Syre

Ei syre er eit stoff som kan gje frå seg H+ ioner (proton), syra kan reagera med ein base og danna eit salt og har pH-verdi under 7 i vassløysning. Sterke syrer er fullstendig protolyserte i vatn, medan svake syrer berre er delvis protolyserte. Det vil seia at ikkje all syra reagerer med vatnet.

For syreplantar, sjå syreslekta.

Generelt kan ein reaksjon mellom ei syre og vatn skrivast slik:

HA + H₂O <--> H₃O⁺ + A^-

Ein skil mellom organiske og uorganiske syrer. Aminosyrer og karboksylsyrer er organiske syrer. Dei sterkaste syrene, som svovelsyre, er uorganiske.

Ei einprotisk syre er ei syre som gjev frå seg 1 proton (H+). Ei fleirprotisk syre er ei syre som gjev frå seg to eller fleire protoner (H+)

Definisjonar på ei syre

• Ei Brønsted-Lowry-syre er ein protondonor. Ho gjev frå seg eit hydrogenion. Stoffet som tek imot protonet er ein base.
• Ei Lewis-syre er eit stoff som er ein elektronparakseptor.

Svante Arrhenius definerte ei syre som eit stoff som kan gje frå seg hydrogenion når ho er løyst i vatn. Etter denne definisjonen må syrer vera vassløyselege. Det er ikkje nødvendig om ein brukar definisjonen til Brønsted og Lowry. Ei Lewis-syre treng ikkje eingong å innehalda hydrogen.

Viktige syrer

Vinsyre

Organiske

• Aminosyrer - stoffgruppe
• Askorbinsyre - C-vitamin
• Benzosyre
• Eddiksyre
• Sitronsyre
• Vinsyre

Uorganiske

Svake

• Flussyre

Sterke

• Salpetersyre
• Saltsyre
• Svovelsyre

Reaksjonar

Salt vert danna i nøytraliseringsreaksjonar mellom syrer og basar. Denne reaksjonstypen er viktig i analysemetoden syre-base-titrering. Endepunktet i titreringa vert funne ved hjelp av ein indikator eller ved pH-målingar.

Bruk av syrer

Ein del organiske syrer vert brukt i matlaging. Eddiksyre i form av eddik er mykje brukt, mellom anna i dressingar. Nokre av syrene vert brukt som konserveringsmiddel.

Sjå òg

• Base
• Salt
• Titrering

Bakgrunnsstoff