Arturo Reghini</a></li>
<li><a href="/nl/Cecco_d'Ascoli" title="Cecco d'Ascoli" class="wl">Cecco d'Ascoli</a></li>
<li><a href="/nl/Giovanni_Pico_della_Mirandola" title="Giovanni Pico della Mirandola" class="wl">Giovanni Pico della Mirandola</a></li>
<li><a href="/nl/Giulio_Camillo" title="Giulio Camillo" class="wl">Giulio Camillo</a></li>
<li><a href="/nl/Hermes_Trismegistus" title="Hermes Trismegistus" class="wl">Hermes Trismegistus</a></li>
<li><a href="/nl/John_Dee" title="John Dee" class="wl">John Dee</a></li>
<li><a href="/nl/Julius_Evola" title="Julius Evola" class="wl">Julius Evola</a></li>
<li><a href="/nl/Marsilio_Ficino" title="Marsilio Ficino" class="wl">Marsilio Ficino</a></li>
<li><a href="/nl/Nicholas_Goodrick-Clarke" title="Nicholas Goodrick-Clarke" class="wl">Nicholas Goodrick-Clarke</a></li>
<li><a href="/nl/Plotinus" title="Plotinus" class="wl">Plotinus</a></li>
<li><a href="/nl/Pythagoras_(hoofdbetekenis)" title="Pythagoras (hoofdbetekenis)" class="mw-redirect wl">Pythagoras</a></li>
<li><a href="/nl/Gilles_Quispel" title="Gilles Quispel" class="wl">Gilles Quispel</a></li>
<li><a href="/nl/Wouter_Hanegraaff" title="Wouter Hanegraaff" class="wl">Wouter Hanegraaff</a></li>
<li><a href="/nl/Kocku_von_Stuckrad" title="Kocku von Stuckrad" class="wl">Kocku von Stuckrad</a></li></ul>
</div></div></td></tr>
<tr>
<td colspan="2" style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; font-size:105%; vertical-align: top; text-align: center;"><b>Portaal</b><span>&nbsp;</span> <span><a href="/nl/Bestand:Portal_icon.svg" class="mw-file-description image wl" title="Portaalicoon"><img loading="lazy"alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" data-file-width="36" data-file-height="32" data-file-type="drawing" height="20" width="22" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x"></a></span> <span>&nbsp;</span><b><a href="/nl/Portaal:Esoterie" title="Portaal:Esoterie" class="wl">Esoterie</a></b></td></tr>
</tbody></table> <footer class='mobile-collapse-footer mobile-collapse-btn'><b>Close</b> <span class='arrow'>▲</span></footer></div>
<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r58679109" typeof="mw:Extension/templatestyles mw:Transclusion">.mw-parser-output .link-portaal{float:right;clear:right;padding:0.5em;margin:0.5em 0 0.5em 1em;font-size:85%;background-color:#f8f9fa;border:1px solid #aaa}@media screen and (max-width:600px){.mw-parser-output .link-portaal{float:none;margin:0.5em 0 0.5em 0}}</style><div class="link-portaal noprint" about="#mwt3"><span><a href="/nl/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description image wl"><img loading="lazy" alt="Portal.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" data-file-width="36" data-file-height="32" data-file-type="drawing" height="20" width="22" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x"></a></span><span> </span><a href="/nl/Portaal:Antropologie" title="Portaal:Antropologie" class="wl">Portaal Antropologie</a></div>
<p>Magie berust op drie pijlers. De eerste pijler betreft de magiërs, de specialisten met een speciale status. De tweede pijler zijn de magische handelingen, de in de traditie gewortelde rituelen en daarmee verbonden voorschriften en symbolen. Ten slotte zijn er de met de handelingen van de magiër overeenstemmende magische voorstellingen van de werkelijkheid, de ideeën en geloofsovertuigingen dus van de magie. </p>

<p>Bij magie kunnen verschillende functies worden onderscheiden. De <i>instrumentele functie</i> betreft het beoogde resultaat van de uitgeoefende magie, zoals het bevorderen van de jacht, de bescherming tegen natuurgeweld en het benadelen van bepaalde personen. De <i>expressieve functie</i> betreft de sociale waarde van de rituelen: met hun symbolische en sociale betekenissen drukken zij normen en waarden van een bepaalde samenleving uit en versterken zij de samenhang binnen de groep. </p>

<p>Er bestaan tal van typen magie, waarbij  bijvoorbeeld hemellichamen (astrale magie) of demonen (zwarte magie) van belang zijn. Ook kan magie verbonden zijn met uiteenlopende denkstelsels (zoals de neoplatonische magie) of religies (zoals de joodse kabbala).</p>

<p>Magie komt wereldwijd voor sinds de <a href="/nl/Prehistorie" title="Prehistorie" class="wl">prehistorie</a>. In de westerse cultuur bestaan verschillende vormen van magie die gerelateerd zijn aan uiteenlopende tradities, aan vakgebieden als <a href="/nl/Astrologie" title="Astrologie" class="wl">astrologie</a> en <a href="/nl/Alchemie" title="Alchemie" class="wl">alchemie</a> en aan religieus-filosofische stromingen als het <a href="/nl/Hermetisme" title="Hermetisme" class="wl">hermetisme</a>, <a href="/nl/Neoplatonisme" title="Neoplatonisme" class="wl">neoplatonisme</a> en de <a href="/nl/Kabbala" title="Kabbala" class="wl">joodse mystiek</a>. Zeker sinds de <a href="/nl/Verlichting_(stroming)" title="Verlichting (stroming)" class="wl">verlichting</a> wordt magie hier net als andere vormen van <a href="/nl/Westerse_esoterie" title="Westerse esoterie" class="wl">westerse esoterie</a> meestal niet geaccepteerd als geldige kennisvorm en wel aangeduid als 'verworpen kennis'.<span class="mw-ref reference" id="cite_ref-Zie_daarvoor_Hanegraaff_2012_2-0"><a href="#cite_note-Zie_daarvoor_Hanegraaff_2012-2" style="counter-reset: mw-Ref 2;"><span class="mw-reflink-text">[2]</span></a></span> 
In bijvoorbeeld de oude Mesopotamische en Egyptische beschavingen was magie algemeen bekend en werd deze serieus beoefend, ook door <a href="/nl/Priester" title="Priester" class="wl">priesters</a>. In andere oude en hedendaagse niet-westerse culturen kwam of komt magie eveneens voor, vaak verbonden met een religie of een andere levensbeschouwing, zoals het <a href="/nl/Taoïsme" title="Taoïsme" class="wl">taoïsme</a>, het <a href="/nl/Hindoeïsme" title="Hindoeïsme" class="wl">hindoeïsme</a>, het <a href="/nl/Boeddhisme" title="Boeddhisme" class="wl">boeddhisme</a>, het <a href="/nl/Shintoïsme" title="Shintoïsme" class="wl">shintoïsme</a> en Afrikaanse vormen van <a href="/nl/Pantheïsme" title="Pantheïsme" class="wl">pantheïsme</a>.</p>



Magie of toverij is de vermeende kunst van het manipuleren van de werkelijkheid met behulp van speciale objecten, spreuken en rituelen op basis van verborgen krachten. Mensen die in magie geloven, zijn ervan overtuigd dat het een oplossing biedt voor problemen met bijvoorbeeld vruchtbaarheid, gezondheid, veiligheid en het liefdesleven en dat het meer controle geeft over de natuur en het menselijk leven. Magie kan net als religie en wetenschap het wereldbeeld van een bepaald volk op een bepaald tijdstip mede bepalen. Magie berust op drie pijlers. De eerste pijler betreft de magiërs, de specialisten met een speciale status. De tweede pijler zijn de magische handelingen, de in de traditie gewortelde rituelen en daarmee verbonden voorschriften en symbolen. Ten slotte zijn er de met de handelingen van de magiër overeenstemmende magische voorstellingen van de werkelijkheid, de ideeën en geloofsovertuigingen dus van de magie.  Bij magie kunnen verschillende functies worden onderscheiden. De instrumentele functie betreft het beoogde resultaat van de uitgeoefende magie, zoals het bevorderen van de jacht, de bescherming tegen natuurgeweld en het benadelen van bepaalde personen. De expressieve functie betreft de sociale waarde van de rituelen: met hun symbolische en sociale betekenissen drukken zij normen en waarden van een bepaalde samenleving uit en versterken zij de samenhang binnen de groep.  