Ebrodeltaet

Ebrodeltaet (katalansk: Delta de l'Ebre; spansk: Delta del Ebro) er deltaområdet til elva Ebro i det sørvestlege provinsen Tarragona i Catalonia i Spania. Deltaet ligg ved Middelhavet og blir stundom rekna som det nordlegaste punktet av Valenciabukta. I Ramsar-registeret er området oppført på 40°43′N 0°44′E.

Skildring

Geografi

Rismarker i Ebrodeltaet

Frå ei strand ved Ebrodeltaet

Fiske ved Ebradeltaet

Ebrodeltaet er eitt av dei største våtmarksområda i den vestlege delen av Middelhavet, med eit areal på om lag 320 km². Deltaet har vakse raskt gjennom avleiring av lausmassar som elva har ført med seg frå innlandet. Den historiske byen Amposta, som var ein hamneby alt på 300-talet, ligg i dag eit godt stykke frå elvemunninga, noko som viser kor mykje deltaet har ekspandert gjennom tidene.

Den avrunda forma til deltaet viser balansen mellom sedimenttilførselen frå Ebro og erosjonen frå bølgjer og straum. Ved hovudløpet av elva finst fleire elveøyar som vernar området mot havet, mellom anna Illa de Buda, Illa de Sant Antoni og Illa de Garxal.^[1]

I 1993 vart 7 736 hektar av Ebrodeltaet innlemma i Ramsarkonvensjonen som eit våtmarksområde av internasjonal tyding.^[2] Konvensjonen anerkjenner slike område for deira økologiske, økonomiske, kulturelle, vitskaplege og rekreasjonsmessige verdi.^[3]

Jordbruk

Store delar av deltaet har blitt drenert for jordbruk gjennom fleire hundreår. I dag blir området intensivt nytta til dyrking av ris, frukt - særleg sitrusfrukt) og grønsaker. Risprodusentenes samvirke i Ebrodeltaet har ein produksjonskapasitet på kring 45 000 tonn ris årleg, fordelt på 14 sortar dyrka på 22 000 hektar.^[4]

Samanlikna med dei store spanske risområda i Andalusia og Extremadura er avlingane i Ebrodeltaet meir stabile på grunn av jamn vassforsyning.^[5]

Eit nettverk av kanalar og vassvegar, bygd av både jordbruks- og miljøorganisasjonar, bidreg til å halde ved lag både dei økologiske og økonomiske ressursane i området. Den framande arten sebramusling (Dreissena polymorpha) har spreidd seg gjennom deltaet og oppover Ebro, der han utgjer ein trussel mot lokale artar gjennom konkurranse og rask reproduksjon.^[6]

Dyreliv

I 1983 verna Spania store delar av deltaet som Parc Natural del Delta de l’Ebre (Ebrodeltaet naturpark), med eit totalareal på 7 802 hektar. Naturparken vernar våtmarker, strender, saltsumpar, estuar og marskland som gjev viktige leveområde for mange artar.^[7][8]

Området har internasjonal betydning for åtte planteartar og 69 artar av ryggstrengdyr. Det finst kring 95 hekkande fugleartar, og parken er særleg viktig for meir enn 300 artar av trekkande og overvintrande fuglar, i år 2000 anslagsvis 250 000 fuglar.^[9] Ebrodeltaet er ein sentral rasteplass for store mengder vassfugl. Rundt år 2000 var det registrert nær 60 000 hekkande par av vassfuglar, inkludert måsar og terner.^[9]

Området huser òg verdas største koloni av middelhavsmåse (Ichthyaetus audouinii). I 2006 vart det registrert meir enn 15 000 hekkande par.^[10]

Trugsmål

Klimaendringar fører til auka erosjon frå havet og stigande grunnvassnivå av saltvatn. Samstundes har demningar oppstraums redusert mengda av sediment som når deltaet. Desse endringane påverkar biologisk mangfald og jordbruksverksemd i området negativt.^[11]