ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ
ଯନ୍ତ୍ର ଦ୍ଵାରା ଦେଖାଯାଉଥିବା ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତା / From Wikipedia, the free encyclopedia
ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ (କୃତ୍ରିମ ବୁଦ୍ଧିମତା) ବା ସଂକ୍ଷେପରେ କହିଲେ ଏ.ଆଇ. ହେଉଛି ମନୁଷ୍ୟକୃତ ଯନ୍ତ୍ରାଂଶ ଯେପରିକି ରୋବଟ, କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଇତ୍ୟାଦିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତାକୁ ବୁଝାଏ । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ, ଆଲୋଗୋରିଦମ ଓ ଶିକ୍ଷାଦ୍ୱାରା କୂତ୍ରିମ ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଥାଏ। ଯେକୌଣସି ଯନ୍ତ୍ର ଯାହା ତାର ଆଖପାଖର ପରିବେଶକୁ ବୁଝିପାରି ନିଜର କ୍ରିୟାଦ୍ୱାରା ଲକ୍ଷ୍ୟସ୍ଥଳୀରେ ପହଞ୍ଚିବାର ସମ୍ଭାବନାକୁ ଯଦି ବଢ଼ାଇପାରେ ତାହାକୁ କୃତ୍ରିମ ବୁଦ୍ଧିମତା କୁହାଯାଏ । ଅନ୍ୟଏକ ଅର୍ଥରେ, ଏହା ଏକ ଯନ୍ତ୍ର ଯାହା ମନୁଷ୍ୟର ମସ୍ତିଷ୍କ ଭଳି ଚିନ୍ତା କରି ନୂଆ ଜିନିଷ ଶିଖେ ଏବଂ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିପାରେ।
ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ |
ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ ଲକ୍ଷ୍ୟଗୁଡିକ |
---|
ନଲେଜ ରିଜନିଂ |
ପ୍ଲାନିଂ |
ମେସିନ ଲର୍ଣିଂ |
ନ୍ୟାଚୁରାଲ ଲାଙ୍ଗୁଏଜ ପ୍ରୋସେସିଂ |
କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଭିଜନ |
ରୋବୋଟିକ୍ସ |
ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଜେନେରାଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ |
ପଦ୍ଧତିଗୁଡିକ |
ସିମ୍ବଲିକ |
ଡିପ ଲର୍ଣିଂ |
ବାୟେସିଆନ ନେଟୱର୍କ |
ଏଭୋଲ୍ଯୁସନାରୀ ଆଲଗୋରିଦମ |
ଫିଲୋସଫି |
ଏଥିକ୍ସ |
ବଞ୍ଚିରହିବାର ଆଶଙ୍କା |
ଟ୍ଯୁରିଙ୍ଗ ପରୀକ୍ଷା |
ଚୀନ ଘର |
ବନ୍ଧୁତ୍ବପୂର୍ଣ ଏଆଇ |
ଇତିହାସ |
ଘଟଣାବଳୀ |
ପ୍ରଗତି |
ଏଆଇ ଶୀତ |
ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା |
ପ୍ରୟୋଗ |
ପ୍ରକଳ୍ପ |
ପ୍ରୋଗ୍ରାମିଂ ଭାଷା |
ଗ୍ଲୋସରି |
ଗ୍ଲୋସରି |
ଯେହେତୁ ମେସିନ୍ ଗୁଡ଼ିକ କ୍ରମଶଃ ସକ୍ଷମ ହେବାରେ ଲାଗିଛି, "ବୁଦ୍ଧିମତା" ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିବା କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡିକ ପ୍ରାୟତଃ ଏଆଇର ସଂଜ୍ଞାରୁ ହଟାଇ ଦିଆଗଲାଣି, ଯାହାକୁ ଏଆଇ ପ୍ରଭାବ (AI effect) କୁହାଯାଏ ।[2] ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଅପ୍ଟିକାଲ କ୍ୟାରେକ୍ଟର ରେକଗନୀସନ (OCR) ଏକ ନିୟମିତ ଜ୍ଞାନକୌଶଳରେ ପରିଣତ ହେବା ପରେ, ପ୍ରାୟତଃ ଏଆଇ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିବା ଜିନିଷରୁ ବାଦ୍ ଦିଆଯାଏ ।
ଏଆଇ ଗବେଷଣାର ବିଭିନ୍ନ ଉପ-କ୍ଷେତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଏବଂ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉପକରଣର ବ୍ୟବହାର ଉପରେ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ । ଏଆଇ ଗବେଷଣାର ପାରମ୍ପରିକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଯୁକ୍ତି, ଜ୍ଞାନ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ, ଯୋଜନା, ଶିକ୍ଷଣ, ପ୍ରାକୃତିକ ଭାଷା ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ, ଧାରଣା ଏବଂ ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକର ଗତି ଏବଂ ପରିଚାଳନା କରିବାର କ୍ଷମତା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ସାଧାରଣ ବୁଦ୍ଧି (ଏକ ମନମୁଖୀ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିବାର କ୍ଷମତା) ଏହି କ୍ଷେତ୍ରର ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ଲକ୍ଷ୍ୟ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ ।[3] ଏହି ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ ପାଇଁ, ଏଆଇ ଗବେଷକମାନେ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ଗାଣିତିକ ଅପ୍ଟିମାଇଜେସନ୍, ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଯୁକ୍ତି, କୃତ୍ରିମ ନ୍ୟୁରାଲ ନେଟୱାର୍କ ଏବଂ ପରିସଂଖ୍ୟାନ, ସମ୍ଭାବ୍ୟତା ଏବଂ ଅର୍ଥନୀତି ଉପରେ ଆଧାରିତ ପଦ୍ଧତି ସମେତ ଅନେକ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ କୌଶଳକୁ ଅନୁକୂଳ ଏବଂ ସମନ୍ୱିତ କରିଛନ୍ତି । ଏଆଇ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ବିଜ୍ଞାନ, ମନୋବିଜ୍ଞାନ, ଭାଷାବିଜ୍ଞାନ, ଦର୍ଶନ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ମଧ୍ୟ ଆକର୍ଷିତ କରେ ।
"ମାନବ ବୁଦ୍ଧିକୁ ଏତେ ସଠିକ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇପାରିବ ଯେ ଏହାକୁ ଅନୁକରଣ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ମେସିନ୍ ତିଆରି କରାଯାଇପାରିବ" ବୋଲି ଧାରଣା ଉପରେ ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ମନ ଏବଂ ମନୁଷ୍ୟ ପରି ବୁଦ୍ଧିସମ୍ପନ୍ନ କୃତ୍ରିମ ଜୀବ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ନୈତିକ ପରିଣାମ ବିଷୟରେ ଦାର୍ଶନିକ ଯୁକ୍ତି ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲା; ପ୍ରାଚୀନକାଳରୁ ପୁରାଣ, କଳ୍ପନା ଏବଂ ଦର୍ଶନଦ୍ୱାରା ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକର ଅନୁସନ୍ଧାନ କରାଯାଇଛି । କମ୍ପ୍ୟୁଟର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଏବଂ ଦାର୍ଶନିକମାନେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଯଦି ଏଆଇର ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ସାମର୍ଥ୍ୟ ମାନବଜାତି ପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଆଡକୁ ଅଗ୍ରସର ନ ହୁଏ ତେବେ ଏଆଇ ମାନବ ଜାତି ପାଇଁ ଏକ ଅସ୍ତିତ୍ୱ ବିପଦରେ ପରିଣତ ହୋଇପାରେ । ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞମାନେ ବାରମ୍ବାର ଏଆଇରୁ ମୂଲ୍ୟହୀନ ହେବାର ବିପଦ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ସାମାଜିକ ନୀତି ନଥିଲେ ବେରୋଜଗାରୀ ବିଷୟରେ ଅନୁମାନ କରିଛନ୍ତି ।[4] ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ ଶବ୍ଦଟି ମଧ୍ୟ ଏଆଇର ପ୍ରକୃତ ବୈଷୟିକ ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ଅତ୍ୟଧିକ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା ପାଇଁ ସମାଲୋଚନା କରାଯାଇଛି ।[5][6]
ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସକୁ ଆମେ ତିନି ସ୍ତରରେ ବିଭକ୍ତ କରିପାରିବା:[7]
- ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ନ୍ୟାରା ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ (Artificial Narrow Intelligence) : ଏକ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ବିଭାଗରେ ଏଆଇର ପ୍ରୟୋଗ
- ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଜେନେରାଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ (Artificial General Intelligence) : ମଣିଷର ବିଚାରଶକ୍ତି ସହିତ ସମାନ ଏଆଇର ବେଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଲାଭ
- ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ସୁପର ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ (Artificial Super Intelligence) : ମଣିଷର ବିଚାରଶକ୍ତିରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ବ ଏଆଇର ବେଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଲାଭ