Poseidon

Poseidon var havguden i gresk gudelære. Han var ein av dei tolv olympiske gudane saman med sine søsken Zevs, Hera og Demeter. Han var også bror til guden Hades og gudinna Hestia som normalt ikkje vert rekna blant dei tolv.^[1] Han var son til titanane Kronos og Rhea.^[1] I den klassiske litteraturen vert han framstilt som ein av gudane med høgast rang (etter Zevs) og den som rår for bølgjene på havet og som også lagar jordskjelv.^[2] Poseidon var ektemannen til sjøgudinna (nereiden) Amfitrite. Dei fekk saman borna Triton og Rhode.^[3] Han svarar til guden Neptun i den romerske gudelæra.^[4]

Poseidon med sin attributt, ein trident (reiskap med tre tindar til lystring av fisk), framstilt på ein 7,7 cm høg og 7,3 cm brei plakett frå 550–525 f.Kr. frå Penteskouphia i Hellas. No ved Musée du Louvre i Paris.

Poseidon
Opptrer i	Odysseen, Iliaden, Hades
Identifisert med	Neptun, Ahti, Æge, Njord, Yammu
Mor	Rhea
Far	Kronos
Ektefelle	Arne, Amfitrite, Tyro, Euryte, Corcyra
Sambuar	Afrodite, Themisto, Aba, Aethra, Agamede, Alcyone, Alope, Amymone, Anippe, Lysianassa, Arene, Arethusa, Argiope, Astypalaea, Beroe, Calchinia, Hermippe, Calyce, Canace, Celaeno, Celaeno, Cerebia, Ceroessa, Khione, Chrysogeneia, Cleito, Cleodora, Demeter, Europa, Eurycyda, Eurynome, Gaia, Halie, Helle, Hippothoe, Iphimedeia, Libya, Medusa, Melantho daughter of Deucalion, Melite, Molione, Mytilene, Oenope, Periboea, Philyra, Pirene, Salamis, Satyrion, Syme, Theophane, Thoosa, Melanthia, Midea, Ascra, Pitane, Pronoe, Pero, Laodice, Alistra, Alta, Anticleia, Bithynis, Brylle, Celusa, Diopatra, Larissa, Arethusa, Antiope, Thronia
Barn	Boeotus, Aloeus, Aeolus, Polyfemos, Eryx, Neleus, Triton, Protevs, Rhodos, Benthesikyme, Halirrhothios, Phaeax, Nireus, Amphimarus, Pelias, Belus, Prokrustes, Antaios, Amycus, Evadne, Onchestus, Nauplius, Aiolos, Atlas, Acessamenus, Achaeus, Pelasgus, Agenor, Cymopoleia, Ergiscus, Thesevs, Dictys, Actor, Belus, Aethusa, Hyrieus, Anthas, Hippothoon, Busiris - egyptisk konge, Idas, Abas, Cercyon of Eleusis, Eurypylus, Ancaeus, Erginus, Peratos, Minyas, Cycnus, Triopas, Epopeus, Asopos, Nycteus, Lycus, Eurypylus, Celaenus, Polydectes, Byzas, Eumolpus, Ampheres, Elasippus, Mestor, Azaes, Arion, Despoina, Euphemus, Eleius, Bellerofon, Kharybdis, Almops, Paeon, Taphius, Otus, Efialtes, Althepus, Lelex, Chrysaor, Pegasus, Eirene, Delphus, Mygdon of Bebryces, Eurytus, Cteatus, Mytilus, Megareus of Onchestus, Astacus, Sithon, Nausithous, Aon, Phocus, Cychreus, Taras, Cycnus, Chthonius, Leucon, Abderos, Chios, Melas, Agelus, Alebion, Dercynus, Lamia, Lepreus, Palaestinus, Periphetes, Phineus, Poltys, Sarpedon, Sciron, Sinis, Syleus, Taenarus, Butes, Augias, Eumelus, Chrysomallos, Parnassus, Periclymenus, Amyrus, Autochthon, Mneseus, Lamus, Leuconoe, Evaemon, Phthius, Sikanos, Siculus, Hyperes, Anathamus, Arpiátes, Anthes, Aspledon, Alcippe, Athos, Byzinus, Caanthus, Cenchrias, Chryses, Cromus, Dicaeus, Dorus, Dyrrachius, Eusirus, Glavkos, Oeoclus, Lekhes, Hopleus, Diaprepes, Lamia

Om namnet

Den tidlegaste nemninga av namnet hans er skriven i det mykenske språket Linear B som Po-se-da-o eller Po-se-da-wo-ne, noko som tilsvarar Poseidaōn og Poseidawonos. Opphavet er noko uklart. Det kan brytast ned til å bety «ektefelle» eller «herre» (gresk: πόσις, posis, frå urindoeuropeisk *pótis) og eit anna element som betyr «jord» (δᾶ, da, dorisk gresk γῆ, gē), noko som gir ei meining tilsvarande herre eller make av Da, det vil seia «av jorda». Det synest å knytte han til gudinna Demeter, «Jordmodera».^[5][6][7]

Poseidon i mytologien

I dei fleste primærkjelder frå antikken vert det sagt det at at han vart eten av sin eigen far Kronos da han vart fødd. Kronos åt også alle syskena hans utanom Zevs, som drap Kronos og slapp fri syskena.^[8]

I Homer sitt epos Iliaden grip Poseidon fleire gonger inn i handlinga på grekeranes side, men han nemnes også som den som redda trojaneren Aineas frå å bli drepen av Akilles. I Odysseen har havguden Poseidon ein viktig rolle som den som straffa helten Odyssevs under hans lange og eventyrlege ferd etter trojakrigen. «... men guderne ynket ham alle / uten Poseidon, som raste i harm mot helten Odyssevs.»^[9]

Poseidon tevla mot gudinna Atene om kven som skulle verta byen Atens skytsgud eller gudinne. Gudane skulle gje ei gåve til byen. Poseidon stakk sin trefork i bakken og der vaks det opp ei saltvasskjelde. Atene planta eit oliventre i byen, og den gåva vart av atenarane sett på som den likaste. Poseidon sendte som hemn ei flodbylge over landet.^[10]