Plagioklas

Plagioklas er ei fellesnemning for blandingsrekka mellom albitt og anortitt (kalknatronfeltspat), og er ei triklin feltspat-gruppe som utgjer ein viktig bestanddel av ei rekkje bergartar. Bergarten anortositt består nesten utelukkande (<90%) av anortitt-rik feltspat.

Plagioklas
Eit fotomikrograf av eit plagioklas krystall under krysspolariset lys. Plagioklaskrystallet syner ein tydeleg banda effekt kalla ein polysyntetisk tvilling.
Generelt
Kategori	Feltspat mineral group, tectosilikat
Kjemisk formel	NaAlSi3O8 – CaAl2Si2O8
Krystallsymmetri	Triklinsk pinakoidal H-M-symbol: (1) Romgruppe: C1
Identifikasjon
Farge	Kvit, grå, blåkvit, raudaktig kvit, grønaktig kvit
Krystallform	Massiv til korna
Krystallsystem	Triklinsk
Tvilling	Vanleg, albitt-lov striper på {001}[1]
Kløyv	god på {001} og {010}
Fastleik	Sprø
Mohs hardleiksskala	6 - 6.5
Glans	glasaktig
Strekfarge	Kvit
Transparens	Gjennomsiktig til gjennomskineleg
Spesifikk vekt	2.62 (albitt) til 2.76 (anortitt)[1]
Optiske eigenskapar
Optiske eigenskapar	Toaksa (+) albitt, Toaksa (-) anortitt[1]
Brytingsindeks	Albitt: nα 1.527, nβ 1.532 nγ 1.538 Anortitt: nα 1.577 nβ 1.585 nγ 1.590[1]
Oppløyselegheit	Albitt uoppløyseleg i saltsyre, anortitt bryt ned i saltsyre [1]
Kjelder	[2]

Plagioklasar kan som oftast skiljast frå alkalifeltspat ved ei karakteristisk tvillingstriping på spalteflatene. Dei utgjer ein blandkrystallserie mellom dei to endeledda albitt (natronfeltspat), NaAlSi3O8) og anortitt (kalkfeltspat, CaAl2Si2O8). Serien vart tidlegare delt inn etter innhaldet av albitt/anortitt i seks ledd: albitt, oligoklas, andesin, labradoritt, bytownitt og anortitt. Ved høg temperatur er det er det fullt mogeleg å blande mellom dei to endeledda, men ved lågare temperatur kan det skje ei avblanding i to fasar.

Kalsiumrik plagioklas vert kalla basisk plagioklas.

Kjelder

«plagioklas» i Store norske leksikon, snl.no.