Aretha Franklin

Aretha Louise Franklin (Memphis (Tennessee), 25 maart 1942 – Detroit (Michigan), 16 augustus 2018^[1]) was een Amerikaanse gospel-, soul- en r&b-zangeres. Op de ranglijst van 100 beste zangers (m/v) aller tijden van het Amerikaanse muziektijdschrift Rolling Stone staat zij op de eerste plaats.^[2]

Aretha Franklin
Aretha Franklin (1968)
Algemene informatie
Volledige naam	Aretha Louise Franklin
Bijnaam	Queen of Soul
Geboren	25 maart 1942
Geboorteplaats	Memphis
Overleden	16 augustus 2018
Overlijdensplaats	Detroit
Land	Verenigde Staten
Werk
Jaren actief	1956–2018
Genre(s)	R&b, gospel, soul
Beroep	Zangeres, songwriter, pianiste
Label(s)	Columbia Records, Atlantic Records, Arista, Aretha Records
Officiële website (en) AllMusic-profiel (en) Discogs-profiel (en) IMDb-profiel (en) Last.fm-profiel (en) MusicBrainz-profiel
Handtekening
Portaal    Muziek

Advertentie voor "Today I Sing the Blues", single van Aretha Franklin uit 1960.

Levensloop

Aretha Franklin werd geboren in Memphis (Tennessee) maar groeide op in Detroit (Michigan). Als kind zong ze met haar zussen, Carolyn en Erma, in de baptistenkerk waar haar vader dominee was. Haar eerste plaatopnamen maakte ze toen ze 14 jaar oud was. Ze werd door John Hammond ontdekt en sloot een contract met Columbia Records. Begin jaren zestig vertolkte ze een paar liedjes die populair werden, onder andere het oorspronkelijk door Al Jolson in 1918 uitgebrachte Rock-a-bye Your Baby with a Dixie Melody. In 1968 gaf Aretha Franklin een legendarisch^[3] concert in het Concertgebouw in Amsterdam. Het was onderdeel van haar eerste tournee buiten de Verenigde Staten. Zij vertolkte daar onder meer Satisfaction, Dr. Feelgood en A Natural Woman.

Na haar vertrek bij Columbia Records sloot ze een contract met Atlantic Records. Haar producer werd Jerry Wexler, met wie ze een paar zeer invloedrijke r&b-opnamen maakte, zoals I Never Loved a Man (The Way I Love You). De stijl van dit lied had veel meer "soul" dan haar eerdere werk. Tegen het eind van de jaren zestig kreeg Aretha Franklin de bijnaam "The Queen of Soul", omdat ze zo beroemd was geworden en tevens als een rolmodel voor de Afro-Amerikaanse gemeenschap werd gezien.

Aretha Franklin had veel top 10-hits, waaronder covers van andere beroemdheden, zoals The Beatles (Eleanor Rigby), The Band (The Weight), Simon & Garfunkel (Bridge Over Troubled Water), Sam Cooke en The Drifters. Andere belangrijke hits waren Chain Of Fools, (You Make Me Feel Like) A Natural Woman, Think, Baby I Love You, The House That Jack Built, I Say a Little Prayer en Respect. Spanish Harlem stond in de Hilversum 3 Top 30 / Daverende Dertig één week op de eerste plaats.

Begin 1980 leek het voorbij met haar carrière, totdat ze een cover van de Doobie Brothers-hit What a Fool Believes opnam. Vlak daarna was ze te bewonderen in de klassieke John Belushi-muziekfilm The Blues Brothers. Het duurde daarna nog zeven jaar voordat ze de hitlijsten weer haalde, maar dat deed ze dan ook met de gigantische hit I Knew You Were Waiting (for Me), een duet met George Michael welke in Nederland begin 1987 een paar weken op nummer 1 stond in de destijds twee landelijke hitlijsten op Radio 3 (de Nederlandse Top 40 en de Nationale Hitparade Top 100). Het nummer werd geschreven door Simon Climie van Climie/Fisher. In 1994 zong ze nog A Deeper Love, een duet met Lisa Fischer, voor de bioscoopkraker Sister Act 2: Back in the Habit uit 1993.

Op 3 januari 1987 werd zij de eerste vrouw die een plaats kreeg in de Rock and Roll Hall of Fame. In 1999 ontving ze de hoogste Amerikaanse kunstonderscheiding, de National Medal of Arts. Op 20 januari 2009 zong Franklin My Country, 'Tis of Thee tijdens de inauguratie van Barack Obama als 44ste president van de Verenigde Staten. In 2010 werd Franklin door het Amerikaanse muziektijdschrift Rolling Stone uitgeroepen tot beste zanger(es) aller tijden.^[4] In 2012 werd ze opgenomen in de Gospel Music Hall of Fame.^[5]

Aretha Franklin treedt op in het Witte Huis (2015)

Op 17 oktober 2014 kwam haar 38ste studioalbum Aretha Franklin Sings the Great Diva Classics uit. Dit album bevat liedjes van andere beroemde zangeressen. De eerste uitgekomen single van dit album was een vertolking van Adele's Rolling in the Deep. Van het album verscheen ook een remix-versie met bewerkingen van Terry Hunter, The Wideboys en Eric Kupper.

Op 6 december 2015 gaf Franklin in bijzijn van president Barak Obama nog een memorabele uitvoering van (You Make Me Feel Like) A Natural Woman in het Kennedy Center ter ere van Carole King die die avond werd gelauwerd als een van de winnaars van de Kennedy Center Honors.

In februari 2017 meldde Franklin dat ze met pensioen zou gaan na de verschijning van haar laatste album in september.^[6][7] Haar laatste publieke optreden was op 7 november 2017 op het gala ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van de Elton John AIDS Foundation in Kathedraal Saint John the Divine in New York.

Privé

Franklin werd op 28 januari 1955, op haar 12e, moeder van haar eerste zoon, Clarence Franklin. In 1957 werd Edward Franklin geboren. Ze was niet getrouwd met hun vader, Edward Jordan. Van 1961 t/m 1969 was ze getrouwd met Ted White. In 1964 werd Ted White Jr. / Richards geboren. In 1970 werd Kecalf Cunningham geboren. Zijn vader was haar verloofde en manager Ken Cunningham. Van 1978 - 1984 was ze getrouwd met Glynn Turman.

Gezondheid

In december 2010 werd bekend dat de zangeres ziek was. Ze leed aan alvleesklierkanker.^[8] In reactie op speculatie in de media verklaarde de zangeres in augustus 2013 de ziekte te hebben overwonnen en zich weer helemaal te willen richten op haar loopbaan.^[9] De ziekte keerde echter terug. Op 13 augustus 2018 werd bekend dat ze thuis palliatieve zorg kreeg en dat ze stervende was. Op 16 augustus 2018 overleed Franklin. Ze werd 76 jaar.^[1]

Film Respect

Respect is een Amerikaanse biografische drama- en muziekfilm uit 2021, onder regie van Liesl Tommy. Hij is gebaseerd op het leven en de carrière van Aretha Franklin, die in de film vertolkt wordt door Jennifer Hudson.

Discografie

Albums

• The Gospel Soul of Aretha Franklin (1956)
• The Electrifying Aretha Franklin (1962)
• Laughing on the Outside (1963)
• Unforgettable: A Tribute to Dinah Washington (1964)
• Runnin' Out of Fools (1964)
• Songs of Faith (1965)
• Yeah!!! In Person with Her Quartet (1965)
• Soul Sister (1966)
• Take It Like You Give It (1967)
• I Never Loved a Man the Way I Love You (1967)
• Aretha Arrives (1967)
• Lady Soul (1968)
• Aretha Now (1968)
• Aretha in Paris (1968)
• Soul '69 (1969)
• Soft and Beautiful (1969)
• This Girl's in Love with You (1970)
• Spirit in the Dark (1970)
• Live at Fillmore West (1971)
• Amazing Grace (1972)
• Young, Gifted and Black (1972)
• Hey Now Hey (The Other Side of the Sky) (1973)
• Let Me in Your Life (1974)
• With Everything I Feel in Me (1974)
• You (1975)
• Sparkle (1976)
• Sweet Passion (1977)
• Almighty Fire (1978)
• La Diva (1979)
• Aretha (1980)
• Love All the Hurt Away (1981)
• Jump To It (1982)
• Get It Right (1983)
• Who's Zoomin' Who? (1985)
• Aretha (1986)
• One Lord, One Faith, One Baptism (1987)
• Through the Storm (1989)
• What You See Is What You Sweat (1991)
• A Rose Is Still a Rose (1998)
• So Damn Happy (2003)
• This Christmas (2008)
• A Woman Falling Out of Love (2011)
• Sings the Great Diva Classics (2014)
• A Brand New Me (2017)

Albums (met eventuele hitnoteringen)

Album met eventuele hitnotering(en) in de Nederlandse Album Top 100	Datum van verschijnen	Datum van binnenkomst	Hoogste positie	Aantal weken	Opmerkingen
The Electrifying Aretha Franklin	1962	-
Soul, Soul, Soul	1968	-
Aretha's Gold	1969	-			Verzamelalbum
The Best of Aretha Franklin	1982	-			Verzamelalbum / #10 in de TV LP Top 15
Who's Zoomin' Who	1985	20-07-1985	33	9
Aretha	1986	15-11-1986	38	4
Through the Storm	1989	20-05-1989	48	7
The VH-1 Divas Live	1998	17-10-1998	6	33	met Mariah Carey, Gloria Estefan, Céline Dion en Shania Twain / Livealbum
Respect - The Very Best of Aretha Franklin	2003	24-05-2003	22	6	Verzamelalbum

Album met hitnotering(en) in de Vlaamse Ultratop 200 albums	Datum van verschijnen	Datum van binnenkomst	Hoogste positie	Aantal weken	Opmerkingen
The VH-1 Divas Live	1998	17-10-1998	6	20	met Mariah Carey, Gloria Estefan, Céline Dion en Shania Twain / Livealbum
The Queen of Soul	2014	15-02-2014	124	2
Aretha Franklin Sings the Great Diva Classics	2014	25-10-2014	81	3*

Singles

Single met eventuele hitnotering(en) in de Nederlandse Top 40	Datum van verschijnen	Datum van binnenkomst	Hoogste positie	Aantal weken	Opmerkingen
Respect	1967	24-06-1967	11	12	Nr. 7 in de Single Top 100
Baby I Love You	1967	22-07-1967	tip	-
Chain of Fools	1968	03-02-1968	12	8	Nr. 11 in de Single Top 100
Since You've Been Gone (Sweet Sweet Baby)	1968	06-04-1968	22	7
Think	1968	08-06-1968	12	9	Nr. 9 in de Single Top 100
I Say a Little Prayer	1968	07-09-1968	3	14	Nr. 4 in de Single Top 100
See-saw	1968	14-12-1968	19	6	Nr. 16 in de Single Top 100
The Weight	1969	15-03-1969	tip	-
I Can't See Myself Leaving You	1969	10-05-1969	tip	-
Share Your Love with Me	1969	30-08-1969	tip	-
Eleanor Rigby	1969	13-12-1969	tip	-
Spanish Harlem	1971	16-10-1971	2	9	Nr. 1 in de Single Top 100
Freeway of Love	1985	03-08-1985	31	4	Nr. 27 in de Single Top 100
Sisters Are Doin' It for Themselves	1985	02-11-1985	20	5	met Eurythmics / Alarmschijf / Nr. 17 in de Single Top 100
Who's Zoomin' Who	1985	22-02-1986	30	4	Nr. 39 in de Single Top 100
Jumpin' Jack flash	1986	11-10-1986	tip2	-	Nr. 48 in de Single Top 100
I Knew You Were Waiting (for Me)	1987	07-02-1987	1(3wk)	11	met George Michael / Nr. 1 in de Single Top 100
It Isn't, It Wasn't, It Ain't Never Gonna Be	1989	19-08-1989	tip6	-	met Whitney Houston / Nr. 40 in de Single Top 100
(You Make Me Feel Like) A Natural Woman	1993	25-09-1993	28	5	Alarmschijf / Nr. 32 in de Single Top 100
A Deeper Love	1994	19-03-1994	31	3	Nr. 34 in de Single Top 100

Dvd's

Dvd's met hitnoteringen in de Nederlandse Music Top 30	Datum van verschijnen	Datum van binnenkomst	Hoogste  positie	Aantal  weken	Opmerkingen
The Legendary Concertgebouw Concert Amsterdam	2010	27-11-2010	3	19

NPO Radio 2 Top 2000

Nummers met noteringen in de NPO Radio 2 Top 2000[T 1]	'99	'00	'01	'02	'03	'04	'05	'06	'07	'08	'09	'10	'11	'12	'13	'14	'15	'16	'17	'18	'19	'20	'21	'22	'23	'24
I Knew You Were Waiting (For Me) (met George Michael)	1360	-	1309	1615	-	1844	1915	772	1946	1493	-	-	-	-	-	-	-	-	1944	1040	1179	982	1166	1318	1158	1648
I Say a Little Prayer	407	438	465	440	766	456	517	504	360	448	821	498	519	606	803	793	929	942	951	300	444	494	606	663	680	703
Respect	402	447	518	409	314	254	418	588	313	367	715	342	434	665	598	782	813	790	842	245	346	418	446	632	574	863
Spanish Harlem	1299	1225	1043	921	1122	949	876	1349	955	1039	1765	1253	1521	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Think	212	273	308	305	301	241	339	384	259	288	583	314	374	459	631	681	841	910	952	459	619	607	820	1010	907	933
(You Make Me Feel Like) A Natural Woman	-	965	902	970	779	406	498	677	578	588	815	436	684	1086	985	1080	1272	746	828	182	448	610	744	925	893	1038

1. Een '-' betekent dat het nummer niet was genoteerd en een vetgedrukt getal geeft de hoogste notering van een nummer aan.