Rarotongesisk

Rarotongesisk eller Cookøy-maori (Māori Kūki 'Āirani eller berre Māori) er eit austleg polynesisk språk frå Cookøyane. Saman med engelsk er det offisielt språk på øygruppa, der den største øya er Rarotonga.^[2][3]

Rarotongesisk Māori, Maori Kuki Airani, Māori Kūki 'Āirani
Klassifisering	Austronesisk  Malayo-polynesiske   Oseanisk    Polynesisk     Aust-polynesisk      Tahitisk
Talarar	Cookøy-maoriar
Bruk
Tala i	Cookøyane, New Zealand
Rarotongesisktalande i alt	13 620 på Cookøyane, 7 725 på New Zealand[1]
Normert av	Kopapa Reo
Språkkodar
ISO 639-2	rar
Glottolog	raro1241

Rarotongesisk er nært i slekt med maori, språket som blir tala på New Zealand. Det blir også kalla māori av talarane sine, men er eit eige språk som skil seg frå newzealandsk maori. Folk frå Cookøyane kan også kalla det Te reo Ipukarea, bokstaveleg 'språket frå ætteheimlandet'.

Offisiell status

Rarotongesisk blei offisielt språk på Cookøyane i 2003. Engelsk hadde då vore einaste offisielle språk sidan 1915. Det har ikkje nokon offisiell status på New Zealand, sjølv om Cookøyane er tilknytt New Zealand (del av Realm of New Zealand).

Skriftsystem og uttale

Standardiseringa av skriftsystemet til rarotongesisk er omdiskutert. Bruk av makron (־) eller te makarona og glottal stopp amata (ꞌ) (/ʔ/) er tilrådd, men blir sjeldan brukt av talarane i daglegdags skrift. Det rarotongesiske Nytestamentet^[4] bruker standardiserte diakritiske teikn når dei er fonemiske, men ikkje andre stader.

Konsonantar

	Labial	Alveolar	Velar	Glottal
Nasal	m	n	ŋ
Plosiv	p	t	k	ʔ
Flapp		ɾ
Frikativ	f1 v	s2		h3

1. Finst berre på Manihiki
2. Finst berre på Penrhyn
3. Finst berre på Manihiki og Penrhyn

Vokalar

	Fremre	Sentral	Bakre
Trong	i iː		u uː
Trong midtre	e eː		o oː
Open		a aː

Personlege pronomen

Person	Eintal	Total	Fleirtal
1. inklusiv	au	tāua	tātou1
1. ekslusiv		māua	mātou2
2.	koe	kōrua	kōtou
3.	aia	rāua	rātou

1. du -2 eller fleire - og eg
2. dei og eg