Dagestan

Dagestan^[a] er ein republikk i Russland og eit av føderasjonssubjekta i den russiske føderasjonen. Hovudstaden er Makhatsjkala, arealet er 50 300 km² og innbyggjartalet 2 977 400 (2010). Dagestan ligg ved kysten av Kaspihavet, og grensar til Aserbajdsjan og Georgia i sør.

Dagestan
Дагестан
republikk
Flagg Symbol
Nasjonalsong: Republikken Dagestans hymne
Land	Russland
Region	Nord-Kaukasus
Hovudstad	Makhatsjkala
Areal	50 300 km²
Folketal	3 232 224 (2024)
Språk	russisk, agulsk, avarisk, aserbajdsjansk, tsjetsjensk, darginsk, kumykisk, lakisk, lezgisk, rutulsk, tabassaransk, tatisk og tsakhursk.[1][2]
Tidssone	UTC +3 (MSK)
Dagestan 42.983888888889°N 47.505°E / 42.983888888889; 47.505
Kart over Dagestan. Kart over Dagestan.
Wikimedia Commons: Dagestan

Dagestan har dei siste åra vore prega av uro som fylgje av krigen i naborepublikken i vest, Tsjetsjenia. I 1999 vart republikken invadert av opprørsstyrkar frå Tsjetsjenia som freista å oppretta ein islamsk stat i Dagestan. Opprørarane vart drivne ut etter regulære krigshandlingar med russiske styrkar. Dette vart starten på den andre krigen i Tsjetsjenia.

Utover 2000-talet spreidde den politiske uroa i Nord-Kaukasus seg meir og meir frå Tsjetsjenia til dei andre republikkane i området. Ifølgje rapportar i media vart det i 2010 gjennomført 112 terrorhandlingar i Dagestan, og desse førte til 68 dødsfall og minst 195 skadde personar. Fem av desse terrorhandlingane vart utført av sjølvmordsbombarar.^[3]

Folkesetnad

Dei største byane er Makhatsjkala (572 100 ibuarar), Khasavjurt (131 200), Derbent (119 200) og Kaspijsk (100 100).^[4]

Dagestan er den mest etnisk samansette regionen i Russland, og ingen folkegrupper utgjer meir enn 30 % av folket. Ved folketeljinga i 2002 var den etniske samansetjinga:^[4]

• Avarar: 29,2 %
• Darginar: 16,9 %
• Kumykar: 14,8 %
• Lezginar: 13,2 %
• Lakar: 5,5 %
• Tabasaranar: 4,1 %
• Aserbajdsjanarar: 4,5 %
• Russarar: 3,6 %
• Tsjetsjenarar: 3,2 %
• Nogaiar: 1,4 %
• Agular: 1,0 %
• Rutular: 1,0 %
• Tsakhurar: 0,3 %

Dei fleste folkegruppene i Dagestan er tradisjonelt muslimar.

I motsetning til i Russland som heilskap går folketalet i Dagestan opp. Det auka med 30 % frå 1989 til 2005. Andelen etniske russarar vart om lag halvert i den same perioden, frå 9,2 % i 1989. I tida mellom folketeljingane i 2002 og 2010 var Dagestan det føderasjonssubjektet i Russland som hadde sterkast folkeauke, med 15,6 %. Samstundes hadde Dagestan lågast levestandard av alle føderasjonssubjekta.

Merknader

1. russisk Республика Дагестан Respublika Dagestan