Urt

Urt^[1] (Ahurti en basco, Urt en francés) qu'ei ua comuna d'Occitània, en Gasconha, situada dens lo Baish Ador, administrada peu departament deus Pirenèus Atlantics dens la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània. Que participè au Biltzar de Labord de 1763 a 1789 mes en demorant restacada judiciàriament a la senescaucia de Came. Que hè partida deu "Bascoat" dens lo sens de la lei Pasqua de 1995.

Vila d'Occitània

Urt Urt
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Maison comuna.
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	43° 29′ 41″ N, 1° 17′ 21″ O
Superfícia	18,99 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	111 m 40 m 0 m
Geografia politica
País	Gasconha
Parçan	Baish Ador, Labord
Estat	França
Region 75	Navèra Aquitània
Departament 64	Pirenèus Atlantics
Arrondiment 641	Baiona
Canton 6414	Niva-Ador (La Bastida de Clarença abans 2015)
Intercom 246401855	CA deu Bascoat
Cònsol	Nathalie Martial Etchegorry (2020-2026)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2019)	2 323 ab. Evolucion de la populacion 2 357 ab.
Densitat	116,8 ab./km²
Autras informacions
Gentilici	Urtois, Urtoises (en francés)
Còde postal	64240
Còde INSEE	64546

Las comunas tòcatocantas que son Sent Laurenç de Gòssa dens las Lanas au nòrd, Briscós e Urcueit a l'oèst, Bardòs e Guishe a l'èst e Hasparn au sud.

Geografia

Comunas a l'entorn.

Predominància lingüistica

Mapa de las sèt províncias bascas (1), 1863

Mapa de las sèt províncias bascas (2), 1863

Las duas versions de la Carte des sept provinces basques montrant la délimitation actuelle de l'euscara en dialectes, sous-dialectes et variétés (Mapa de las sèt províncias bascas que muisha la delimitacion actuala de l'euscarà en dialèctes, sos-dialèctes e varietats) dessenhadas en 1863 per lo prince Loís Lucian Bonaparte que plaçan Urt hòra de l'aira bascofòna.

Lo Recueil de linguistique et de toponymie des Pyrénées (Recuelh de lingüistica e de toponimia deus Pirenèus) realizat en 1887 per Julian Sacaze que dona per Urt ua version en gascon, compausada d'ua traduccion de dus tèxtes mitologics, puish ua lista deus microtoponimes de la comuna.

Le Recueil des idiomes de la région gasconne (Recuelh deus idiòmas de la region gascona) realizat en 1894 per lo lingüista Edouard Bourciez que dona per Urt ua version de la parabòla deu hilh prodigue traduita en gascon.

Segon V. Dubarat, « Urt que hè partida d'ua petita isla gascona dab Guishe, Came e Samas, que penetrè en País Basco e s'i implantè d'òra »^[2] (traduccion).

La mapa deu Pays Basque français (País Basco francés) dessenhada en 1943 per Maurice Haulon que hè paréisher la "démarcation actuelle entre la langue basque et les dialectes romans" (demarcacion actuau enter la lenga basca e los dialèctes romanics) e qu'enclutz la comuna d'Urt dens lo gascon.

Dens lo son libe Les Basques editat en 1955, lo bascològue Philippe Veyrin qu'analisa mei d'un aspects de l'istòria e de las tradicions deu Bascoat. Que presenta tanben lo limit enter lenga basca e dialècte gascon, en hasent estat de caduna de las ultimas comunas bascofònas. Qu'ajusta : « Totas aqueras localitats que sont sancerament bascas de lenga, hòra Urt e Bardòs a un cap, Mondòri a l’aute, vienudas mei qu’a miejas gasconas o biarnesas. »

Segon la Morfología del verbo auxiliar vasco (Morfologia deu vèrbe auxiliar basco) establida per Pedro de Yrizar en 1970, Urt es pas situada dens l'aira bascofòna.

Segon la mapa de Jacques Allières, la termièra lingüistica enter basco e gascon que passarè enter Briscós e l'Ador, au sud-oèst d'Urt, gascona^[3].

Toponimia

La prononciacion qu'ei ['yrrt]. Las fòrmas ancianas que son Aurt en 1193, Hurt en 1242, Hurt (mapa deu començament deu sègle XVII, shens data, Urt (mapas de 1630, 1638, 1651), Hurt (mapa deu començament deu sègle XVIII, Urt (mapas de 1714 e de 1733) ^[4].

Dauzat qu'explica Urt ei probablament aparentat au basco ur, « aiga », que seré d'origina ibèra ^[5].

J.B. Orpustan qu'explica la preséncia de a- iniciau au sègle XII dens ua atestacion e dens la fòrma basca Ahurti qu'empacha d'interpretar lo nom com urte, « aigat ». lo nom que demòra inexplicat, mès d'origina versemblablament basca, vienuda benlhèu deu basco ahur, « curat, cau », probablament au sens topografic, o auta solucion, de aur, aurki « avant, davant », benlhèu dens lo sens d'ua posicion « avant », cap a l'Ador au nòrd-èst ^[4].

Istòria

Administracion

Lista deus maires successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2020	2026	Nathalie Martial Etchegorry
març de 2008	2020	Robert Lataillade	divèrs dreta	retirat de la Foncion Publica
març de 1983	2008	Jean Castaings	RPR puish UMP	retirat de director de mutuau, conselhèr generau (1979-1992 puish 1998-2015), president deu Conselh Generau, conselhèr regionau
març de 1977	1983	René Bélaube	UMP
març de 1971	1977	Michel Thielley		mètge e çurgent urològue
	1971
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 2218, totala: 2275
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
						1 735	1 742	1 748
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
-	-	-	-	1 653	-	-	-	-
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
-	-	1 896	-	-	-	-	-	-
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
1 180				Cercar	1 702	1 988	2 028	2 092 2 159
2009	2010
2 183 2 248	2 195 2 254
Fonts
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

Lòcs e monuments

Personalitats ligadas dab la comuna

Véder tanben

• Comunas deus Pirenèus Atlantics

Ligams extèrnes

• (fr) Sit oficiau
• (fr) Los monastèris benedictins d'Urt