ਅਭਿਜੀਤ ਬੈਨਰਜੀ

ਅਭੀਜੀਤ ਵਿਨਾਇਕ ਬੈਨਰਜੀ (English: Abhijit Vinayak Banerjee; ਬੰਗਾਲੀ: অভিজিৎ বিনায়ক বন্দ্যোপাধ্যায়, ਜਨਮ 1961) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਹੈ। ਉਹ ਇਸ ਵੇਲੇ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿਖੇ ਫੋਰਡ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਦਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ।^[2] ਬੈਨਰਜੀ, ਅਬਦੁਲ ਲਤੀਫ ਜਮੀਲ ਗਰੀਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਲੈਬ ਦਾ (ਈਸਥਰ ਦੇਫਲੋ ਅਤੇ ਸੇਨਧਿਲ ਮੁਲੈਨਾਥਨ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ) ਇੱਕ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ, ਗਰੀਬੀ ਐਕਸ਼ਨ ਦੇ ਲਈ ਕਾਢਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਰਿਸਰਚ ਐਫੀਲੀਏਟ, ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਗਰੀਬੀ ਬਾਰੇ ਕਨਸੋਰਟੀਅਮ ਦਾ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਬੈਨਰਜੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਗਰੀਬੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਪਹੁੰਚ ਲਈ "2019 ਦਾ ਆਰਥਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਨੋਬਲ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਐਸਥਰ ਡੁਫਲੋ ਅਤੇ ਮਾਈਕਲ ਕਰੇਮਰ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।"^[3][4]

ਅਭੀਜੀਤ ਬੈਨਰਜੀ

ਬੈਨਰਜੀ, 2011 FT Goldman Sachs Business Book of the Year ਇਨਾਮ ਮਿਲਣ ਸਮੇਂ
ਜਨਮ	(1961-02-21) 21 ਫਰਵਰੀ 1961 (ਉਮਰ 64) ਕੋਲਕਾਤਾ, ਭਾਰਤ
ਕੌਮੀਅਤ	ਭਾਰਤੀ
ਅਦਾਰਾ	ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ
ਖੇਤਰ	Development economics
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ	ਹਾਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਕਾਲਜ, ਕਲਕੱਤਾ
ਪ੍ਰਭਾਵ	ਐਸਥਰ ਡੁਫ਼ਲੋ
ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ	ਐਸਥਰ ਡੁਫ਼ਲੋ
ਇਨਾਮ	ਨੋਬਲ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਪੁਰਸਕਾਰ (2019)[1]

ਜ਼ਿੰਦਗੀ

ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ

ਬੈਨਰਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਭਾਰਤ ਦੇ ਧੂਲੇ ਵਿੱਚ, ਕਲਕੱਤਾ ਦੇ ਸਮਾਜਕ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਿਰਮਲਾ ਬੈਨਰਜੀ ਅਤੇ ਕਲਕੱਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰੈਜੀਡੈਂਸੀ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਦੀਪਕ ਬੈਨਰਜੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਜੋਂ ਸਾਊਥ ਪੁਆਇੰਟ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਕਾਲਜ, ਕਲਕੱਤਾ ਵਿਖੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਜਿਥੇ ਉਸਨੇ 1981 ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਬੀ.ਐੱਸ. ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਉਸਨੇ 1983 ਵਿੱਚ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਏ. ਕੀਤੀ। ^[5] ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਉਹ 1988 ਵਿੱਚ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚ.ਡੀ ਕਰਨ ਲਈ ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚਲਿਆ ਗਿਆ। ਉਸਦੀ ਡਾਕਟੋਰਲ ਥੀਸਿਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਸੀ "ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਵਿੱਚ ਲੇਖ।"

ਕੈਰੀਅਰ

ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਬੈਨਰਜੀ ਹੁਣ ਮੈਸੇਚਿਊਸਟਸ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਫੋਰਡ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ।

ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਵਿਕਾਸ ਆਰਥਿਕਤਾ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ। ਐਸਥਰ ਡੂਫਲੋ, ਮਾਈਕਲ ਕਰੇਮਰ, ਜੌਨ ਏ ਲਿਸਟ, ਅਤੇ ਸੇਂਧਿਲ ਮੁੱਲਾਇਨਾਥਨ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਕਾਰਨਿਕਤਾ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਧੀ-ਵਿਗਿਆਨ ਵਜੋਂ ਫੀਲਡ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਉਹ 2004 ਵਿੱਚ ਅਮੈਰੀਕਨ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਦਾ ਫੈਲੋ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ^[6] ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਇੰਫੋਸਿਸ ਪੁਰਸਕਾਰ 2009 ਨਾਲ ਵੀ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ (ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ) ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਉਦਘਾਟਨੀ ਇੰਫੋਸਿਸ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।^[7]

2012 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਜੈਰਲਡ ਲੋਇਬ ਅਵਾਰਡ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਐਸਥਰ ਡੁਫਲੋ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ 'ਗਰੀਬ ਅਰਥ-ਸ਼ਾਸਤਰ' ਲਈ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ਤੇ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ।^[8]

2013 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸੱਕਤਰ ਜਨਰਲ ਬਾਨ ਕੀ-ਮੂਨ ਦੁਆਰਾ ਮਾਹਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪੈਨਲ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ 2015 (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਪੁੱਗਣ ਦੀ ਤਾਰੀਖ) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲੀਨੀਅਮ ਵਿਕਾਸ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਪਡੇਟ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।^[9]

2014 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਅਰਥਚਾਰੇ ਲਈ ਕੀਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਤੋਂ ਬਰਨਹਾਰਡ-ਹਾਰਮਸ-ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ

2019 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਪਾਲਿਸੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਐਕਸਪੋਰਟ-ਇੰਪੋਰਟ ਬੈਂਕ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦੇ 34 ਵੇਂ ਦਿਵਸ ਤੇ ਸਲਾਨਾ ਭਾਸ਼ਣ ਕੀਤਾ।^[10]

ਸਾਲ 2019 ਵਿਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਗਰੀਬੀ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੰਮ ਲਈ ਐਸਥਰ ਡੁਫਲੋ ਅਤੇ ਮਾਈਕਲ ਕ੍ਰੇਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।^[11][12]

ਨਿਜੀ ਜੀਵਨ

ਅਭਿਜੀਤ ਬੈਨਰਜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਐਮਆਈਟੀ ਵਿਖੇ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਲੈਕਚਰਾਰ ਡਾ. ਅਰੁੰਧਤੀ ਤੁਲੀ ਬੈਨਰਜੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।^[13][14] ਅਭਿਜੀਤ ਅਤੇ ਅਰੁੰਧਤੀ ਦਾ ਤਲਾਕ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਕੱਲਾ ਇੱਕ ਬੇਟਾ ਸੀ।^[13]

ਅਭਿਜੀਤ ਦਾ ਇੱਕ ਬੱਚਾ (ਜਨਮ 2012) ਸਹਿ-ਖੋਜਕਰਤਾ, ਸਾਬਕਾ ਡਾਕਟਰਲ ਸਲਾਹਕਾਰ, ਅਤੇ ਐਮਆਈਟੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਐਸਥਰ ਡੁਫਲੋ ਤੋਂ ਸੀ।^[15][16] ਅਭਿਜੀਤ 1999 ਵਿੱਚ ਐਮਆਈਟੀ ਵਿੱਚ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਐਸਥਰ ਦੀ ਪੀਐਚਡੀ ਦਾ ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਪਰਵਾਈਜ਼ਰ ਸੀ।^[15][17] ਐਸਥਰ ਵੀ ਐਮਆਈਟੀ ਵਿਖੇ ਗਰੀਬੀ ਹਟਾਓ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ।^[18] ਅਭਿਜੀਤ ਅਤੇ ਐਸਥਰ ਨੇ ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ।