Monarquia constitucionala
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Remove ads
Una monarquia constitucionala, tanben coneguda coma monarquia limitada o monarquia democratica, es un tipe de regim politic que reconeis un monarca elegit o ereditari coma cap de l'Estat, mas qu'una constitucion limita sos poders.
Las monarquias constitucionalas modèrnas son mai sovent de monarquia parlementàrias amb un sistèma de separacion dels poders que lo monarca es lo cap simbolic del poder executiu. Aquel poder es en practica devolut a un primièr ministre nomenat pel monarca, e devent aver lo sosten del Parlament, davans que, son govèrn es sol responsable.
Lo monarca, independent des partits politics, dispausa de prerogativas constitucionalas per exercir son ròtle eminentament simbolic coma fisador de la Constitucion e de la democracia, de l'unitat nacionala e de l'integritat territoriala, mas tanben coma simbòl del contunh istoric de l'Estat, representant e fisador de sos interèsses a l'estrangièr. Pòt aver tanben un drech de gaita, de conselh e d'avertiment sus la politica menada pel govèrn, presidir las sesilhas del conselh dels ministres, e èsser arbitre, en cas de crisi politica o de govèrn. Per aquò, a un ròtle neutre e pòt servir de mediator, e lo monarca es un «poder moderator» segon Benjamin Constant. Atal, lo monarca parlamentari regna mas govèrna pas, o segon la formulacion d'Adolphe Thiers: «Le rei administra pas, govèrna pas, regna.»
Lo monarca ereditari pòt èsser rei o reina, coma dins gaireben totas las monarquias europèas, mas tanben grand duc o granda duquessa, coma al Luxemborg, prince, coma a Mónegue o au Liechtenstein, emir, coma al Kowait, o emperador, coma al Japon.
Remove ads
Origina
Las originas del concèpte venon de las monarquias absoludas de la fin de l'Edat Mejana que l'autoritat del govèrn i es exercida pel monarca e son govèrn. Lo desvolopament de la participacion populara dins las democracias passèt lo poder dels govèrns causits a d'assembladas e parlaments legislatius, produsent de sistèmas mai democratics. Atal, lo monarca regna mas govèrna pas.
Cap teoric de l'executiu
Dins una monarquia constitucionala, lo pòste de cap de l'Estat se transmet abitualament al sen d'una familha reiala. Lo cap de l'Estat es teoricament responsable de l'executiu, çò qu'explica l'origina de denominacions coma «Lo govèrn de Sa Majestat».
Dins qualques païses lo monarca pòt téner sesilha amb lo govèrn malgrat qu'aja pas de ròtle dins la formacion de la politica. Dins d'autres, lo monarca a un drech d'accès a totes los afars del govèrn. Pasmens, qualques constitucions monarquicas rebutan lo monarca de tota participacion al govèrn. Es lo cas en Suècia e Japon, que lors sobeirans demòran pasmens de monarcas constitucionals.
Remove ads
Cap efectiu de l'executiu
Pasmens, existís encara de monarquias constitucionalas que lor monarca es dotat de vertadièrs poders politics. Es lo cas de Mónegue que lo prince sobeiran a l'iniciativa de leis e nomena le Govèrn princièr. Aquel darrièr es responsable pas que davant el. En efècte, la separacion estricta dels poders fa que lo Govèrn es pas eissit del Conselh Nacional (parlament monegasc monocameral).
Aplicacion
Actualament, es gaireben totjorn associada a una democracia representativa, çò que dona un compromés entre las teorias de sobeiranetat del pòble e un govèrn seguent una tradicion. E mai lo rei o la reina pòsca èsser vist coma cap de govèrn, es lo Primièr ministre que govèrna le país. Son poder deriva dirèctament o indirèctament d'eleccions.
Istoricament de monarquias constitucionalas foguèron pas totjorn de democracias representativas. Per exemple Itàlia, Japon e Espanha coneguèron de monarquias coexistissent amb un regim autoritari.
Remove ads
Dins lo monde
.svg){kind=small}
Remove ads
Ancianas monarquias constitucionalas
Mai d'un païses coneguèron una monarquia constitucionala abans de venir republicas, coma :
- Àustria-Ongria, de 1867 a 1919 ;
- Alemanha, de 1871 a 1919, amb l'Empèri Alemand ;
- Brasil, de 1822 a 1889, avec l’Empèri de Brasil.
- França, de 1791 a 1792 amb lo Reialme dels Franceses, puèi de 1814 a 1848, amb la Restauracion francesa e la Monarquia de Julhet ;
- Portugal, de 1820 a 1828 e de 1834 a 1910, jos branca liberala de l'Ostal de Bragança ;
- Romania, de 1831 a 1848 amb los Reglaments organics de Valachia e de Moldàvia; de 1859 a 1866, amb los Principats units, e puèi de 1866 a 1947, coma Principat de Romania, puèi del Reialme de Romania.
- Savòia e Sardenha, de 1713 a 1860.
Remove ads
Nòtas e referéncias
Articles connèxes
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads