Musas
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Las Musas (en grèc ancian: Μοῦσαι Moûsai) son dins la mitologia grèga las nòu filhas de Zèus e de Mnemosina que presidavan a las arts liberalas.
Etimologia
S'es plan establit que lor nom (sing. Μοῦσα [ˈmoːˌsa]) rebat un ancian *montia, l'etymologia d'aquesta darrièra forma demora incertana. Un ipotèsi fa derivar lo tèrme de la raíç indoeuropèa *men- / *mon- presenta dins μένος e dins μνήμη. Mnemosina derivant del grèc μνήμη, aquò fariá de las Musas, las Filhas de la Memòria[1]. Alara qu'un autre ipotèsi prepausa de ligar lo mot a la raíç *mont- del latin mons (« mont »), e far d'elas, primitivament, las ninfas dels monts Olimp o Elicon. Pasmens, la raíç grèga μουσ- se trapa dins de mots coma μουσική (« musica »), μουσεῖον (« musèu »).
Remove ads
Mite antic
Dins l’Odisèa, Omèr invòca una Musa, benlèu Calliòp, benlèu Erato, per racontar lo retorn d'Ulisses a Itaca après la fin de la guèrra de Tròia:
| “ | Ò Musa, conta me l'aventura del trobaire: aqueste pilhèt Tròia, que pendent tant d'annadas vaguèt […]… A nosaltres tanben, Filha de Zèus, conta un pauc aquestes expleichs! | ” |
Mas dins l’Iliada, ont conta un episòdi de la guèrra de Tròia, invòca una divesa:
| “ | Canta la colèra, divesa, del filh de Pelèu, Aquiles, ràbia funèsta, que causèt mila dolors als Aquèus [...]. | ” |
A l'origina (segon Pausanias), èran tres: Aedèa (lo « cant », la « votz »), Meletèa (la « meditacion ») e Mnemèa (la « memòria »). Ensemble, representa lo prerequesit de l'art poetit dins la practica del cult.
A Dèlfes, pòrtan lo nom de las tres primièras còrdas d'una lira: Aguda (Netèa), Mediana (Mesèa) e Grava (Ipatèa).
Ciceron dins La Natura de las Causas ne compte quatre : Telxinoèa « que tòca lo còr », Aedèa « lo cant », Arquèa « lo començament » e Meletèa « la soscada »[2].
La tradicion lor atribussiá doas demoranças: una sul mont Parnàs, l'autra sul mont Elicon.
Es Platon (dins Ion) vèrs 401 AbC., puèi lo neoplatonicians, que fan de las nòus Musas las mediatriças entre lo dieu e lo poèta o quin que siá creator intellectual, segon la concepcion de l'art segon que lo poèta es possedit, transit per un dieu. De l'edat presocratica a la classica, lors atributs evoluèron.
Las Musas son a vegada abusivament assimiladas a la Pieridas, en referéncia a la Pierida, una region de Tràcia d'ont son originàrias[3].
Al contrari d'una cresença espandida, i a pas de ligam dirècte entre las Musas de la mitologia grèga e la definicion de las arts dichas tradicionalas. Atal, lo filosòf Hegel, dins son Estetica, ne compta pas que cinc: arquitectura, escultura, pintura, musica e poesia.
Remove ads
Atributs
Las Musas son aisidament identificablas dins l'art, subretot quand son al nombre de nòu e acompanhadas d'Apollon. Pasmens, lors diferents atributs permeton tanben de las reconéisser dins de representations isoladas.
- Calliòpa: corona d'aur, libre, tauleta e estilet, trompeta ;
- Clio: corona de laurièr, cicne, libre o rotlèu, tauleta e estilet, a vegada trompeta[4] ;
- Erato: corona de nèrta e de ròsa, tamborin, lire, viòla, cicne;
- Euterpa: flaüta simpla o dobla, clarin duble, e un autre instrument de musica (trompeta) ; corona ; cicne ;
- Melpomèna : còr, corona de vitz de vinha, espasa, masqueta tragica, esceptre a sos peses ;
- Polimnia: corona de pèrlas, organ;
- Terpsicòra: corona de garlanda, instrument de musica de còrdas (viòla, lire per exemple) ;
- Talia: corona d'èdra, instrument de musica (sovent viòla), masqueta comica, ròtleu;
- Urania: compàs, corona d'estelas, glòb[5].
Posteritat dins l'Antiquitat
La poetessa grèga Safo de Lesbos, que visquèt al sègle VI AbC., foguèt chafrada « la desena Musa » dins una epigrama anonina (attribuit belèu de baias eronèu a Platon).
Fonts
Nòtas e referéncias
Annèxes
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads