Kvitnakkekolibri

Kvitnakkekolibri (Florisuga mellivora) er ein mellomstor kolibri med utbreiing frå Mexico sørover gjennom Mellom-Amerika og nordlege Sør-Amerika, til Brasil, Peru og Bolivia. Han finst også på Trinidad og Tobago.

Kvitnakkekolibri
Kvitnakkekolibrihann
Kvitnakkekolibrihoe
Utbreiing og status
Status i verda: Livskraftig Utbreiinga av Kvitnakkekolibri
Systematikk
Rike:	Dyr Animalia
Rekkje:	Ryggstrengdyr Chordata
Underrekkje:	Virveldyr Vertebrata
Klasse:	Fuglar Aves
Orden:	Seglarfuglar Apodiformes
Familie:	Kolibriar Trochilidae
Underfamilie:	Florisuginae
Slekt:	Florisuga
Art:	Kvitnakkekolibri F. mellivora
Vitskapleg namn
Florisuga mellivora Linnaeus, 1758

Systematikk

Allereie i 1743 inkluderte den engelske naturvitaren George Edwards eit bilete og ei skildring av denne fuglen i verket A Natural History of Uncommon Birds, med namna «white-belly’d humming bird». Han hadde brukt eit eksemplar som høyrde til hertugen av Richmond, samla i Surinam. Då Carl von Linné oppdaterte Systema Naturae i 1758 (10. utgåve), plasserte han arten innanfor kolibrifamilien i slekta Trochilus, gav han binomialnamnet Trochilus mellivorus, og skreiv ei kort skildring, mellom anna med referanse til Edwards.^[1] Artsnamnet kombinerer latin mel og -vorus, og tyder «honning-etande».^[2] Typefunnet blir rekna å vere frå Surinam.^[3] Nå høyrer kvitnakkekolibrien til slekta Florisuga, oppretta i 1850 av Charles Bonaparte.

Skildring

Kvitnakkekolibrien er 11–12 cm lang. Hannane veg 7,4–9,0 gram, hoene 6,0–9,2 g. Hannen har mørkeblått hovud og bryst, kvit buk og stjert med svarte spissar – ei karakteristisk drakt. Ei kvit stripe ved nakken skil mellom den blå hovudparten og den lysegrøne ryggen og dei lange overgumpfjørene. Hoene varierer mykje i utsjånad, og kan likne hannar, vaksne eller unge. Dei fleste hoene har grøn overside, blågrøn strupe og bryst med kvite «skjel», kvit buk og hovudsakleg grøn stjert med blå spiss. Juvenile hannar kan likne modne hoer, men ofte med meir kvitt i stjerten, eller meir lik hannen med meir svart i stjerten. Unge hoer varierer òg, men har vanlegvis mindre kvitt i stjerten og ei bronseaktig strupe og bryst.^[3]

Utbreiing og habitat

Nominatunderarten, F. m. mellivora, finst frå sørlege delstatar som Veracruz og nordlege Oaxaca i Mexico, gjennom alle land i Mellom-Amerika unntatt El Salvador, i tillegg til Sør-Amerika nord for Chile, Argentina og Paraguay. Underarten F. m. flabellifera er berre funnen på Tobago. I Peru og Bolivia lever han aust for Andesfjella, i Ecuador og Colombia også på vestsida ned mot stillehavskysten. Arten har òg vore støytt på som streiffugl i Argentina, Aruba og Curaçao.

Kvitnakkekolibrien lever i trekroner og i kanten av fuktige skogar, og i opne eller halvopne område som høge sekundærskogar, galleriskog, og kaffi- og kakaoplantasjar. Vanlegast ser ein han høgt oppe i tre, men han kjem langt ned ved kantar og lysningar — frå havnivå og opp til om lag 900 meter over havnivå, og sporadisk så høgt som 1 500 moh.^[3]

Åtferd

Trekkmønsteret til kvitnakkekolibrien er ikkje godt dokumentert. Han rører seg truleg med blomstringssesongane, men detaljane manglar. Arten et nektar frå blomar i høge tre, epifyttar, buskar og Heliconia. Fleire fuglar kan samlast i eitt tre og vere aggressive, men dei forsvarar vanlegvis ikkje territorium. Begge kjønna fangar små insekt – hovudsakleg ved å sveve, snappe i lufta eller sikte frå ein utkikkspost.

Hekketida strekker seg frå den tørre sesongen til tidleg i den våte perioden, med variasjon i dei ulike utbreiingsområda. Reiret er grunt koppforma, konstruert av plantefiber og spindelvev, plassert oppå eit blad slik at eit anna blad fungerer som «tak». Reiret finst vanlegvis 1–3 m over bakken, ofte nær elver eller bekker. Hannane marknadsfører seg med oppvisingar og jaktar kvarandre i trekroner og langs skogskantar under hekkesesongen. Hoene flyg i eit dirrande mønster for å avleie predatorar.

Kvitnakkekolibrien er ikkje særleg vokal. Songen er ei lang rekkje høgfrekvente enkelttonar, halde i eit tempo på rundt 0,7–1,0 tonar per sekund: tseee… tseee… tseee… tseee… Ropa inkluderer eit kort «tsik», eit lengre, høgsynt «sweet», og ein nedstigande «swee‑swee‑swee‑swee» i konfliktar.^[3]

• 
  Hannfugl i Tandayapa, Ecuador
• 
  Hoe, San Jorge Eco-lodge, Ecuador
• 
  Hoe av F. m. flabellifera, Tobago
• 
  Hannfugl i Tandayapa, Ecuador
• 
  Frå Tobago

Status

Verdas naturvernunion, IUCN, vurderer kvitnakkekolibrien som av livskraftig (LC). Arten har eit svært stort utbreiingsområde, men det finst ingen presis oversikt over populasjonar eller korleis dei utviklar seg. Arten er vanleg til nokså vanleg i store delar av området, finst i fleire verna område og verkar tilpassa landskap påverka av menneske slik som treplantasjar.^[4]